Krzesło o siedzisku z płata sklejki
w kolorze naturalnym, 1952
Jan Kurzątkowski był jednym z najwybitniejszych polskich projektantów XX wieku, współzałożycielem słynnej Spółdzielni Artystów "Ład" (1926-1996). Pokaz kolekcji sześciu unikalnych mebli jego autorstwa odbędzie się w dniach 3-19 kwietnia 2009 w
Muzeum Narodowym w Warszawie. Kolekcja została pozyskana do zbiorów Ośrodka Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego dzięki współpracy z firmą IKER.
Jan Kurzątkowski (1899-1975) zajmował się przede wszystkim meblarstwem i architekturą wnętrz, ale także szkłem użytkowym oraz papieroplastyką. Był również niezwykle cenionym pedagogiem związanym z
Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie, wykształcił wielu znakomitych artystów.
Twórczość Jana Kurzątkowskiego cechowała niezwykła inwencja plastyczna, zamiłowanie do eksperymentów konstrukcyjnych i formalnych. Wczesne meble Kurzątkowskiego, np. krzesła Piórka z lat 30., są doskonałym przykładem tzw. "stylu Ładu". W wielorakich odmianach tego stylu poszukiwano piękna w prostocie, czystości konstrukcji, w zamiłowaniu do rodzimych gatunków drewna, takich jak jesion, sosna, brzoza, świerk. Artyści odkrywali doskonałość form ukrytą w usłojeniu drewna czy w wiązaniach stolarskich. Zamiast chować łączenia elementów pod warstwą forniru czy tkaniną, wykorzystywano ich walor dekoracyjny - na przykład prostego wiązania na wczepy - uzyskując atrakcyjne, kubistyczne ornamenty.
| |
Krzesło ze sklejki (konstrukcja nośna i siedzisko), sklejka lakierowana na czarno i w kolorze naturalnym, 1956
|
Zakupione do zbiorów Ośrodka Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego w Warszawie meble stanowią przykład nowatorskiego podejścia do materiału i formy, są uważane za przełomowe dla rozwoju polskiego meblarstwa powojennego. Prezentowane na dwóch znaczących dla historii naszego wzornictwa wystawach – I Ogólnopolskiej Wystawie Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej w 1952 (zaprojektowane specjalnie na tę ekspozycję tzw. krzesło z językiem) oraz na Ogólnopolskiej Wystawie Architektury Wnętrz w 1957 w
Zachęcie (krzesełko o konstrukcji nośnej z płata sklejki) były wyjątkowymi osiągnięciami w projektowaniu mebli z giętej sklejki.
Fotel Byk o tapicerowanym siedzisku i oparciu, koniec lat 60.
W latach 50. w Polsce sklejka była materiałem często stosowanym przez projektantów. Pozwalała na doświadczenia projektowe podobne do tych, jakie przeprowadzali artyści na świecie z tworzywami sztucznymi, które w tamtym okresie dawały nieograniczone możliwości swobodnego konstruowania mebla, formowania kształtów miękkich, organicznych, podporządkowanych wymogom nowoczesności. Są to meble unikalne, istniejące w pojedynczych egzemplarzach - prototypy nigdy nie powielone w seryjnej produkcji. Meblem wysoko cenionym przez samego autora jest fotel Byk o wyrazistej, dynamicznej, otwierającej się ku górze formie. Ekspresyjna linia podłokietników kojarzy się z rogami byka - stąd nazwa mebla.
W zbiorach Ośrodka Wzornictwa Nowoczesnego Muzeum Narodowego znajdują się prace Jana Kurzątkowskiego, które uważane są za najcenniejsze obiekty kolekcji. Są to: fotel, dwa krzesła Piórka i biurko z lat 30. XX wieku - arcydzieła meblarstwa ładowskiego, a także komplet składający się z dwóch foteli, stolika i barku wykonane również w "Ładzie". Inny charakter mają powojenne meble Kurzątkowskiego: krzesełko wyplatane sznurkiem, dwa fotele tapicerowane zaprojektowane do małych mieszkań w połowie lat 50., fotel tapicerowany na metalowej podstawie oraz leżanka z wikliny - wyjątkowy przykład połączenia lekkiej konstrukcji z wyplotem.
Wszechstronność talentu Kurzątkowskiego potwierdzają jego prace wykonane w innych tworzywach - szkle i papierze. Ciekawy zespół naczyń – karafki i kieliszki ze szkła sodowego, barwionego w masie powstały w Hucie Szkła Gospodarczego w Szczytnej Śląskiej, w latach 1946-49. Artysta zaprojektował także różne typy zabawek - od drewnianych małych figurek, poprzez zabawki ruchome na kiju, po papierowe ozdoby na choinkę, odtworzone w latach 40. według jego przedwojennych prac - arcydzieła papieroplastyki. Meble zakupione dzięki współpracy z firmą IKER będą cennym uzupełnieniem tego zbioru.
Ośrodek Wzornictwa Nowoczesnego planuje w przyszłości organizację monograficznej wystawy twórczości Jana Kurzątkowskiego, która będzie okazją do przedstawienia wszystkich tych prac.
Zdjęcia: materiały prasowe.
Informacja nadesłana