Utwór Janusza Szpotańskiego - niejako symbol tragicznych wydarzeń Marca 1968 roku - to groteskowa farsa, w krzywym zwierciadle ukazująca zmagania rewizjonistycznej inteligencji warszawskiej z organami ścigania Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Kipiące ironią, pełne smolistego poczucia humoru - a jednocześnie podszyte tragizmem - strofy "Cichych i gęgaczy", wybrzmiewają przy wtórze powszechnie znanych przebojów muzycznych. Stanowią swoiste świadectwo minionej epoki - jej nadziei, konfliktów, rozczarowań i strachu. Są też zjadliwym portretem polskiego społeczeństwa.
Zespół Koła Naukowego "Teatr i Polityka" - przy Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego - posiłkując się nowatorskimi środkami wyrazu zderza dylematy dramatycznych czasów Polski Ludowej - znajdujące odbicie w utworze Janusza Szpotańskiego - z niełatwymi zagadnieniami chwili obecnej. Czy możliwe jest odczytanie niniejszej opery jako dzieła uniwersalnego? Czy frakcje "Cichych" i "Gęgaczy" zniknęły? Jeśli tak, co się z nich narodziło?
" 'Cisi i gęgacze', czyli tak zwana opera, to pierwszy mój utwór, który spotkał się z szerokim odzewem - wspominał po latach Janusz Szpotański. - Mam tu na myśli nie tylko popularność, jaką cieszył się w warszawskich środowiskach opozycyjnych, ale przede wszystkim wytoczony mi proces, tak kuriozalny, że przez pewien czas natrząsały się z niego wszystkie ważniejsze dzienniki zachodnie, straszliwe inwektywy, jakimi obrzucił mnie Gomułka w swym słynnym przemówieniu marcowym, a także i to, że poświęcona została mu znaczna część jednej z ówczesnych debat sejmowych. Opera wydaje się na pierwszy rzut oka zbiorem luźno powiązanych ze sobą kupletów. W rzeczywistości jednak, wykonując ją na licznych zebraniach i przyjęciach, łączyłem poszczególne wiersze czymś w rodzaju akcji, to jest opowiadałem w przerwie między jednym a drugim, co aktualnie dzieje się na 'scenie'. Narracja ta, w zależności od nastroju i dyspozycji autora-wykonawcy, bywała bardziej lub mniej urozmaicona, barwna i plastyczna."
Satyryczny pamflet Janusza Szpotańskiego na realia i specyfikę PRL-u, metaforycznie opisujący rzeczywistość naszego kraju doby Władysława Gomułki, po raz pierwszy przeniesiony na scenę przez reżyseria Daniela Przastka, powstał w cyklu "Zakładajcie komitety", na jubileuszowe uroczystości trzydziestej piątej rocznicy powstania Komitetu Obrony Robotników. Obchody te zostały objęte Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego.
Współorganizatorami rocznicowych wydarzeń są: Fundacja Projekt: Polska, Fundacja "Ośrodek KARTA", Fundacja "Civis Polonus", Stowarzyszenie "Młoda RP", Dom Spotkań z Historią, Wydawnictwo "Więź". Projekt współfinansowany ze środków: Narodowego Centrum Kultury, Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe. Wystawienie "Cichych i Gęgaczy" wspiera Enea S.A.
Rezerwacja bezpłatnych wejściówek: teatripolityka@o2.pl - tel. 504 870 407. Więcej informacji na stronie internetowej: www.teatripolityka.pl
"Cisi i gęgacze" według opery Janusza Szpotańskiego; opracowanie tekstu: Marcin Czardybon; reżyseria: Daniel Przastek; współpraca reżyserska: Rafał Kozerski; scenografia, muzyka, choreografia: zespół; realizacja filmu, multimedia: Łukasz Falkowski, Zofia Gryta; współpraca realizatorska: Mateusz Cukierski, Barbara Geresz, Patrycja Góra; produkcja: Artur Kozakiewicz; występują: Jagoda Lenartowska, Martyna Nowosielska, Marcin Czardybon, Michał Jóźwiak, Michał Kania, Rafał Kozerski, Sebastian Mańczyk; zespół muzyczny w składzie: Antoni Bagan, Bartosz Krzyżewski, Aleksandra Popiołek; prapremiera (Teatr Polski w Warszawie, Scena Kameralna ul. Sewerynów): 23 września 2011, godz. 20.00; dalsze pokazy: 24 września 2011, godz. 18.00 i 20.30.
Teatr Polski w Warszawie
dyrektor naczelny: Andrzej Seweryn
dyrektor artystyczny, z-ca dyr. ds. art. Jarosław Gajewski
ul. Karasia 2; 00-327 Warszawa
telefon:+48 22 826 92 71 (centr.), +48 22 826 48 80 (sekr.), +48 22 826 79 92 (kasa), +48 22 826 61 64, +48 22 826 49 18 (BOW), +48 22 826 92 78 (fax) e-mail: sekretariat@teatrpolski.waw.pl
strona www: www.teatr-polski.art.pl
Źródło: informacje prasowe, www.teatripolityka.pl