"Proponujemy dramaturgię w procesie, w przebudowie, w transformacji. Dramaturgię, która wynika nie tyle z pieczołowitości literackiej, co ze świadomego i wysmakowanego użycia innych mediów takich jak taniec, instalacja, performens czy internet. Dramaturgię teatru postdramatycznego. Tak rozszerzone pojmowanie tej idei podąża artystycznym tropem Wrocławskiego Forum Dramaturgii Współczesnej Eurodrama 2002. To Eurodrama wykreowała (bardzo zdrowy zresztą) snobizm na polski dramat współczesny, modę na projekty warsztatowe oraz nieufność do jednorazowego prezentowania wysokobudżetowych spektakli. Intermedialne Forum Teatru Bazart.fr podpisuje się pod zdobyczami Eurodramy, ale także poszerza teatralne eksploracje. Najważniejszymi elementami pozostają po pierwsze - warsztaty, po drugie - spektakle w budowie polskie i zagraniczne oraz wreszcie gościnne przedstawienia, w tej edycji - francuskie i szwajcarskie" - piszą organizatorzy wystawy.
Bazart.fr ma spore ambicje. Po pierwsze pragnie rozprawić się z pokutującym w Polsce stereotypem przegadanego teatru francuskiego. Panuje bowiem przekonanie, że we Francji nie pisze się dobrych dramatów, lub, że są one nieprzekładalne i bliżej nie wiadomo, co ciekawego można z nimi zrobić w teatrze... I choć francuska dramaturgia silnie opiera się na języku i z niego stwarza świat, nie jest to bynajmniej język hermetyczny. Cenione jest już w Polsce pisarstwo Bernard-Maire Koltesa. To niezwykłe spotkanie poetyckości z kolokwialnością, kunsztownej retoryki z potoczystością, materiał, który zadaje reżyserowi niewidzialne, spiętrzone zadania. Równie niebanalnie piszą też inni współcześni dramaturdzy francuscy, np. Hubert Colas. Jego minimalistyczny dramat i spektakl Sans Faim / Dosyt, przedstawia sterylny, przejrzysty i lśniący świat, który samopucuje się aż do kompletnego starcia, aż ku katastrofie...
Ciekawe są również francuskie projekty teatralne zaangażowane społecznie. Widowiska te potocznie nazywane reality-theater są para-teatralnymi wywiadami czy scenicznymi świadectwami ludzi borykających się z problemami (spektakl z udziałem mieszkańców Nowej Huty w reżyserii Bruno Lajary) lub też przewrotnymi inscenizacjami w sznurze aut tkwiących w Muzeum Lotnictwa (Korek - dramaturgia samochodowa w reżyserii Anne-Laure Liégois).
Organizatorzy chcieliby także przybliżyć interdyscyplinarną i intermedialną koncepcję widowiska teatralnego. We Francji często unika się doprecyzowania charakteru spektaklu, mówi się raczej o art du spectacle - o widowiskach - aniżeli o teatrze, teatrze tańca, nowym cyrku, pantomimie, performance czy nie-tańcu. Często jedynie kontekst i miejsce "ekspozycji" określa czy redefiniuje dzieło. Styl inscenizacji, materia sceniczna, narzędzia interpretacji są równouprawnione i poliwalentne. Teatr postdramatyczny dzieli często od sztuki współczesnej tylko małe przesunięcie. Granice gatunków zacierają się. Poprzez intermedialność rozumiane jest więc przenikanie się sposobów ekspresji, kłopoty ze zdefiniowaniem formy wyrazu, przewrotność kontekstu.
Obok tematu dramaturgii widowiska, istnieje też dramaturgia festiwalu: dobór programu (organizatorzy liczą, że termin "programowanie" pojawi się odtąd w tym kontekście w języku polskim), szkicowanie koncepcji, wydajność produkcyjna, merytoryczna i medialna. Spektakle, spektakle w budowie, warsztaty, performance, projekcje i konferencje stają się częścią planu, elementami w (prze)budowie. Ich znaczenia, sposoby lektury i emocjonalnego odbioru wypełnią się różnorodnymi sensami dopiero w zestawieniu z inną propozycją sceniczną.
"Bazart.fr to metaforyczna budowla, ale nie tylko; to także, jak sugeruje nazwa, teatralny bazar / teatralna baza / baza sztuki. Zaprogramowaliśmy Intermedialne Forum czerpiąc spoza głównego nurtu francuskiego teatru (dlatego też nie znajdziecie tu ani Comédie Française ani nawet Théâtre de la Ville). Pragnęlibyśmy stworzyć ludzką i mentalną przestrzeń estetycznych straganów; artystyczne targowisko, gdzie to, co wysokie splata z tym, co masowe, banał z cymesem, doświadczenie z inicjacją. Bazart.fr będzie twórczym zamieszaniem, platformą nieprzewidywalnej wymiany. Chodźmy na Bazar(t)!"
W PROGRAMIE
SPEKTAKLE - nowe obszary dramaturgii widowiska
Sans Faim / Dosyt
Tekst i reżyseria: Hubert Colas
(TNS - Strasbourg + Montévideo Marsylia)
Minimalistyczny spektakl rozprawiający się ze sterylnym i przejrzystym światem norm, który "samopucuje się" aż ku kompletnemu starciu, ku katastrofie. Trzy postaci: Jeden z dwóch, Ten drugi oraz Ten tam wkraczają w przestrzeń pseudoszczęśliwości pewnej rodziny wprowadzając ze sobą niepokój, anarchię, rozkład i ironię.
Rondo
Koncert-performens kolektyw Velma (Szwajcaria)
Bezczelnie śmieszny i wybitnie inteligentny koncert-performance bezlitośnie dekonstruuje gesty codzienności. Trochę to koncert, trochę taniec, trochę praktyczna lekcja semiotyki, trochę popowe widowisko, trochę siermiężna gimnastyka, trochę inscenizowany debilizm: trochę My...
Zaratustra
Reżyseria:
Krystian Lupa (Stary Teatr Kraków)
Przewodnim motywem ateńskiej kreacji Krystiana Lupy jest zdanie Friedricha Nietzschego: "Człowiek jest czymś, co trzeba przezwyciężyć - zmaganie wzniosłej idei z oporem, z inercją, z bezwładem egzystencji." Oto Zaratustra pojawia się dziś proponując radykalne spojrzenie na pejzaż duchowy współczesnego człowieka.
SPEKTAKLE W BUDOWIE
"Reality theatre" czyli co się wydarzyło w Nowej Hucie?
Reżyseria: Bruno Lajara
Gdzie podziały się orkiestry zakładowe? Blokowe świetlice? Lokalne kina? Jak druzgocący może okazać się wszechobecny kult młodości i szybkiej komunikacji? Starsi mieszkańcy Nowej Huty, świadkowie świetności, ale także powolnej degradacji dzielnicy opowiedzą na scenie o swoich rozczarowaniach i marzeniach.
Korek - dramaturgia samochodowa
Polska wersja francuskiego projektu Embouteillage
Koncepcja i inscenizacja: Anne-Laure Liégois, reżyseria: Michał Zadara
To zdarzyło się każdemu: łapiesz stopa, człowiek, który cię zabiera zaczyna rozprawiać o swym życiu. W muzeum lotnictwa, w sznurze aut do których wsiądą widzowie rozegra się kilkanaście mini-dramatów. Każda ze scenek opisuje ludzi tkwiących w wiecznym korku, bezruchu, zatrzymaniu - dosłownym i metaforycznym.
Spektakle w budowie przygotowane przez młodych reżyserów w oparciu o współczesne teksty polskie i francuskie.
Michał Walczak, Podróż do wnętrza pokoju, reżyseria:
Paweł Miśkiewicz Michel Visniec, Paparazzi, reżyseria: Bogna Podbielska
Noëlle Renaude, Pani Ka, reżyseria: Magda Ostrokólska
Paweł Sala, Gang Bang, reżyseria: Krzysztof Jaworski
Michał Walczak, Nocny autobus, reżyseria: Jarosław Tumidajski
Małgorzata Owsiany, Komponenty, reżyseria: Michał Borczuch
Anna Bocian, Gołębnik, reżyseria: Wiktor Rubin
Bernard-Marie Koltes, Walka czarnucha z psami, reżyseria: Arkadiusz Tworus
CZYTANIA
Michel Vinaver, 11 września, reżyseria: Stanislas Nordey
Najnowszy dramat ojca francuskiej dramaturgii w formie dwujęzycznej litanii z udziałem m.in. prezydenta Busha i mieszkańców Nowego Jorku. W jakim stopniu pamięć zbiorowa (w końcu każdy pamięta co się z nim działo 11 września 2001!) wykrzywia realność świata? W jakim sposób go fiksuje - a w jakim animuje i odtwarza w miliardach wersji?
E-dramat - czytanie dramatu napisanego na zamówienie Bazartu.fr dzięki najpowszechniejszemu systemowi komunikacji. Internet stwarza nieograniczone możliwości dramaturgiczne...
Jean-Luc Lagarce, Siedziałam w domu i czekałam aż spadnie deszcz
Lektura dramatu najważniejszego dziś obok Koltesa francuskiego autora. Pięć kobiet przywołuje postać mężczyzny z którym każdą z nich łączy inna, równie silna relacja.
PERFORMANCE we współpracy z Bunkrem Sztuki
Działania performatywne współczesnej sceny polskiej:
Oskar Dawicki w Muzeum Teatralnym
Jeden z najciekawszych polskich performerów, członek grupy Azzoro nie zdradza szczegółów swego wtargnięcia do gmachu muzeum.
Sędzia Główny Rozdział XX
Akcja jest częścią długiej opowieści o tym, jak wiele zależy od nas samych i jak rzadko zdajemy sobie z tego sprawę. Grupa Sędzia Główny (Aleksandra Kubiak i Karolina Wiktor) potraktują publiczność jak aktywnych uczestników. Wszyscy powoli stajemy się czynnymi odbiorcami i nadawcami: audio tele, Big Brother, WWW, SMS: interaktywność Każdego ze Wszystkim... Sędzia Główny zada kilka prostych pytań - jakie są granice przekazu a co za tym idzie - odpowiedzialności? ciekawości? przyjemności własnej? wolności? Media informacyjne stają się rzeczywistością, ale konsekwencje tego faktu ciągle pozostają nie w pełni zrozumiałe.
Na samym dnie Jeziora Czarnego - słuchowisko sceniczne Mateusza Moczulskiego i Anny Szwajgier.
Słuchowisko opowiada o spacerze pewnego człowieka po dnie suwalskiego jeziora. Dźwiękowa akcja toczy się na dnie zagrożonego przez melioryzację jeziora pośród słodkowodnej fauny i flory. Zaangażowane ekologicznie słuchowisko sceniczne jest również próbą powrotu do źródeł radiofonii. Na samym dnie jeziora czarnego to niezwykły teatr wyobraźni przede wszystkim werbalny ale jednocześnie eksperymentujący z środkami wizualnymi (projekcje wideo) - oparty na szerokiej skali doznań słuchowych.
Komuna Otwock - specjalna akcja: 10 powodów dla których prezydent Kaczyński powinien przeprowadzić się do Krakowa...
PUBLIKACJA ANTOLOGII DRAMATU FRANCUSKIEGO
"Językowe światy" - antologia sztuk francuskich pod redakcją Prof. Małgorzaty SugieryWydawnictwo Księgarnia Akademicka we współpracy z Ambasadą Francji i Instytutem Francuskim w Warszawie.
Michel Vinaver "Zajęcie poszukiwane", przekład: Michał Bajer
Margueritte Duras, "Savannah Bay", przekład: Jolanta Sell
Noëlle Renaude, "Madame Ka", przekład: Tomasz Chomiszczak
Philippe Minyana, "Suita 1,2,3", przekład: Renata Niziołek i Ewa Bruzda
Mattei Visniec, "Paparazzi", przekład: Piotr Olkusz
David Lescot, "Mężczyzna, który zbankrutował", przekład: Piotr Olkusz
Hubert Colas, "Dosyt", przekład: Joanna Warsza
WARSZTATY
Jaka Loher w trójkącie kultur?
Warsztat francusko-niemiecko-polski wokół Niewiny Dei Loher.
Uczestnicy: studenci krakowskiej PWST, szkoły teatralnej przy TNS w Strasbourgu i Szkoły Teatralnej z Hamburga. Opieka artystyczna: Krystian Lupa, Paweł Miśkiewicz i Hartmut Wickert. Projekt bada konteksty kulturowe, poślizgi znaczeniowe, zbiorową wyobraźnię...
Czy "reality theater"? czyli jak (s)pisać i inscenizować sceniczne zwierzenia - próba zbadania zależności i wzajemnych inspiracji polityki, mediów, mechanizmów władzy, mód a teatru - prowadzenie Bruno Lajara.
Tekst ciała - ciało tekstu warsztat poruszający zagadnienie reżyserowania własnego tekstu oraz wpływu struktury języka na proces twórczy - prowadzenie Hubert Colas, autor i reżyser Dosytu (Sans Faim).
Pleine Lune/ Remi de Voss - warsztat dla tłumaczy z francuskiego - prowadzenie Laurent Muhleisen (szef domu przekładów Maison Antoine Vitez)
Terytoria pożądania - warsztat teoretyczno-praktyczny oparty na analizie Samotności Pól Bawełnianych Bernard-Marie Koltesa- prowadzenie Patrice Pavis semiolog teatru, profesor Uniwersytetu Paris 8.
PROJEKCJE
Wideo-prezentacja dramatów Bernard-Marie Koltesa w reżyserii Patrice Chéreau prowadzenie Patrice Pavis
Retrospektywa performensów Rachel Rosenthal (Bunkier Sztuki)
Przegląd-maraton dokumentacji z polskiej i międzynarodowej sceny performensów z archiwum stowarzyszenia fort sztuki Artur Tajber (Bunkier Sztuki)
Gob Squad - wideo-prezentacja kolektywu znanego z akcji "Wszyscy chcieliśmy zostać balerinami, piłkarzami, kosmonautami i co się złego z nami stało?" i spotkanie z jednym z performerów (Instytut Goethego)
Wideo-prezentacja: Co to jest nie-taniec ? (Xavier le Roy, Jérôme Bel, Grand Magasin)
Intermedialne Forum Teatru baz@rt.fr
Autorzy projektu (programatorzy): Paweł Miśkiewicz, Agata Siwiak, Joanna Warsza
Szef artystyczny: Paweł Miśkiewicz
Agata Siwiak - szefowa organizacji / koordynatorka programowa
tel. (+48 12) 421 88 38, 0-507 62 97 60
Joanna Warsza - sekretarz literacki / konsultantka ds. Artystycznych
tel. 0-502 217 992
Organizator: Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej
Współorganizator: PWST im Ludwika Solskiego w Krakowie
www.stary-teatr.pl