Scena z przedstawienia "Szwoleżerowie" Artura Pałygi w reżyserii Jana Klaty, na scenie Teatru Polskiego im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy; fot. Magda Hueckel / Teatr Polski
Pokaz "Naszej klasy" Tadeusza Słobodzianka w reżyserii Ondreja Spišáka z warszawskiego Teatru Na Woli otworzy dziesiątą odsłonę przeglądu najciekawszych prapremier z całej Polski.
Festiwal Prapremier Bydgoszcz 2011 oraz jego Aneks, to interesujące przedstawienia, uznani artyści, poważna rozmowa o rzeczywistości. Współczesny świat zmienia się na naszych oczach, a teatr próbuje odczarować wiele obszarów życia społecznego, które do niedawna uchodziły za tabu. Wszystkie zaproszone przedstawienia pozwalają wiele z tych przemian zrozumieć, sięgając do bolesnej historii, obszarów wykluczenia i pytając, czy możemy sobie wyobrazić świat lepszy niż ten, który mamy.
Jaki kierunek poszukiwań teatralnych wyznaczają twórcy polskiej sceny? Będzie się można przekonać po obejrzeniu festiwalowych widowisk.
"W rym roku organizatorzy proponują ich aż dziewięć - mówi Paweł Sztarbowski, szef programowy festiwalu. - Chcieliśmy, żeby to był festiwal nowych tekstów, które dotykają problemów współczesnego świata. To bardzo różnorodny repertuar na wysokim poziomie artystycznym."
Jak twierdzą ludzie piszący na co dzień o teatrze, zapowiada się festiwal bez słabych punktów. Tematem, który przewija się w kilku przedstawieniach, jest historia i jej wpływ na współczesność. Tego problemu dotyka z pewnością "Nasza klasa". Dramat Tadeusza Słobodzianka w zeszłym roku otrzymał Literacką Nagrodę Nike. Bohaterami "Naszej klasy" są polscy i żydowscy uczniowie, dzielący ławy w przedwojennej szkole małego miasteczka na wschodzie Polski. Słobodzianek dotyka problemu Holocaustu.
"Udało mu się na przykładzie szkolnej klasy pokazać dramat, który toczy się od międzywojnia aż po dzień dzisiejszy - uważa Sztarbowski. - Pokazuje podziały między ludźmi, które mimo upływu czasu nie zanikają, a rany po dawnych tragicznych wydarzeniach nie goją się szybko."
Rysu współczesnego nie zabraknie szczególnie w "Tęczowej Trybunie 2012" Pawła Demirskiego. Aktorzy Teatru Polskiego z Wrocławia wcielają się w role kibiców, którzy są gejami. Walczą o wydzielony dla nich sektor na trybunach piłkarskich Stadionu Narodowego. Widowisko zabawne, pełne humoru, ale i krytyki pod adresem zarówno polskich polityków, jak i organizacji walczących w imię mniejszości seksualnych.
"Zobaczymy aktorstwo na najwyższym poziomie - zapewnia dyrektor programowy. - Zresztą duet złożony z Pawła Demirskiego i reżyserki Moniki Strzępki nie po raz pierwszy bezwzględnie mierzy się z szaleństwem naszej rzeczywistości."
Kolejny mocny punkt tegorocznego Festiwalu Prapremier to także "Wroniec" według Jacka Dukaja - przedstawienie pokazujące wydarzenia stanu wojennego oczami dziecka. Sceniczny potencjał tej baśniowej powieści dostrzegł Jerzy Bielunas, który w grudniu ubiegłego roku wystawił "Wrońca" w warszawskim Teatrze Kamienica.
"To magiczny spektakl, który szczególnie doceni młodzież" - dodaje Paweł Łysak, szef bydgoskiej sceny i dyrektor festiwalu.
Ciekawą propozycją jest z pewnością "Fakir, czyli optymizm" według utworów Sławomira Mrożka w reżyserii Bartosza Szydłowskiego.
"Do spektaklu zaangażowano mieszkańców Nowej Huty - wyjaśnia Łysak. - 'Fakir' dotyczy problemów społecznych związanych z konkretnym miejscem. Tu teatr mówi językiem wspólnoty mieszkańców jednej dzielnicy."
O konkretnej grupie, tym razem żużlowców, opowiadają twórcy "Szwoleżerów". Wystąpią aktorzy bydgoskiego Teatru Polskiego wcielający się w sportowców na ryczących maszynach. "Szwoleżerowie" w reżyserii Jana Klaty to momentami zabawna, ale też gorzka opowieść o "czarnym sporcie". O ryzyku i jeździe bez hamulców, o uzależnieniu od adrenaliny i potrzebie ciągłego życia na krawędzi. Ale żużel to również kibice, dla których każda rozgrywka jest świętem, tradycją, a każdy bieg swojej drużyny to dla nich duże emocje. Reżyser zaznacza jednak, że sztuka nie opowiada tylko o żużlu.
"Pod pretekstem tego sportu chcę opowiedzieć o Polsce i o Polakach, o naszych skłonnościach do podejmowania czasem niepotrzebnego ryzyka" - mówi Jan Klata.
Na Prapremierach zagrają także aktorzy z Teatru Powszechnego z Warszawy. Wcielą się w bohaterów thrillera "Sieroty" Dennisa Kelly'ego w reżyserii Grażyny Kani. To kameralny spektakl i zarazem mroczna historia zwykłego rodzeństwa, w której intryga, emocje i świetnie skonstruowane dialogi sprawiają, że jest to sztuka dla wrażliwych, jakkolwiek o mocnych nerwach.
Na Festiwalu Prapremier zobaczymy jeszcze między innymi "Kaskadę" w reżyserii Agnieszki Olsten, "Żywoty świętych osiedlowych'' Agaty Kucińskiej czy "III Furie" Marcina Libera.
Pokazy festiwalowe potrwają do 9 października. Pięć dni później widowiskiem "Tu mówi chór" Marty Górnickiej otworzy się Aneks Festiwalu Prapremier, skupiony wokół teatralnych inicjatyw obywatelskich. Czy obywatel w teatrze może mieć głos? Co to znaczy, że teatr jest dla ludzi? Że jest przestrzenią wolności?
Mieszkanki Warszawy wykrzyczą swój bunt przeciwko dyskryminacji kobiet, młodzież z Bydgoszczy zmierzy się z bolesnymi tematami polsko-niemieckiej historii, o swoje prawa upomną się osoby z zespołem Downa i autyzmem.
10. Festiwal Prapremier
Bydgoszcz, 1-9 października 2011
Program:
1 października
"Nasza klasa", Teatr Na Woli, Warszawa - Duża Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00 - poza konkursem
2 października
"Sieroty", Teatr Powszechny, Warszawa - Mała Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00
3 października
"Żywoty świętych osiedlowych", Teatr Ad Spectatores, Wrocław - Mała Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00
4 października
"Kaskada", Teatr im. Stefana Jaracza, Łódź - Duża Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00
5 października
"Tęczowa trybuna 2012", Teatr Polski, Wrocław - Opera Nova, godz. 19.00
6 października
"Wroniec", Teatr Kamienica, Warszawa - Duża Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00
7 października
"Szwoleżerowie", Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, Bydgoszcz - Duża Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00
8 października
"Fakir, czyli optymizm", Teatr Łaźnia Nowa, Kraków - Duża Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00
9 października
"III Furie", Teatr im. Heleny Modrzejewskiej, Legnica - Duża Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00
Aneks Festiwalu Prapremier
Bydgoszcz, 14-16 października
14 października
"Chór kobiet", Projekt I: Tu mówi chór, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa - Mała Scena Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00
15 października
"Burzowa noc - Portret", Teatr 21, Warszawa, Mała Scena - Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 17.00
"Downtown", pokaz filmów dokumentalnych - Górne Foyer, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00
16 października
"Czy sztuka powinna wychodzić w miasto? Potencjał i zagrożenia związane z interwencjami artystycznymi w przestrzeń miejską" - panel dyskusyjny - Górne Foyer, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 17.00
"Sunday Bloody Sunday", Mała Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki i Duża Scena Scena, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, godz. 19.00 (premiera).
Festiwal Prapremier
dyrektor festiwalu: Paweł Łysak
tel. (+48 52) 339 78 12 (centr.), (+48 52) 339 78 13 (sekr.)
fax (+48 52) 339 78 20
www.prapremiery.pl
Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy
al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz
dyrektor: Paweł Łysak
tel. (+48 52) 339 78 12 (centr.), (+48 52) 339 78 13 (sekr.)
fax (+48 52) 339 78 20
www.teatrpolski.pl
Źródło: informacje prasowe, www.prapremiery.pl, www.teatrpolski.pl