Źródła do życia i twórczości Polejowskiego są dość obfite. Urodził się w 1734 jako syn Jana i Katarzyny. W latach 60. XVIII w. zamieszkiwał w jurydyce benedyktynek lwowskich przy Krakowskim Przedmieściu. Był silnie powiązany z lwowskim środowiskiem artystycznym: częstokroć występował jako ojciec chrzestny dzieci rzeźbiarzy i malarzy. Sam z żoną Marianną z Pełczyńskich doczekał się dwojga dzieci. Zmarł 26 czerwca 1776 i został pochowany w lwowskiej archikatedrze. Piotr Polejowski miał czworo rodzeństwa: siostry - Rozalię i Magdalenę oraz braci - Jana i Macieja , również uprawiających zawód rzeźbiarza. W kwietniu 1764 wraz z lwowskimi rzeźbiarzami uzyskał przywilej noszenia szabli, jednak już w październiku 1765 otrzymał od króla Stanisława Augusta tytuł architekta królewskiego.
Najlepiej poświadczone są prace architektoniczne Polejowskiego - przede wszystkim we Lwowie. W latach 1765-76 kierował pracami nad restauracją archikatedry lwowskiej, dla której zaprojektował ołtarz główny i dwa boczne. Równocześnie, w latach 1771-75 kierował robotami nad budową kościoła dominikanów we Lwowie. Projektował, budował i przebudowywał szereg lwowskich kamienic: Pawlikiewiczowską przy ul. Kopernika 17 - 1768-73, Wilczkowską przy Rynku nr 3 - 1770-72, przy ul. Krakowskiej 24 - 1775, ul. Drukarskiej 2 - 1775-76, przy Rynku 20 - od 1776. Polejowski działał także poza Lwowem, m.in.: w 1766 odnotowano go w Nawarii w związku ze wznoszeniem dzwonnicy kościoła parafialnego, w 1771 zaprojektował kościół parafialny w Malechowie (koło Lwowa), w 1775 zaś zatrudniono go przy fabryce cerkwi bazylianów w Poczajowie.
Polejowski rzadziej parał się snycerką - jak się wydaje - głównie przed 1765. Udokumentowane są: projekt i realizacja ołtarza głównego w kościele franciszkanów w Przemyślu - 1761-65 (ustawiony ostatecznie w 1776), oraz projekt lawetarza dla tej świątyni.
Z poświadczonych źródłowo rzeźbiarsko-architektonicznych dzieł Piotra Polejowskiego zachowały się: nastawa przemyskich franciszkanów, ołtarz główny i boczne katedry łacińskiej we Lwowie, dzwonnica w Nawarii i kilka lwowskich kamienic.
Polejowskiemu przypisuje się szereg prac architektonicznych i rzeźbiarskich. Do tych pierwszych należą m.in.: kościół dominikanów w Bołszowicach i kamienica przy pl. Teatralnym we Lwowie - 1774 (?). Do drugich należy przede wszystkim wyposażenie kościoła franciszkanów w Przemyślu: model cynowej figury św. Franciszka zdobiącej lawetarz - 1760-61, cztery rzeźby świętych na balustradzie chórowej (zachowane dwie) - 1760, umbraculum, projekt ambony i wykonanie zdobiącej jej baldachim figury św. Franciszka - 1776, oraz dwa lwy zapewne z castrum doloris; a także rzeźby ambony i ołtarza głównego (częściowo zachowane: Lwów, Lwowska Galeria Sztuki, Muzeum Jana Jerzego Pinsla; Uraz koło Wrocławia, kościół parafialny) w kościele parafialnym w Nawarii - ok. 1763-66.
Jak się wydaje, Piotr Polejowski swoje doświadczenie zawodowe zdobywał w warsztatach architekta Bernarda Meretyna i rzeźbiarza Johanna Georga Pinsla, czynnych głównie dla Mikołaja Potockiego w Buczaczu. Z Pinslem mógł współdziałać przy wykonywaniu wystroju rzeźbiarskiego kościoła parafialnego w Hodowicy ok. 1758. Część prac rzeźbiarskich Piotr realizował wraz ze swym bratem Maciejem.
Z twórczości Pinsla Piotr Polejowski przejął zapewne nasiloną ekspresję swych rzeźb, wyrażającą się m.in. w przerysowanych "drapieżnych" obliczach postaci oraz dynamicznym układem ostro ciętych draperii szat. Jego rzeźby, odmiennie od prac Pinsla, cechuje jednak dobra znajomość budowy anatomicznej człowieka. Z kolei w realizacjach architektonicznych Polejowskiego odnaleźć można echa rozbudowanych przestrzenie i dynamicznych dzieł Meretyna.
Autor: Paweł Freus, listopad 2007