W latach 1974-80 uczęszczała do szkoły muzycznej (klasa skrzypiec) w Puławach, w roku 1986 rozpoczęła studia na wydziale historii sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, które przerwała w roku 1988. W 1990 wyemigrowała do Kanady, gdzie kontynuowała studia z historii sztuki i podjęła naukę na wydziale sztuk pięknych uniwersytetu w Ottawie. W 1996 otrzymała dyplom z wyróżnieniem i w tym samym roku rozpoczęła studia podyplomowe (Master of Fine Arts Programme) na Uniwersytecie York w Toronto, które ukończyła w 1998, także z wyróżnieniem. Mieszka i pracuje w Montrealu, gdzie pisze doktorat z historii sztuki performance. Jest autorką interdyscyplinarnych prac z dziedziny wideo, rzeźby, muzyki i performance.
Kinga Araya otrzymała wiele wyróżnień i nagród za pracę naukową i dokonania artystyczne, m.in. stypendium narodowe na przygotowanie pracy doktorskiej od Social Sciences & Humanities Research Council of Canada (2001) i stypendium artystyczne Conseil des Arts et des Letters du Quebec (2002-2003).
Działania artystyczne Kingi Arayi w dużej mierze wynikają z osobistych doświadczeń artystki, pojawiają się w nich wątki związane z problemami migracji, podróży, wyobcowania, silnie akcentowana jest też komunikatywna rola sztuki. Artystka analizuje szczególną sytuację emigranta-nomada, hybrydalność bycia pomiędzy kulturami, krajami i językami. W wielu swoich pracach dociekliwie bada proces formowania się tożsamości i samoidentyfikacji, które stają się funkcją stanu nomadyczności, braku przynależności do miejsca, przemieszczania się i ciągle podejmowanych prób adaptacji. Swoje performances Araya często buduje wokół fenomenu swobodnego ruchu i mowy, które są dla niej synonimami wolności. Artystka tworzy obiekty o charakterze protez, które dopasowuje do swojego ciała tak, aby stały się jego istotnym elementem. Ciało obarczone protezami jest dla niej metaforą alienacji. Większość prac artystki dotyczy jej samej, pojawia się w nich jej ciało w trakcie, gdy chodzi lub mówi.
W 1998 roku powstała praca wideo "Peripatetic Exercise (Ćwiczenia perypatetyczne)", gdzie Araya gra na skrzypcach, stojąc na dwóch kołyszących się, stalowych półkulach. Cały czas desperacko próbuje utrzymać równowagę, co w wyraźny sposób zakłóca jej grę.
W tym samym roku powstała praca wideo "Orthoepic Exercises (Ćwiczenia wymowy)". Artystka stoi niemal nieruchomo w żelaznej masce na głowie - maska zakrywa jej część twarzy i czoło. Z maski tej wyrasta poziomo dwumetrowy, ostro zakończony pręt wsparty w połowie długości na podpórce. Ważący dwadzieścia cztery kilogramy pręt to język (obcy), który nie sprzyja komunikacji, a wręcz ją uniemożliwia. Wideo instalacja "Exercising with Princess Headgear (Adjustable)" / "Ćwiczenie z nakryciem głowy księżniczki (dopasowujące się)" rozwija idee chodzenia i ruchu. Artystka spaceruje po mieście w przedziwnym, niepraktycznym miedzianym kapeluszu ze zwisającymi długimi, miedzianymi drutami, które dotykając ziemi wydają głośne dźwięki, a hałas wywołuje uczucie izolacji od otoczenia.
Inne utrudnienie w poruszaniu się znajdujemy w pracy "Grounded" / "Uziemiona" (1999), gdzie artystka przemieszcza się z przymocowaną trzecią nogą - protezą. Wszelkie protezy stosowane w pracach przez Kingę Arayę są prawdziwym dodatkiem do jej ciała, fizycznie je wzbogacają, ale utrudniają wykonywanie podstawowych czynności (można tu wymienić także prace "Ośmiornica", 2002 i "Chodzenie z ramionami", 2002).
Jednym z ostatnio realizowanych przez Kingę Arayę projektów jest "Hybris (work in progress)", podlegający ciągłej ewolucji i metamorfozie. Artystka realizowała go w Kanadzie i w Polsce od końca 2002 roku do połowy 2003. Składała się na niego seria wydarzeń artystycznych, wystaw, spotkań i wykładów. Jak określiła to sama artystka, "Hybris" to jej artystyczna autobiografia, w której pojawiają się wszystkie wątki stanowiące materiał konceptualny jej wcześniejszych prac: hybrydalna osobowość artystki, która ciągle się zmienia pod wpływem nieustannego przemieszczania się i musi się wciąż na nowo definiować.
Prace wideo Kingi Arayi pokazywane były na wielu międzynarodowych festiwalach: WRO'99 International Media Art Biennale we Wrocławiu, Videomedia-Fifth International Video Summit w Novi Sad, Jugosławia (2000), Sixth Crossing Over Digital Film Festival w Liverpool, Anglia (2001); Eleventh Evenement Interuniversitaire de Création Vidéo w Montrealu (pierwsza nagroda za wideo "Tahoka", 2001); Images Festival of Independent Film and Video w Toronto (2002); InterAzioni-XV - International Performing Arts Festival w Cagliari, Sardynia, Włochy (2002); Video de Manosque - Rencontre Internationales de la Création Vidéo et de la Poésie Eléctronique w Manosque, Francja (2002).
W 2004 roku Kinga Araya obroniła pracę doktorską w ramach Special Individualized Program na Uniwersytecie Concordia w Montrealu. Składa się ona z części teoretycznej, zatytułowanej: "Walking in the City: Motif of Exile in Performances by Krzysztof Wodiczko and Adrian Piper" oraz wystawy "Prosthetic Self" z instalacją rzeźbiarską złożoną ze 105 par używanych, drewnianych kul wspomagających chodzenie oraz nagrania audio. W latach 2008-2010 była profesorem historii sztuki w Ringling College of Art and Design w Sarasocie na Florydzie.
Artystka rozwija swoją twórczość wokół tematyki przemieszczania się i komunikacji, podkreślając rolę niepewności w kondycji współczesnego człowieka. W pracach Kingi Arai ważną rolę odgrywa też zjawisko dualizmu - w kulturach, narodowościach i językach. Jej wideo "Fifty-Five" (2006) dotyczy fenomenu multikulturalizmu badanego na przykładzie Saint-Laurent Boulevard w Montrealu. Artystka skupiła się na obserwacji okolicznych mieszkańców tworzących urozmaiconą mozaikę kulturową. Praca łączy w sobie działania typu performance, wywiady, wideo klipy i fotografie archiwalne, tworząc wizualną i dźwiękową opowieść osadzoną wzdłuż trasy przejazdu autobusu nr 55. Oddaje hybrydalną, różnorodną naturę miejskiej przestrzeni.
W tym samym 2006 roku Araya zrealizowała inny projekt skierowany do lokalnych społeczności: "Tell Me a Joke". Jego bohaterami byli imigranci mieszkający w Granby, Quebec. Dowcipy opowiadane przez przybyszów z różnych kultur transmitowane były w przestrzeń publiczną (głośniki w parku Daniel Johnson, odtwarzacz CD przymocowany do roweru jeżdżącego głównymi ulicami miasta), która rozbrzmiewała obcymi językami i śmiechem.
Praca Kingi Arai "Paroxysm" (2006) składająca się z pięciu wielkoformatowych dyptyków fotograficznych jest zapisem performatywnych działań artystki we własnym mieszkaniu. W każdym dyptyku jedno zdjęcie przedstawia kobietę w dość absurdalnych, a z pewnością niewygodnych pozach, np. przewieszoną jak sweter przez drzwi do pokoju czy wciśniętą we wnętrze kuchennego kredensu. Zdjęcia dopełniające w dyptykach prezentują te same miejsca, ale już bez obecności artystki. W pozornie neutralnym, domowym otoczeniu mają miejsce zdarzenia zachęcające do psychologicznej interpretacji tych niepokojących fotogramów.
Tryptyk wideo "How to Kill the Love in the Shortest Time" (2007) jest rozbudowaną formą komunikatu wyrażającego trudne do przekazania emocje. W części pierwszej, "Writing" (4 minuty), pojawia się refleksja o braku możliwości odczytania opowiadanej historii w jeden sposób, gdyż uczucie wymyka się ze sfery znaczeń. Część druga, "Drawing" (40 min), przedstawia performance z 2004 roku, któremu towarzyszy muzyka Francesco De Gregori. Rysunki na ścianach długiego korytarza stanowią szczególny rodzaj autoportretu artystki. Część trzecia, "Thinking" (3 min), składa się z luźnych fragmentów prywatnej rozmowy telefonicznej przeprowadzanej w języku włoskim.
Wybrane wystawy indywidualne:
- 2012 - "Salty Feet: Passeggiate Romane", Instytut Polski, Rzym, Włochy
- 2012 - "Walking with Kinga", Contemporary Galeria Bunkier Sztuki, Kraków, Polska
- 2011 - "Waiting Room-Poczekalnia", Galeria Sztuki Współczesnej BWA, Tarnów, Polska
- 2009 - "Ten Steps", Grenzwachturm Schlesischer Busch, Berlin, Niemcy
- 2008 - "Writing with Video", Gallery 101, Ottawa, Ontario, Kanada
- 2007 - "Paroxysm", Maison de la Culture, Gatineau, Quebec, Kanada
- 2006 - "Domestic Exiles", La Centrale, Powerhouse, Montreal, Kanada
- 2004 - "Prosthetic Self", Oboro Art Gallery, Ph.D.Thesis Exhibition
- 2004 - "Domestic Exiles", Peak Gallery, Toronto, Kanada
Wybrane wystawy zbiorowe:
- 2009 - "Until do Us Part Foto Medium Art", Kraków, Polska
- 2009 - "Berlino del Muro Wunderkammern", Rzym, Włochy
- 2008 - "Lust-Looking-Terror", Supermarket Sztuki, Warszawa, Polska
- 2008 - "Kraj: Artists of Polish Origin", Galeria Sztuki Współczesnej, Opole, Polska
- 2007 - "Fuori della gabbia", Sermoneta, Latina, Włochy
- 2007 - "Points of Departure", Fox Art Gallery, University of Pennsylvania, Filadelfia
- 2007 - "The Art of Reinvention", Van Pelt-Dietrich Library Center, University of Pennsylvania, Filadelfia
- 2007 - "Rythmes Urbains", Centre Culturel Stewart Hall, Pointe-Claire, Québec, Kanada
Wybrane pokazy wideo i performance:
- 2015 - "Thanatos", performance wykonany w Rzymie
- 2015 - "Vocation" wyświetlony w Maison de la Culture du Plateau Mont-Royal, Montreal, Kanada
- 2013 - "Inventory" wyświetlony podczas festiwalu filmowego w Instytucie Polskim w Jerozolimie, Izrael
- 2012 - "Artist Statement", wyświetlony podczas trasy J'ACTE/IACT w Quebec, Kanada
- 2011 - "Salty Walk", performance w galerii Bunkier Sztuki, Kraków, Polska
- 2010 - "ArtLab", performance na Ringling College, Sarasota, Floryda
- 2010 - "Artist Statement" wyświetlony w Macro Testaccio, La Pelanda, Museo d’Arte Contemporanea di Roma (MACRO), Włochy
- 2009 - "Walking the Wall", wykonany w Rzymie w połączeniu z wystawą “Berlino del Muro”
- 2007 - "ArtCards", performance wykonany w różnych miejscach przestrzeni publicznej, Nowy Jork
- 2007 – "Formless", wykonany w International House, Filadelfia
- 2006 - "Black Performance", na otwarciu POZA Art Show, Hartford, CT, USA
Bibliografia (wybrane pozycje):
- "Kinga Araya: ricordi romani", Corriere della sera, 12 marca 2012
- "Kinga Araya: zapis podrozy w poszukiwniu siebie", Kronika Krakowska, 25 stycznia 2012
- "Kunst Stücke", Der Tagesspiegel, Berlin, Germany, 20 czerwca 2009
- "Living a life in pictures", The Ottawa Citizen, Ottawa, Canada, 22 marca 2007
- "Rire en onze langues!", La Voix de l’Est, Granby, 27 maja 2006
- "Spaces of Intimacy, Contemporary Identities. Current Artistic Creation in Poland", Muzeum Narodowe w Szczecinie, Poland & Apollonia European Art Exchanges, 2004
- "Toleruj Mnie/Tolerate Me", Supermarket Sztuki, Warszawa, 2005
- "Kinga Araya Hybris. Part IV", Galeria Sztuki Zachęta, Warszawa, 2003
- "Wspinaczka po szklanej drabinie", Wysokie Obcasy, 22 marca 2003
- "Kinga Araya - Hybris - Odslona I", Akcent, nr 4 (90), 2002
- "Prosthetic Devices for a Global Walker: Recent Works by Kinga Araya" C Magazine, International, Contemporary Art, Winter, 2003/03, issue #76
- "Culture Shock: Kinga Araya explores identity through performance ", Mirror, Montréal, 3 stycznia 2002
- "Alternative viewing: DVDs offers new weapon in attacking public complacency ", The Toronto Star, 6 grudnia 2001
- "Sztuka nomadyczna, sztuka wyobcowana", Spoleczenstwo Informacyjne. Cyberkultura. Sztuka Multimediow. Ryszard Kluszczynski. Krakow : Rabid, 2001
- "Une pensée qui se dérobe", BREF-le magazine du court métrage, hiver 01-02, Styczeń 2002, Nb 51, Paris, France
- "When does walking become a work of art?", Concordia Thursday Report, April 26, 2001, Vol. 25, Nr 15
- "Kobieta o Kobiecie (Woman about Woman)", Galeria Kronika & Bielsko-Biala BWA, Polska, 2001
- "Instigating Banality", Artweek, Grudzień 2000, Vol. 31, issue 12
Autor: Ewa Gorządek, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, maj 2004; aktualizacja: listopad 2009, maj 2015