Malarz i rytownik działający we Wrocławiu. Urodził się w 1543 roku nad Anizą w Styrii, zmarł w 1603 roku we Wrocławiu.
Johann Twenger (Thwenger, Thwenner) w 1569 roku rozpoczął naukę u mistrza Floriana. Trzy lata później został mistrzem we Wrocławiu, a w styczniu 1573 roku przyjął prawa miejskie. Rok później poślubił Brigittę Hermann ze Zgorzelca, z którą miał pięcioro dzieci. W 1577 roku zawarty został z nim kontrakt na projekt i pomalowanie bramy triumfalnej we Wrocławiu z okazji przyjazdu cesarza Rudolfa II. Za dobre wykonanie prac otrzymał 50 guldenów nagrody.
Następnie Twenger jest notowany w 1582 roku z okazji kupna domu przy Nowym Targu we Wrocławiu. Dwa lata później został wymieniony wśród najważniejszych malarzy niemieckich swego czasu (obok niego w spisie tym znaleźli się także Jost Amman i Tobias Stimmer). W tym samym 1584 roku otrzymał stanowisko starszego cechu malarzy. W 1594 roku sprzedał dom na Nowym Targu Matthesowi Goebelowi. W następnych latach wykonał sygnowane dzieła: obraz do tablicy pamiątkowej Daniela Rindfleischa i rysunek Nieśmiertelność cnoty. Zmarł 27 lipca 1603. W warsztacie Twengera wykształciło się kilku znanych malarzy śląskich: jego syn Zacharias (1580-1612), Daniel Moder (ok. 1560-1610), a także czeladnicy Matthias Heintze (zm. 1622) i Andreas Hempel.
Znane są trzy zachowane dzieła Johanna Twengera: dwa obrazy oraz rysunek. Obraz Sen Jakuba powstał w 1596 roku do tablicy pamiątkowej lekarza wrocławskiego Daniela Rindfleischa. Tablica przeznaczona była do kościoła św. Trójcy w Żórawinie i tam znajdowała się do roku 1963. Obecnie jest w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Obraz zawiera sygnaturę: "Johann Thwenger Faciebat Anno 1596 12 April".
Drugi pewny obraz Twengera to Ofiarowanie w świątyni z epitafium Niclasa Hartlieba. Dzieło to znajdowało się do 1942 roku w kościele św. Marii Magdaleny we Wrocławiu, obecnie również powiększa kolekcję malarstwa śląskiego tutejszego muzeum. Zawiera sygnaturę: "1600 I. T." oraz dodany przez kaligrafa podpis "CR" (zapewne "Capar Rauch"). Ostatnim zachowanym i sygnowanym dziełem Twengera jest rysunek Nieśmiertelność cnoty datowany na 1598 rok.
Mimo wielu lat działalności we Wrocławiu nie znamy więcej dzieł z dorobku Twengera. Starsi badacze nie przypisywali mu dzieł na podstawie analizy porównawczej. Niemniej słuszna wydaje się zaproponowana przez Marka Pierzchałę atrybucja obrazu Powitanie Józefa z Jakubem oraz portretu zbiorowego rodziny Rindlfeischów z epitafium Josefa Rindfleischa (1598) z wrocławskiego kościoła św. Elżbiety (obecnie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu).
Styl malarstwa Twengera nawiązuje do rozwiązań praskich manierystów drugiej połowy XVI wieku. W jego dziełach widoczne są silne kontrasty kolorystyczne i próba rozjaśnienia ciemnych kolorów obrazu światłem padającym z kilku punktów. Gra światła i cienia nadaje obrazom Twengera liryczny pełen spokoju nastrój. Wrocławski malarz chętnie stosował również malowaną architekturę - zarówno wnętrza (Ofiarowanie w świątyni), jak i bramę triumfalną czy portyk pałacu (Powitanie Józefa z Jakubem), co należy wiązać z wpływem pochodzących z Niderlandów artystów praskich. Kompozycje Twengera są często wielofiguralne z mnogością postaci zarówno na pierwszym, jak i na dalszych planach. Postaci mają precyzyjnie oddane twarze z padającym na nie zmiennym światłem. Ich szaty łamią się dość ostro i sztywno, są również modelowane światłocieniowo.
Johann Twenger był najwybitniejszym malarzem wrocławskim po śmierci Tobiasa Fendta. Wykształcił kilku uczniów. Jego dorobek został poznany dotychczas w małym zakresie, biorąc pod uwagę fakt, iż tworzył w stolicy Dolnego Śląska przeszło trzydzieści lat.
Autor: Jakub Jagiełło, listopad 2010