Początkowo mieszkał w Grójcu i Ciechanowie, kształcąc się na rabina. Od około 1900 roku rozpoczął naukę rzeźby w Warszawie w pracowni Piusa Welońskiego, kontynuując następnie studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Konstantego Laszczki. W 1903 i 1910 odwiedzał Paryż, kształcąc się w dziedzinie obróbki kamienia i marmuru. W 1921 w Warszawie był członkiem-założycielem i jednym z najbardziej aktywnych uczestników wystąpień ugrupowania Rytm. Lata 1924-1930 spędził w Paryżu. Po powrocie do Warszawy pełnił wiele ważnych funkcji w instytucjach i stowarzyszeniach artystycznych. Od 1936 prowadził katedrę rzeźby na Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie. Po II wojnie światowej otrzymał stanowisko profesora rzeźby monumentalnej na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, jednak pracy tam nie zdołał już podjąć.
We wczesnej twórczości Kuna inspirował się sztuką Auguste Rodina - studiował bowiem u zafascynowanego francuskim rzeźbiarzem Konstantego Laszczki, a podczas pobytu w Paryżu zetknął się bezpośrednio z dziełami Rodina. Wpływ ten zadecydował o stylistyce rzeźb Kuny powstałych w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku. Cechuje je wrażliwy modelunek, pewna doza szkicowości i bogactwo niuansów światłocieniowych (np. Irydion, 1905). W późniejszej twórczości artysty zaszła fundamentalna zmiana. W trakcie kolejnej wizyty w Paryżu wielkie wrażenie wywarła na nim bowiem sztuka Aristide Maillola i innych artystów spod znaku tzw. nowego klasycyzmu, stanowiącego reakcję na rzeźbę "rodinistów". Idąc za ich przykładem, Kuna począł czerpać inspirację ze sztuki dawnych epok, przede wszystkim starożytnej i średniowiecznej. Porzucając szkicową formę o bogatej fakturze, zaczął stosować klarowny porządek kompozycyjny składający się z szerokich płaszczyzn gładko polerowanych form.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego Kuna wypracował swój indywidualny styl. Rzeźbione przezeń wówczas posągi cechował łagodny, "opływowy" kontur oraz pewnego rodzaju dekoratywność przejawiająca się w rytmizacji formy. Do najbardziej znanych i cieszących się powszechnym uznaniem dzieł należały figury kobiece, komponowane z przeznaczeniem do funkcjonowania w plenerze lub w otoczeniu architektury, takie jak Rytm (1922; jedna z wersji tej rzeźby zdobiła dziedziniec polskiego pawilonu na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu w 1925, inna, odsłonięta w 1929, znajduje się w Parku Skaryszewskim w Warszawie) oraz Dziewczyna z dzbanem (Alina) z 1937, stojąca do dziś w Parku Żeromskiego na Żoliborzu w Warszawie.
W latach trzydziestych artysta zajęty był przede wszystkim pracą nad pomnikiem Adama Mickiewicza w Wilnie, do realizacji którego zdobył prawo, wygrywając konkurs na projekt tego monumentu w 1931. Według koncepcji Kuny figura Mickiewicza przedstawionego w szacie pielgrzymiej ustawiona miała być na cokole w formie Światowida, którego podstawę zdobić miały płaskorzeźby ze scenami z Dziadów. Pomnika nie udało się jednak zrealizować głównie na skutek ksenofobicznej nagonki prasy wileńskiej. Zachowały się jednak gotowe do zamontowania fragmenty monumentu (m.in. płaskorzeźby cokołu) przechowywane w Instytucie Sztuki w Wilnie i Muzeum Narodowym w Warszawie.
Ostatnimi zachowanymi pracami Henryka Kuny są: gipsowa grupa Walka (Zwycięstwo) z 1942 oraz akwarele o tematyce martyrologicznej.
Podstawowa bibliografia:
- Wallis Mieczysław, "Henryk Kuna", Warszawa 1959.
- "Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. IV", Wrocław 1986 (Hanna Kubaszewska).
- Anders Henryk, "Rytm. W poszukiwaniu stylu narodowego", Warszawa 1972
- katalog Rytmu, Muzeum Narodowe w Warszawie
Autor: Piotr Szubert, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, luty 2002.