To odważny koncept: wyobrazić sobie, że w dwudziestoleciu międzywojennym, w czasie kryzysu, gdy w całej Europie rosną w siłę ruchy faszystowskie, robotnicy postanawiają wziąć do ręki nie tylko broń, ale też instrumenty. Nie chcą być manipulowani - nie wierzą fabrykantom, nie wierzą też komunistom. Z ich wściekłości rodzi się punk rock grany na akordeonie, bandżo, tubie i bębnie. Ktoś napisał o Hańbie! "folkowy kabaret". W żadnym wypadku! Hańba! to zespół o mocnym, szczerym przekazie przybranym tylko w efektowną formę, ale działającym także w dzisiejszych czasach. Przecież to właśnie teraz, w wyniku ciągnącego się od lat kryzysu gospodarczego, w dużej części Europy do krajowych parlamentów i do Parlamentu Europejskiego wchodzą radykalne prawicowe ugrupowania wyrosłe na sprzeciwie wobec rządom wolnego rynku. Przesłanie Hańby! jest więc aktualne: faszyzm - nie, liberalizm - nie, klerykalizm - nie, ale komunizm - też nie. Z historycznych tekstów podobny przekaz umiała kilka lat wcześniej wyciągnąć punkfolkowa R.U.T.A. Hańba! podaje je z przymrużeniem oka? Tak, bo kto się dziś ubiera w kaszkiet, koszulę, bufiaste spodnie na szelkach? Warstwa liryczna ma tu jednak znaczenie fundamentalne, a hołd dla prezydenta Gabriela Narutowicza to całkiem poważna sprawa. Trochę jak w wierszach Brzechwy i Tuwima, które wykorzystują - bywa zabawnie, ale też bardzo ostro.
W jednej z rozmów opowiadali, skąd u nich fascynacja akurat tamtymi czasami:
"W II RP najciekawsze jest skondensowanie wszystkiego, co najlepsze i najgorsze w Polsce i w Polakach. Z jednej strony wielcy Polacy, fenomenalne wynalazki, najlepsza literatura, z drugiej analfabetyzm, ksenofobia, antysemityzm, bieda. (...) Spodobało nam się pewnie również to, że Rzeczpospolita była tyglem kulturowym, religijnym, etnicznym, za którym - jako osoby zafascynowane naprawdę różnymi gatunkami muzycznymi - czasem tęsknimy."
Grupa powstała w Krakowie. W jej składzie są: Andrzej Zamenhoff - bandżo, Adam Sobolewski - bęben, grzebień, tamburyn, Ignacy Woland - tuba, oraz Wiesław Król - akordeon. Grali oni wcześniej w zespołach folkowych (Bumtralala, Południca!), punkowych (Ziemniaki), indierockowych (SuperXiu, Two Red Triangles), a nawet metalowych (Crowmoth). Śpiewają wszyscy razem, co daje niesamowite wrażenie, zwłaszcza w wykrzykiwanych refrenach. Pierwszy raz na żywo wystąpili w rodzinnym mieście w marcu 2013 roku. Bywa, że w koncertach towarzyszy im Scotia Gilroy (znana z grupy Vladimirska) i/lub Krakowski Chór Rewolucyjny. Gdy wkrótce po pierwszym koncercie wydali pierwszą płytę "Figa z makiem", ledwie sześć utworów, pisali o sobie:
"Postanowili nie kłaniać się nikomu. Nie lubią sanacji, mierzi ich komuna, nie wierzą narodowcom. Dla wszystkich i dla każdego z osobna Hańba! ma dziś 'Figę z makiem'!"
W roku następnym powstały jeszcze dwie, równie krótkie płyty: "Prosto w serce" oraz "Guma i gówno". Każda z nich miała szatę graficzną kojarzącą się z estetyką międzywojnia, z prostym piktogramem. Każdą udostępniono bezpłatnie w internecie.
Na początku 2014 roku zespół wziął udział w projekcie "Granie zeSpołem - muzyka alternatywna jako sposób promocji społeczno-ekonomicznego potencjału spółdzielczości socjalnej" gromadzącym zespoły nawiązujące w tekstach do idei spółdzielczości. Na płycie "Zespolenie" będącej wynikiem tej kooperacji Hańba! zamieściła utwór "Do roboty". We wspomnianym Konkursie Muzyki Folkowej Polskiego Radia "Nowa Tradycja" 2014 zespół zdobył Nagrodę Specjalną im. Czesława Niemena "za odważną ideę artystyczną i ekspresję". Z kolei w nieformalnym głosowaniu dziennikarzy zajmujących się muzyką folkową, którego wyniki opublikował serwis Folk24.pl, Hańba! została jednoznacznie uznana za artystę roku 2014, debiutanta roku 2014, a jej płyta - za najbardziej oczekiwane wydarzenie roku kolejnego. Występowali m.in. w Niemczech i Czechach, na polskich festiwalach Skrzyżowanie Kultur w Warszawie, Mikołajki Folkowe w Lublinie, Slot Art w Lubiążu.
Dyskografia:
- 2013 - Figa z makiem
- 2014 - Prosto w serce
- 2014 - Guma i gówno
- 2016 - Hańba
- 2017 - Będą Bić!
Autor: Jacek Świąder, czerwiec 2015