Od edukacji domowej do Konserwatorium
Początkowo gry na fortepianie i skrzypcach uczył ją ojciec - Vincas Bacevičius (Wincenty Bacewicz). Od 1919 kontynuowała edukację muzyczną w Konserwatorium Muzycznym Heleny Kijeńskiej-Dobkiewiczowej w Łodzi, gdzie kształciła się w zakresie gry na skrzypcach, fortepianie oraz teorii muzyki. W 1923 wraz z całą rodziną przeniosła się do Warszawy. Od 1924 uczęszczała do Konserwatorium Warszawskiego. Studiowała kompozycję w klasie Kazimierza Sikorskiego, grę na skrzypcach pod kierunkiem Józefa Jarzębskiego i grę na fortepianie u Józefa Turczyńskiego.
Równocześnie podjęła studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim, z których jednak po półtora roku zrezygnowała. Przerwała także dalszą naukę gry na fortepianie. W 1932 ukończyła Konserwatorium, uzyskując dwa dyplomy - z zakresu gry na skrzypcach i kompozycji. W tym samym roku dzięki hojności Ignacego Jana Paderewskiego otrzymała stypendium na studia kompozytorskie w Ecole Normale de Musique w Paryżu, które odbyła w latach 1932-33 pod kierunkiem Nadii Boulanger. Uczęszczała tam również na prywatne lekcje gry na skrzypcach do Henri Toureta. Ponownie wyjechała do stolicy Francji w 1934, aby kształcić się u węgierskiego skrzypka - Carla Flescha.
Solistka
Jako solistka zaczęła odnosić sukcesy już w 1935, kiedy otrzymała pierwsze wyróżnienie na 1. Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego w Warszawie. W latach 1936-38 współpracowała z warszawską Orkiestrą Polskiego Radia (obecnie: Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia), zorganizowaną przez Grzegorza Fitelberga, w której grała partię pierwszych skrzypiec. Praca w orkiestrze dała jej możliwość wzbogacenia wiedzy w zakresie instrumentacji.
Przed II wojną światową również wiele koncertowała - często wspólnie z bratem Kiejstutem, znanym pianistą - w wielu krajach, m.in. na Litwie, we Francji i Hiszpanii. Podczas okupacji niemieckiej występowała na koncertach konspiracyjnych i koncertach Rady Głównej Opiekuńczej. Po wojnie kontynuowała działalność koncertową do 1953. Dawała recitale w Belgii, Czechosłowacji, ZSRR, Rumunii, na Węgrzech i we Francji. Równocześnie w 1945 podjęła pracę w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Łodzi, gdzie wykładała przedmioty teoretyczne i prowadziła klasę skrzypiec.
Kompozytorka i pisarka
W latach 50. poświęciła się prawie wyłącznie kompozycji i nauczaniu. Od 1966 (od 1967 jako profesor zwyczajny) aż do śmierci pracowała w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, prowadząc klasę kompozycji. Ponadto często brała udział - jako juror - w konkursach skrzypcowych i kompozytorskich, m.in. w Liège, Paryżu, Moskwie, Neapolu, Budapeszcie, Poznaniu i Warszawie. W latach 1955-57 i 1960-69 pełniła również funkcję wiceprezesa Związku Kompozytorów Polskich.
Grażyna Bacewicz to jedna z niewielu kobiet wśród polskich kompozytorów. Również w światowej muzyce jest mało kompozytorek, i to zarówno dzisiaj, jak i w innych epokach. Z najdawniejszych czasów można wymienić średniowieczną benedyktynkę Hildegardę z Bingen. W okresie baroku działała Francesca Caccini, córka bardziej znanego od niej twórcy pierwszych oper - Giulia Cacciniego. Z polskiego punktu widzenia ma ona szczególne znaczenie, bo swoją operę "La liberazione di Ruggiero dall'isola d'Alcina" poświęciła polskiemu królewiczowi, późniejszemu królowi Władysławowi IV Wazie. W historii muzyki polskiej ma swoje miejsce Maria Szymanowska, słynna na początku XIX wieku pianistka i kompozytorka ze sporym dorobkiem twórczym w dziedzinie muzyki fortepianowej. W muzyce XX wieku wyróżniła się Germaine Tailleferre, która z kilkoma - sławniejszymi na ogół od niej - kompozytorami francuskimi stworzyła odnotowaną przez historię muzyki grupę "Les Six". Francuzką była też Nadia Boulanger, która jednak przeszła do historii głównie jako wybitny pedagog kompozycji. Uczyła się u niej również Grażyna Bacewicz, zdobywając znakomity warsztat, który wykorzystywała umiejętnie w swojej obfitej i różnorodnej twórczości mieszczącej się na ogół w nurcie neoklasycznym.
Jako wykształcona i koncertująca skrzypaczka, Bacewicz szczególną uwagę poświęciła muzyce na skrzypce oraz inne instrumenty smyczkowe. Była autorką siedmiu koncertów skrzypcowych, dwóch koncertów wiolonczelowych i koncertu altówkowego. Napisała także siedem kwartetów smyczkowych, pięć sonat na skrzypce i fortepian oraz dwie sonaty na skrzypce solo. Przynajmniej niektóre z tych kompozycji, obok kilku innych dzieł kameralnych, a także symfonicznych, konkurują na estradach koncertowych z "męskimi" utworami z pełnym powodzeniem do dzisiaj.
Nagrody i odznaczenia
Niezwykle bogata twórczość kompozytorska Bacewicz wielokrotnie była nagradzana i wyróżniana, m.in. w 1933 jej "Kwintet na instrumenty dęte" (1932) otrzymał I nagrodę na konkursie kompozytorskim Towarzystwa "Aide aux femmes de professions libres" w Paryżu, w 1936 na konkursie kompozytorskim Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej "Trio na obój, skrzypce i wiolonczelę" (1935) zdobyło II nagrodę, a "Sinfonietta" na orkiestrę smyczkową (1929) - wyróżnienie, w 1949 "Koncert fortepianowy" (1949) uzyskał II nagrodę (pierwszej nie przyznano) na Konkursie Kompozytorskim im. Fryderyka Chopina, zorganizowanym przez Związek Kompozytorów Polskich w Warszawie, w 1951 na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Liège "Kwartet smyczkowy nr 4" (1951) otrzymał I nagrodę, a w 1956 na tym samym konkursie "Kwartet smyczkowy nr 5" - II nagrodę, w 1960 na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu "Muzyka na smyczki, trąbki i perkusję" (1958) uzyskała III lokatę - najwyższą w dziale utworów orkiestrowych, a w 1965 "Koncert skrzypcowy nr 7" (1965) zdobył nagrodę Rządu Belgijskiego i złoty medal na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Brukseli.
Ponadto została uhonorowana szeregiem nagród za całokształt twórczości, m.in. w 1949 otrzymała Nagrodę muzyczną miasta Warszawy za całokształt działalności kompozytorskiej, wirtuozowskiej, organizatorskiej i pedagogicznej, w 1950 - Nagrodę Państwową III stopnia za "Koncert na orkiestrę smyczkową" (1948), w 1951 - I nagrodę na Festiwalu Muzyki Polskiej za całokształt twórczości festiwalowej, a w szczególności za "Sonatę skrzypcową nr 4" (1949), w 1952 - Nagrodę Państwową II stopnia za "Koncert skrzypcowy nr 4" (1951) i wspomniany "Kwartet smyczkowy nr 4" oraz "Sonatę skrzypcową nr 4", w 1955 - Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za "Symfonię nr 4" (1953), "Koncert skrzypcowy nr 3" (1948) i "Kwartet smyczkowy nr 3" (1947), w 1960 - Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości kompozytorskiej, a w 1962 - Nagrodę II stopnia Ministra Kultury i Sztuki za "Pensieri notturni" na orkiestrę kameralną (1961). Została również odznaczona Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1949) i I klasy (1959), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1953), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1955).