Henryk Waniek uprawia też beletrystykę. W roku 1985 opublikował (poza cenzurą) utwór fantastyczny pt. "Dziady berlińskie", w 1998 ukończył "Dziady paryskie" (ostatnia pozycja do tej pory nie została wydana). W 2003 roku napisał obszerną powieść realistyczną "Finis Silesiae". Jest ona próbą spojrzenia na Śląsk niemieckimi oczami. Akcja utworu rozgrywa się zasadniczo w latach 1937-1945 w niemieckich podówczas miastach, Gliwicach i Bytomiu. Pisarz, opowiadając o losach swoich bohaterów, Paula Scholza i Brigitte Kopietz, niejako przy okazji rekonstruuje dzieje niemieckiego drobnomieszczaństwa (środowisko Paula) i solidnego mieszczaństwa (rodzina Brigitte) na Górnym Śląsku; odtwarza ostatnią fazę tejże społecznej i obyczajowej historii: od wybuchu I wojny światowej po tuż powojenne wysiedlenia. Impulsem do tych działań twórczych stał się autentyczny album z fotografiami z r. 1942 zatytułowany "Die schlesische Landschaft". Osadzony we współczesności narrator przygląda się tym starym zdjęciom i wokół nich snuje długą opowieść o sportretowanych ongiś miejscach, a przede wszystkim wymyśla biografię fotografowi (Paul) i jego narzeczonej (Brigitte), przedstawia dzieje ich niespełnionej miłości.
Opublikowana w 2007 roku "Wyprzedaż duchów" to podróż po Sudetach, górach zaklętych, w których przecina się wymiar realny z duchowym, alchemicznym, metafizycznym. Jest to też jednak diagnoza odartego z metafizyki świata, w którym podlega ona prawom rynkowym. Magdalena Wojak w "Kwartalniku Literackim Wyspa" (nr 3/ 2007) pisała:
Waniek tworzy mit, po to, by go zdegradować. Uwzniośla, by strywializować. Skoro nikt na własną rękę nie chce eksplorować odchodzącego w niepamięć sudeckiego świata, to trzeba go wylansować – zdaje się mówić autor, tym samym stawiając diagnozę współczesności coraz bardziej odartej z metafizyki. Trzeba sprzedawać duchy, tak jak sprzedaje się dywany.
W tym samym roku ukazała się "Sprawa Hermesa", czyli Hermanna Daniela Hermesa, przewodniczącego Wielkiego Konsystorza. Choć akcja powieści dzieje się w czasach sprzed Rewolucji Francuskiej, trudno nie odnaleźć w niej pewnych odniesień do współczesności.
Śledztwo w sprawie Hermesa można porównać do procesu lustracyjnego, a samą powieść uznać za odpowiedź na współczesną lustrację, odpowiednik „polowania na czarownice”. Z wszelkimi jego przekłamaniami i brakiem obiektywizmu, który zagłusza ewentualne wątpliwości co do prawdziwej winy. Przedstawienie owego procesu w sposób żartobliwy, nie zmienia istoty sprawy – w jednoznacznym osądzaniu ludzkich uczynków, sugeruje Waniek, musi dojść do nadużyć.
Marta Mizuro (www.instytutksiazki.pl).
"Notatnik i modlitewnik drogowy" (2013) to zbiór różnorodnych tekstów: wierszy, opowiadań, aforyzmów, coś na kształt otwartej na czytelnika sylwy, zaś "Cmentarz nieśmiertelnych" (2015) jest opowieścią o koloniach artystycznych, które tworzyły się w Szklarskiej Porębie na przełomie wieków XIX i XX, i skupiały najwybitniejszych artystów, pisarzy i filozofów tamtego czasu.
Niemal dwadzieścia lat powstawała wydana w 2015 roku powieść "Jak Johannes Kepler jadąc do Żagania na Śląsku zahaczył o księżyc", którą zaczął Waniek pisać jako scenariusz filmowy. Autor opowiadał o procesie jej powstawania:
Później, już bez myśli o filmie, wielokrotnie zmieniałem, dopisywałem, usuwałem jej fragmenty, aż razem z innymi szpargałami trafiła na dno mojej pamięci. Trafiłem na nią ponownie w roku 1992, od czasu do czasu znów przy niej majstrując. Około roku 1998 pokazałem ją dwóm pisarzom. Wiesław Myśliwski wyraził się o niej bez entuzjazmu. Marian Pilot był bardziej życzliwy. Ale chyba obaj nie mieli racji. Sporadycznie usiłowałem uczynić ją lepszą, mając jednak inne sprawy na głowie. Anonimowy recenzent Wydawnictwa Literackiego, przeczytawszy może dwie lub trzy kartki uznał, że jest to powieść pikarejska. Niech mu będzie. Ja bym powiedział, że to raczej baśń przyprawiona prawdą. Tylko, że obecnie jest ona czymś zupełnie innym niż wtedy. Czym? Proszę sprawdzić.
Henryk Waniek jest bohaterem filmu dokumentalnego Andrzeja Titkowa "Sztuka błądzenia" (1998). Wyrusza w nim w podróż po swojej śląskiej "małej ojczyźnie". Odwiedza Oświęcim, gdzie się urodził (choć nie ma na to żadnych formalnych dowodów - dokumenty zaginęły), Sośnicowice, Wrocław, Racibórz, Zgorzelec. Na pograniczu zresztą czuje się najlepiej, mówi: "To właściwe miejsce dla człowieka. Nie musi stawać po którejś ze stron barykady..."
Bibliografia:
- 1984 - "Dziady berlińskie", Warszawa: Oficyna Poetów i Malarzy "Przedświt", wznowienie - Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1999
- 1994 - "Hermes w Górach Śląskich", Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie,
- 1996 - "Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257-1957", Kraków: Znak,
- 1997 - "Pitagoras na trawie", Warszawa: Przedświt,
- 2001 - "Inny Hermes", Warszawa: PWN,
- 2003 - "Finis Silesiae", Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie,
- 2004 - "Martwa natura z niczym: szkice z lat 1990-2004", Kraków: Znak,
- 2007 - "Wyprzedaż duchów", Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie,
- 2007 - "Sprawa Hermesa", Kraków: WL,
- 2010 - "Katowice-blues czyli Kattowitzer-Polka", Katowice,
- 2012 - "Miasto z duszą" (wstęp do książki: Michał Bulsa, "Ulice i place Katowic", Katowice,
- 2013 - "Katowice to wyborny temat" (wstęp do książki: Michał Bulsa, Grzegorz Grzegorek, Beata Witaszczyk, "Domy i gmachy Katowic", Katowice,
- 2013 - "Notatnik i modlitewnik drogowy", Szczecin
- 2015 - "Jak Johannes Kepler jadąc do Żagania na Śląsku zahaczył o księżyc", Kotórz Mały
- 2015 - "Cmentarz nieśmiertelnych", Wrocław
-
Filmografia:
- 1979 – zagrał samego siebie w filmie Antoniego Krauzego "Podróż do Arabii",
- 1980 – autor scenografii do spektaklu telewizyjnego w reżyserii Janusza Kondratiuka "Carmilla",
- 1988 – współpracował przy scenografii (obrazy) do filmu Antoniego Krauzego "Dziewczynka z hotelu Excelsior",
- 1991 – współpracował przy scenografii do filmu Andrzeja Kondratiuka "Ene...due...like...fake...",
- 1991 – był współtwórcą scenografii do filmu Janusza Kondratiuka "Głos",
- 1998 - jako on sam w filmie "Sztuka błądzenia" w reżyserii Andrzeja Titkowa.
Źródło: www.polska2000.pl; Copyright: Stowarzyszenie Willa Decjusza, 2001, aktualizacja: NMR, wrzesień 2016, źródło: instytutksiązki.pl.