Urodził się 17 czerwca 1930 roku w Wilnie. W latach 1952-57 studiował fortepian i kompozycję w klasie Juliusa Juzeliunasa w Państwowym Konserwatorium Litewskiej SRR w Wilnie. Studia kompozytorskie kontynuował w latach 1957-60 w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie u Bolesława Woytowicza. W 1963 i 1966 roku studiował chorał gregoriański i polifonię średniowiecza pod kierunkiem Nadii Boulanger w Paryżu.
Był laureatem wielu konkursów kompozytorskich. Pierwsze w karierze wyróżnienia uzyskał podczas konkursu Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w 1959 roku, były to II nagroda za "Pieśni o wiośnie" oraz III nagroda za "Pieśń o Białym Domu". W konkursie z okazji 550-lecia bitwy pod Grunwaldem otrzymał I nagrodę za "Suitę Warmińską" (1960). W 1961 roku zdobył I nagrodę podczas konkursu Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach, Polskiego Radia i Związku Kompozytorów Polskich za "Nokturny" i "Jaworowe pieśńi". Utwór "Antifone per tre gruppi d’orchestra" (1961) zdobył w 1961 roku I nagrodę Konkursu Młodych Związku Kompozytorów Polskich, w kolejnym roku – II nagrodę w Konkursie Zrzeszenia Studentów Polskich za Bukoliki, a w 1963 roku – II miejsce na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu. W 1966 roku kompozytor otrzymał I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Pradze za "Sonetti di Petrarca" oraz II nagrodę w Konkursie im. A. Malawszkiego w Krakowie za "Tre studi secondo Giotto". W kolejnym roku jego utwór "Impressioni fiorentini" zdobył II nagrodę na Konkursie im. G. Fitelberga w Katowicach. Drugie nagrody przyznano Twardowskiemu w konkursie kompozytorskim w Skopje za "Odę do młodości" (1969), w Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim w Gnieźnie za "Pieśni żartobliwe" (1972), w konkursie kompozytorskim im. K. Szymanowskiego za "Studium in a" (1974), w konkursie międzynarodowym Florilege Vocal de Tours za "Lamentationes" (1981) i "Alleluja" (1990), w konkursie kompozytorskim Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku za "Koncert fortepianowy" (1985). W 1972 roku kompozytor otrzymał Grand Prix na międzynarodowym festiwalu filmów baletowych w Sztokholmie za telewizyjną wersję baletu "Rzeźby Mistrza Piotra". Kilkakrotnie uczestniczył w Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. księcia Rainiera III w Monako: w 1965 roku otrzymał I nagrodę za balet-pantomimę "Posągi czarnoksiężnika" oraz wyróżnienie za "Cantus antiqui", w 1968 roku – nagrodę specjalną za "Małą liturgię prawosławną", w 1973 roku – I nagrodę za dramat muzyczny "Lord Jim" (1970-73). W 1990 roku uzyskał I nagrodę w Konkurskie Kompozytorskim Polskiego Związku Chórów i Orkiestr za kompozycję "Alleluja". Nagrodę AGEC – Europejskiej Unii Związków Śpiewaczych przyznano Twardowskiemu za "Mały Koncert" na chór mieszany (1994). W latach 2010-2011 za "Osanna II" i "O Tiebie radujetsia" otrzymał pierwsze nagrody III i IV konkursu "Muzyka rosyjska XXI wieku dla dzieci i młodzieży". Ponadto w 1995 roku otrzymał doroczną nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, w 2006 – Nagrodę im. Ignacego Jana Paderewskiego w Baltimore, a w 2015 - Nagrodę im. Jerzego Kurczewskiego w Poznaniu.
Romuald Twardowski w latach 1972-2008 był profesorem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina). Kompozytor zasiadał w jury wielu konkursów muzycznych, w tym Varsovia Cantat i Cracovia Cantans. Jest inicjatorem prestiżowego międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej "Hajnówka" i stałym przewodniczącym jego jury (od 1983 roku). W 2012 roku Romuald Twardowski stał się patronem Państwowej Szkoły Muzycznej w Puławach.
Kompozytor został uhonorowany wieloma orderami i odznaczeniami, do których należą Krzyż Kawalerwski (1974) i Krzyż Oficerski (1985) Orderu Odrodzenia Polski, Nagroda Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej (1980), Nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka (1983), Nagroda im. Księcia Konstantego Ostrogskiego (1990), Order św. Marii Magdaleny I stopnia Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (1996), Złota Odznaka z Brylantem Polskiego Związku Chórów i Orkiestr (2007), Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" (2010), Odznaka Honorowa Wojewódstwa Podlaskiego (2010), Odznaka Honorowa Ukraińskiej Narodowej Akademii Muzycznej (2015) oraz Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2015).
Romuald Twardowski nie był nigdy wyznawcą awangardy, wykorzystywał jednak elementy nowych technik kompozytorskich do tworzenia własnego języka muzycznego, w którym znaczną rolę odgrywają reminiscencje muzyki dawnych epok. Taka postawa wiąże się zapewne ze studiami nad chorałem gregoriańskim i polifonią średniowiecza, które kompozytor odbył w latach 1963 i 1966 w Paryżu pod kierunkiem Nadii Boulanger. W twórczości Romualda Twardowskiego charakterystyczny jest nurt muzyki religijnej. Szczególną uwagę wśród tych kompozycji zwraca "Mała liturgia prawosławna" nawiązująca do muzyki cerkiewnej. Twórczość Romualda Twardowskiego jest bardzo różnorodna pod względem gatunków, a sam kompozytor w swoich wspomnieniach "Było, nie minęło", wydanych w roku 2000 w Warszawie, charakteryzuje ją w następujący sposób:
"W odróżnieniu od zwariowanych apologetów nowości za wszelką cenę, doceniałem rolę i znaczenie tradycji, znajdując w niej inspirację do mojej muzyki. Wychodząc z założenia, że skrajności się stykają, w głębokim średniowieczu, w chorale gregoriańskim szukałem wątków, które w połączeniu ze zdobyczami XX-wiecznej techniki kompozytorskiej (aleatoryzm, klaster) dałyby upragnioną syntezę Nowego i Starego. Ta idea przyświecała mi w tworzeniu muzyki w latach sześćdziesiątych, do momentu, kiedy to u progu lat siedemdziesiątych pogrążyłem się w pracy nad "Lordem Jimem", wymagającym innej muzyki, innego rodzaju wyrazu i ekspresji. Muzyka moja wyzwoliła się wtedy z gorsetu różnych ograniczeń, jakie narzucał 'neoarchaizm' i przybrała charakter wypowiedzi bardziej osobistej, pełnej gwałtownych wyładowań i dramatycznych spięć. Ciekawe, że te dwa nurty nie dzieliła wyraźna cezura czasu - w latach sześćdziesiątych powstał przecież bardzo ekspresyjny i mocno dodekafoniczny "Cantus antiqui", jak też nader 'warszawsko-jesienna' "Nomopedia". Bardzo zaś hieratyczne i bizantyjskie "Trzy freski" pojawiły się w latach osiemdziesiątych. Oba te kierunki czy style od początku, jak widać, współżyły ze sobą..."
Wybrane kompozycje
- Oberek [wersja I] na skrzypce i fortepian (1955)
- Oberek [wersja II] na orkiestrę smyczkową (1955)
- Suita w dawnym stylu na orkiestrę (1957)
- Siedem pieśni ludowych na głos i fortepian (1957)
- Mała sonata na fortepian (1958)
- Mała symfonia na fortepian, smyczki i perkusję (1959)
- Pieśń o białym domu, kantata na chór mieszany, 2 fortepiany i perkusję (1959)
- Pieśni o wiośnie [wersja I] na chór żeński lub chłopięcy (1959)
- Pieśni o wiośnie [wersja II] na chór męski (1959)
- Jaworowe pieśni na chór mieszany (1960)
- Nokturny na chór mieszany (1960)
- Kołysanki na chór mieszany (1960)
- Nagi książę, balet-pantomima (1960)
- Suita warmińska na chór mieszany (1960)
- Kołysanka warmińska na głos i fortepian (1960)
- Carmina de mortuis per coro misto (1961)
- Antifone per tre gruppi d'orchestra (1961)
- Bukoliki na chór mieszany (1962)
- Cantus antiqui na sopran, klawesyn, fortepian i perkusję (1962)
- Cyrano de Bergerac, opera romantyczna (1962)
- Nomopedia Cinque movimenti per orchestra (1962)
- Psalmus 149 per coro misto (1962)
- Mała suita na skrzypce i fortepian (1962)
- Kwietniowe pieśni na chór mieszany (1963)
- Posągi czarnoksiężnika (Rzeźby mistrza Piotra), balet-pantomima (1963)
- Miniatury na chór mieszany (1964)
- Oda 64 na orkiestrę (1964)
- Parabola, pantomima (1964)
- Dwie pieśni murzyńskie na chór mieszany (1965)
- Tragedya albo Rzecz o Janie i Herodzie, opera-moralitet (1965)
- Sonetti di Petrarca per tenore solo e due cori a cappella (1965)
- Tre studi secondo Giotto per orchestra da camera (1966)
- Impressioni fiorentini per quattro cori strumentali (1967)
- Capricci per pianoforte (1967)
- Mała liturgia prawosławna na zespół wokalny i 3 grupy instrumentów (1968)
- Oda do młodości na głos recytujący, chór mieszany i orkiestrę (1969)
- Upadek ojca Suryna, radiowy dramat muzyczny (1969)
- Lord Jim, dramat muzyczny (1970-73)
- Trzy sonety pożegnalne [wersja I] na bas-baryton i orkiestrę kameralną (1971)
- Trzy sonety pożegnalne [wersja II] na bas-baryton i fortepian (1971)
- Dwie pieśni żartobliwe [wersja I] na chór mieszany (1972)
- Dwie pieśni żartobliwe [wersja II] na chór żeński lub chłopięcy (1972)
- Preludium, toccata i chorał na orkiestrę symfoniczną (1973)
- Tryptyk Mariacki na orkiestrę smyczkową (1973)
- Preludio e toccata per coro misto (1974)
- Studium in a na orkiestrę (1974)
- Improvvisazione e toccata per due pianoforti (1974)
- Dwa pejzaże na orkiestrę symfoniczną (1975)
- Impresje morskie na chór mieszany (1975)
- Krajobraz polski [wersja I] na bas-baryton i orkiestrę smyfoniczną (1975)
- Krajobraz polski [wersja II] na bas-baryton i fortepian (1975)
- Laudate Dominum, dialog na 2 chóry mieszane (1976)
- Sequentiae de ss. Patronis Polonis na baryton, chór i zespół instrumentalny (1977)
- Ręka mi miecz, trzy poematy na tenor solo i chór mieszany (1977)
- Maria Stuart, dramat muzyczny (1978)
- Capriccio in blue na skrzypce i orkiestrę (lub fortepian) (1979)
- Lamentationes per coro misto (1979)
- Oblicze morza, 5 pieśni na bas-baryton i fortepian (1979)
- Preludio, recitativo ed aria con variazioni per cembalo (pianoforte) (1979)
- Sonata breve per cembalo (pianoforte) (1979)
- Koncert wiejski na chór mieszany (1980)
- Musica concertante na fortepian (1980)
- Mały koncert na fortepian i zespół instrumentalny (1980)
- Na czterech strunach na skrzypce i fortepian (1980)
- Trzy pieśni kurpiowskie na chór mieszany (1980)
- Historya o św. Katarzynie, moralitet muzyczny (1981)
- Fantazja na organy (1982)
- Fantazja polska na dwoje skrzypiec (1982)
- Salve Regina na chór żeński i organy (1982)
- Trzy utwory na organy (1982)
- Ave Maris Stella [wersja I] na chór męski i organy (lub fortepian) (1982)
- Erotyki na głos i fortepian (1983)
- Joannes Rex, kantata na baryton, chór mieszany i orkiestrę (1983)
- Koncert na fortepian i orkiestrę (1984)
- Wesołe miasteczko na fortepian (1984)
- Fantazja hiszpańska [wersja I] na skrzypce i orkiestrę (lub fortepian) (1985)
- Fantazja hiszpańska [wersja II] na wiolonczelę i fortepian (1985)
- Mały tryptyk na kwintet dęty (1986)
- Trzy freski na orkiestrę symfoniczną (1986)
- Allegro rustico na obój i fortepian (1986)
- Wariacje symfoniczne na temat George'a Gershwina na perkusję solo i orkiestrę (1986)
- Kotek i smok, 7 piosenek na głos i fortepian (1986)
- Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1987)
- Koncert staropolski na orkiestrę smyczkową (1987)
- Trzy pieśni do słów Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego na baryton i fortepian (1987)
- Mały koncert na orkiestrę wokalną (1988)
- Wariacje litewskie na flet, obój, klarnet, róg i fagot (1988)
- Sonety Michała Anioła na baryton i fortepian (1988)
- Symfonie dzwonów na fortepian (1988-91)
- Album włoski na orkiestrę (1989)
- Taniec staropolski na 3 gitary (1989)
- Espressioni per violino e pianoforte (1990)
- Alleluja na chór mieszany (1990)
- Chwalitie Imia Gospodina [wersja I] na chór mieszany (1990)
- Trzy sonety do Don Kichota na bas-baryton i fortepian (1990)
- Znad Willi na baryton i fortepian (1990)
- Niggunim, melodie chasydów na skrzypce i orkiestrę symfoniczną (lub fortepian) (1991)
- Tu es Petrus na baryton, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1991)
- Hosanna I na chór mieszany (1992)
- Plejady na skrzypce i fortepian (1993)
- Trio młodzieżowe na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1993)
- Pieśni Maryjne na sopran i małą orkiestrę symfoniczną (1993)
- Sonatina na dwoje skrzypiec (1993)
- Canticum Canticorum na sopran, flet, klarnet i smyczki (1994)
- Koncert na wiolonczelę i orkiestrę (1995)
- Wsjakoje dychanije na chór mieszany (1996)
- Inwokacja i capriccio na dwie wiolonczele (1996)
- Regina coeli na chór mieszany (1996)
- W gaiku zielonym, 5 miniatur na fortepian na 4 ręce (1996)
- Hosanna II na chór mieszany (1997)
- Concerto breve na orkiestrę smyczkową (1998)
- K Tiebie Władyka na chór mieszany (1998)
- O gloriosa Domina na chór mieszany (1999)
- Hommage à J. S. Bach, cykl utworów na fortepian (2000)
- Dwie kolędy na chór chłopięcy (2000)
- Wo carstwii Twojem na chór mieszany (2000)
- Chwali dusze moja na chór mieszany (2000)
- Intermezzo na fortepian (2000)
- Introdukcja i Allegro na skrzypce i fortepian (2001)
- Missa „Regina caeli" na chór mieszany (2001)
- Capriccio na skrzypce i fortepian (2001)
- O salutaris na chór mieszany (2001)
- Jubilate Deo na chór mieszany (2001)
- Ave Maris Stella [wersja II] na chór męski (2002)
- Pastorale i Humoreska na obój i fortepian (2002)
- Chwalitie Imia Gospodina [wersja II] na chór męski (2002)
- Musica festiva na organy (2002)
- W chińskim ogrodzie na zespół perkusyjny (2002)
- Toccata i chorał na organy (2002)
- Jezu ufam Tobie. Misterium o Miłosierdziu Bożym na sopran, baryton, 2 głosy recytujące, chór mieszany i orkiestrę (2002)
- Im ZOO na skrzypce i fortepian (2002)
- Jeż elegant i Dudek na głos i fortepian (2002)
- Trzy szkice na skrzypce, altówkę i wiolonczelę (2003)
- Serenada na orkiestrę smyczkową (2003-2004)
- Trzy intermezza na organy (2004)
- Lato z tatą na głos i fortepian (2004)
- Tango na wiolonczelę i fortepian (2004)
- Medytacja na wiolonczelę i fortepian (2004)
- Campane IV z cyklu Symfonie dzwonów na fortepian (2004)
- Orzeł Biały na głos i fortepian (2004)
- Pater noster na chór mieszany (2005)
- Tryptyk paschalny na organy (2005)
- Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian nr 2 (2005)
- Otcze nasz na chór mieszany (2005)
- Koncert na skrzypce i orkiestrę smyczkową (2006)
- Myscerium crucis na chór mieszany a cappella (2006)
- Popule meus na chór mieszany (2006)
- Mysterium crucis na chór mieszany a cappella (2006)
- Koncert na skrzypce i orkiestrę smyczkową (2006)
- Tango na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (2006)
- Chorał na organy (2006)
- Regina coeli [wersja II] na sopran i organy (2006)
- Lux aeterna na chór mieszany a cappella (2007)
- Otcze nasz na chór żeński lub chłopięcy a cappella (2007)
- Exegi monumentum, oratorium na sopran, bas, chór i orkiestrę (2007)
- Wokaliza [wersja II] na chór mieszany (2007)
- Wokaliza [wersja III] na sopran i organy (2007)
- Berceuse-Vocalise na sopran i organy (2007)
- Patrz morze [wersja I] na sopran, flet i orkiestrę smyczkową do słów Z. Herberta (2008)
- Życie pieśnią jest [wersja II] na chór żeński i fortepian (2008)
- O crux ave na chór mieszany a cappella * (2008)
- Ave Maria [wersja I] na chór żeński * (2008)
- Tam za lasem na flet, triangiel i smyczki (2008)
- Veni creator na organy (2008)
- Ave Maria [wersja III] na sopran i organy (2008)
- Dzień babci, piosenka na głos i fortepian (2008)
- Żegnajcie wakacje, piosenka na głos i fortepian (2008)
- Każdy lubi zimę, piosenka na głos i fortepian (2008)
- Życie pieśnią jest [wersja I], piosenka na głos i fortepian (2008)
- Trzy pieśni nabożne (Boże wieczny, Dnia jednego, Jezu w ogrójcu) na chór mieszany (2008)
- Mała rapsodia na klarnet i fortepian (2008)
- Patrz morze [wersja II] na sopran solo i fortepian do słów Z. Herberta (2008)
- Ave Maria [wersja II] na chór męski (2008, 2010)
- Zagrajmy razem, duety skrzypcowe (2009)
- Dzień dziecka w szkole, piosenka na głos i fortepian (2009)
- Grunwald 1410, kantata na bas solo i orkiestrę (2010)
- Virginum Custos na chór mieszany a cappella (2010)
- Modlitwa matki na chór mieszany (2010)
- Wesołe nutki, na skrzypce i fortepian (2010)
- Tęczowe nutki na fortepian (2010)
- Wakacyjne skarby, piosenka na głos i fortepian (2010)
- Jedzie zima, piosenka na głos i fortepian (2010)
- Dzień Niepodległości, piosenka na głos i fortepian (2010)
- Lituania na orkiestrę smyczkową (2011)
- O Tiebie radujetsia – Mały koncert na chór mieszany * (2011)
- Nynie otpuszczajeszi na chór mieszany a cappella (2011)
- Kolorowe nutki na skrzypce i fortepian (2011)
- Mały wirtuoz na fortepian (2011)
- Dzieci lubią lato, piosenka na głos i fortepian (2011)
- Barbórka, piosenka na głos i fortepian (2011)
- Epizody na oktet smyczkowy (2011)
- Salva Regina na sopran i organy (2011)
- Wospojtie Gospodiewi pieśń nowu, koncert na chór mieszany a cappella (2011-2012)
- Temat z wariacjami na fortepian (2012)
- Strumień leśny na fortepian (2012)
- Viva la musica, piosenka na głos i fortepian (2012)
- Cantus s. Casimiri na chór mieszany (2012)
- Magnificat na chór mieszany a cappella * (2013)
- Pavana e tarantella na altówkę (skrzypce) i fortepian * (2013)
- Canzona, medytacja i tango na altówkę i fortepian (2014)
- Śpiewające wiolonczele, łatwe utwory na dwie wiolonczele (2014)
- Melodia Kurpiowska na flet i dwa klarnety (2014)
- Przygrywka i Taniec na flet i dwa klarnety (2014)
- Sześć inwencji na dwa głosy (2014)
- Menuet na dwie wiolonczele (2014)
- Pavana na dwie wiolonczele (2014)
- Exultate, jubilate na chór mieszany (2015)
- Boże, wo imia Twoje na chór mieszany (2015)
- Oratio pro vivis ac defunctis na sopran i organy (2015)
- Aria w dawnym stylu na wiolonczelę i fortepian (2015)
Autor: Małgorzata Kosińska, Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, marzec 2002; aktualizacja: lipiec 2016, AG.