W wieku lat 17 przerwał naukę szkolną, aby wziąć udział w powstaniu styczniowym. Po upadku powstania imał się różnych zajęć, m.in. występował jako aktor w teatrze wędrownym. Około 1866 roku zaprzyjaźnił się z malarzem Arturem Grottgerem (portret Markowskiego figuruje na kartonach Kucie kos z cyklu "Polonia" Grottgera oraz tegoż Losowaniu rekrutów z cyklu "Wojna"). W 1867 roku powrócił do Lwowa i rozpoczął naukę rzeźby u Parysa Filippiego. Naukę kontynuował w Wiedniu. Po powrocie do Lwowa założył tam zakład rzeźbiarsko-kamieniarski, mieszczący się przy ulicy Piekarskiej, blisko Cmentarza Łyczakowskiego. Filia warsztatu Markowskiego czynna była od 1901 roku w Stanisławowie.
Prowadzony przez artystę zakład realizował zamówienia na pomniki, rzeźbę dekoracyjną, posągi do gmachów publicznych oraz przede wszystkim - pomniki nagrobne. Miarą powodzenia, jakim cieszyła się firma, było to, że w 1892 roku Markowski uruchomił parową fabrykę obróbki kamienia, pierwszą tego typu we Lwowie.
Do znaczących realizacji artysty w zakresie rzeźby monumentalnej należą: Pomnik Seweryna Gosczyńskiego przy głównym wejściu na Cmentarz Łyczakowski (1877 r.), Pomnik Jana Kilińskiego na Wzgórzu Straceń (Kleparów) oraz Pomnik Jana III Sobieskiego zrealizowany wspólnie z rzeźbiarzem Tadeuszem Barączem na Wałach Hetmańskich w 1898 roku. Najbardziej okazałymi rzeźbami dekorującymi architekturę Lwowa wykonanymi przez Markowskiego są Fortuna wieńcząca pracę w holu dawnej Galicyjskiej Kasy Oszczędności (1892 r., obecnie Ukraińskie Muzeum Etnografii i Przemysłu Artystycznego) oraz grupa alegoryczna na fasadzie Pałacu Sztuki z 1894 roku, za którą artysta otrzymał złoty medal na Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie w 1894 r.
Głównym przedmiotem działalności rzeźbiarza było wykonywanie nagrobków na Cmentarzu Łyczakowskim. Liczbę znajdujących się tam dzieł o udokumentowanym autorstwie Markowskiego określa się na około 50, w tym 30 figuralnych. Do najokazalszych, zachowanych prac artysty należą: nagrobek doktora Stanisława Juliana Zborowskiego (zrealizowany przy współpracy Antoniego Kurzawy) z leżącą figurą zmarłego wspartego na strzaskanej kolumnie, pomnik nagrobny arcybiskupa ormiańskiego Grzegorza Szymonowicza z przedstawieniem siedzącej figury zmarłego w architektonicznym neogotyckim obramieniu, obelisk z płaskorzeźbionym portretem na grobie Feliksa Szumlańskiego oraz pomnik grobowy Juliana Konstantego Ordona w kształcie piramidy z plakietą portretową.
Dzieła Markowskiego utrzymane w stylu akademickiego historyzmu, cechuje wielka biegłość warsztatowa i pewnego rodzaju ekspresja wynikająca z dążenia do udramatyzowania kompozycji. Artysta oskarżany był o to, że zbytnio schlebia klienteli zaspakajając wszystkie jej zachcianki, ale może właśnie dzięki temu w jego rzeźbach zaklęty został "duch czasów" końca XIX wieku.
Podstawowa bibliografia:
- Nicieja Stanisław Sławomir, "Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786-1986", Wrocław 1988 (i wydania następne)
- "Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy", t. V, Warszawa 1993 (Piotr Szubert)
- Melbechowska-Luty Aleksandra, Szubert Piotr, "Posągi i ludzie. Antologia tekstów o rzeźbie 1815-1889", t, I, Warszawa 1993
Autor: Piotr Szubert, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, marzec 2002