O zainteresowaniu się filmem zadecydowały zdolności plastyczne - zajmował się malarstwem i rysunkiem, później zainteresował się fotografią - a także fakt, że był synem kierownika produkcji wielu polskich filmów, Stefana Adamka, który pracował między innymi z Jerzym Kawalerowiczem, Jerzym Passendorferem czy Stanisławem Bareją. Z czasem Stefan Adamek pracował przy filmach, które kręcił jego syn - telewizyjnym "Punkcie wyjścia" (1971) czy "Olimpiadzie 40" (1980).
Witold Adamek podjął studia na Wydziale Operatorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej i Teatralnej w Łodzi w 1965 roku wraz z - między innymi - Michałem Bukojemskim, Jackiem Prosińskim i Witoldem Stokiem. Równolegle studiowali reżyserię Wojciech Wiszniewski, Janusz Zaorski i Jerzy Sztwiertnia. Mistrzami Adamka byli Adolf Forbert i Andrzej Ancuta, to pod ich okiem nakręcił swoje pierwsze etiudy. Ich reżyserem był Jerzy Sztwiernia, z którym Adamek na początku lat 70. wspólnie podjął pracę w kinematografii. Studia ukończył w roku 1969, magistrem sztuki operatorskiej został cztery lata później.
Witold Adamek zawsze był twórcą ambitnym: już w swoich pierwszych filmach dążył do tego, by być kimś więcej niż tylko operatorem. Często uczestniczył w pracach nad scenariuszami filmów, które miał fotografować, miał także swój wkład w budowaniu koncepcji reżyserskiej. Początkowo chciał zaznaczać swój punkt widzenia na podejmowany przez realizatorów temat, z czasem zrozumiał jednak, że musi się podporządkować koncepcji reżysera. Andrzej Bukowiecki, znawca kina i dziennikarz przyglądający się polskiej sztuce operatorskiej, tak charakteryzuje twórczość Adamka:
"Zapytany, czy autor zdjęć do filmu posiada własny styl, odpowiada twierdząco. Dodaje jednak, że sam nie umiałby powiedzieć, jakie są główne wyróżniki jego własnego stylu, ale naciskany wyznaje: 'chyba poszukiwania w świetle, tworzenie za jego pomocą specyficznej atmosfery'. Od tej pozornej sprzeczności, wynikającej ze służebnej roli autora zdjęć i ambicji zaznaczenia indywidualnego stylu autora zdjęć, można jednak dojść do syntezy. Otóż Adamek poszukując w świetle, tworzy za jego pomocą specyficzną atmosferę - najwłaściwszą w danym filmie! Czyni go to operatorem z własnym charakterem pisma, a jednocześnie bardzo wszechstronnym, potrafiącym połączyć swój charakter z odmiennymi stylami tak różnych reżyserów, jak Andrzej Wajda, Janusz Majewski, Janusz Zaorski, Andrzej Kotkowski czy Juliusz Machulski" (wypowiedź specjalnie dla portalu www.culture.pl).
Tę operatorską wszechstronność Witolda Adamka ukazały dwa Festiwale Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, w roku 1985 oraz w 1988, kiedy to do konkursu stawały po trzy filmy, które fotografował. W 1985 roku były to Baryton Janusza Zaorskiego, Yesterday Radosława Piwowarskiego i uwolniony z politycznego aresztu Nadzór Wiesława Saniewskiego, trzy lata później Krótki film o miłości Krzysztofa Kieślowkiego, Dotknięci Saniewskiego i Obywatel Piszczyk Andrzeja Kotkowskiego. Operator jawi się w nich jako mistrz stylizacji ("Baryton" rozgrywa się w latach 30., "Yesterday" - w latach 60., podobnie jak "Obywatel Piszczyk") - jest to wszak stylizacja własna, świadomie odcinająca się od wzorców hollywoodzkiego kina retro. Więcej - Adamek umiejętnie operuje barwnymi filtrami, odważnie odchodzi od realizmu, to znów rozmyślnie podkreśla realizm sytuacji (rozgrywający się w więzieniu Nadzór, ale także podkreślający motyw osaczenia "Dotknięci"). Jeśli dodać do tego zdjęcia do "W starym dworku" Kotkowskiego, wprost odwołujące się do prac fotograficznych Witkacego (film jest ekranizacją jego dramatu) i serię filmów baletowych, nakręconych przez Adamka pod koniec lat 70. na potrzeby telewizji, widać rozpiętość plastycznych zainteresowań operatora i jego wrażliwość na szerokie spektrum bodźców. Oba wspomniane festiwale przyniosły Adamkowi nagrody za zdjęcia. Operator jest też dwukrotnym laureatem nagród Szefa Kinematografii - za zdjęcia do Jeziora Bodeńskiego Zaorskiego (1986) oraz za zdjęcia do filmów nakręconych w sezonie 1987/89. A za twórcze wykorzystanie taśmy barwnej uhonorowała twórcę firma Agfa-Gevaert (1986), zaopatrująca w latach 80. kinematografię polską w negatywy barwne.
Nie przypadkiem mówi się, że operator to jeden z najbardziej technicznych zawodów filmowych. Witold Adamek jest nie tylko otwarty na techniczne nowinki, ale i pełny pomysłów co do ich wykorzystania. Aby uzyskać efekt oddalenia, niezbędny do zbudowania nastroju w "Krótkim filmie o miłości" (i "Dekalogu, sześć", którego "Krótki film" jest rozbudowaną wersją kinową), operator filmował sceny umieszczonego za oknem mieszkania, gdzie zbudowano scenografię, dźwigu, porozumiewając się z resztą ekipy za pomocą radia. Kiedy indziej, na planie "Szwadronu", posługiwał się po raz pierwszy w Polsce kamerą Panaflex z obiektywami Panavision do zdjęć panoramicznych (wcześniej filmy szerokoekranowe kręcono przy użyciu kamer Arriflex, czasem z wykorzystaniem użyczonych przez Panavision obiektywów). Na planie doszło do poważnego wypadku - w trakcie zdjęć przewrócił się dźwig kamerowy, kamera uległa zniszczeniu, a sam operator wylądował z nogą w gipsie w wózku inwalidzkim. Mimo to dokończył film, który był polskim kandydatem do Oscara w kategorii utworów nieanglojęzycznych.
O Witoldzie Adamku mówi się w środowisku, że potrafi pracować nie pozostawiając szwów - między autentycznym materiałem archiwalnym i stylizowanym na archiwalny (czego dowiódł pracując z Edwardem Kłosińskim przy "Matce Królów" Zaorskiego), a także między scenami kręconymi we wnętrzach naturalnych i powstałych w atelier (widać to zwłaszcza w filmach Saniewskiego, "Nadzorze" i "Dotkniętych"). Dowodzi to zdolności inscenizacyjnych, które w latach 90. coraz pewniej operator wykorzystywał, stając się nie tylko producentem kilku filmów, ale i ich reżyserem.
Spośród nich zwraca uwagę dyptyk "Poniedziałek - Wtorek": niepozbawiona ironii opowieść o narodzinach polskiej klasy średniej w okresie transformacji ustrojowej 1989 roku, a zarazem garść dywagacji na temat młodych w nowej sytuacji społecznej. Bohaterami filmu są dwudziestolatkowie, stający wobec życiowych wyborów, które w ich przypadku oznaczają wybór między życiem zasobnym i uczciwym. Dyptyk, a zwłaszcza film "Poniedziałek", nagrodzony w ramach Koszalińskiego Festiwalu Debiutów Filmowych "Młodzi i Film", ma status dzieła kultowego, stając się dla widzów w kraju i za granicą przewodnikiem po polskiej transformacji. Równym szacunkiem cieszy się wyprodukowany przez Adamka "Daleko od okna Jana Jakuba Kolskiego" według reportażu Hanny Krall - intrygujące spojrzenie na kwestię postaw wobec Holokaustu. Z kolei "S@motność w sieci" według bestsellerowej powieści Janusza L. Wiśniewskiego to współczesny melodramat, charakterystyczny dla czasów narastającego znaczenia Internetu w życiu społeczeństw i jednostek.
Filmografia
Etiudy:
- 1967 - Godzina uczuć
- 1967 - Niech żyją nam
- 1967 - Wielka gra
- 1968 - La Jungle
Filmy dokumentalne:
- 1971 - Przechowalnia (także scenariusz)
- 1971 - Trzy plus jeden (także scenariusz)
- 1973 - Dziesiąty raz w Opolu (także scenariusz)
- 1973 - Sopot 73
- 1974 - Podróż w XXX-lecie
- 1974 - Polska 74
- 1975 - Schubert nieznany (także scenariusz)
- 1975 - Zespół baletowy Sabat
- 1976 - Albo ja albo ona (także scenariusz i reżyseria)
- 1976 - Koncert na piłę (tylko scenariusz)
- 1976 - Pieśni (także scenariusz i współpraca reżyserska)
- 1976 - Pisane na wodzie
- 1978 - Tańce panamskie
- 1983 - Przez pola, przez wieś (także scenariusz i reżyseria)
- 2011 - tam gdzie rosną porzeczki (tylko zdjęcia)
Filmy fabularne:
- 1971 - Punkt wyjścia (telewizyjny, także scenariusz)
- 1972 - Agnieszka (telewizyjny)
- 1972 - Siedem czerwonych róż czyli Benek Kwiaciarz o sobie i o innych (telewizyjny)
- 1975 - Grzech Antoniego Grudy (także scenariusz)
- 1976 - Mgła
- 1976-77 - Polskie drogi (serial telewizyjny). Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za zdjęcia, 1978
- 1976-78 - Parada oszustów (cykl telewizyjny)
- 1979 - Doktor Murek (serial telewizyjny)
- 1980 - Bo oszalałem dla niej (telewizyjny)
- 1980 - Olimpiada 40
- 1980 - Z biegiem lat, z biegiem dni... (serial telewizyjny)
- 1981 - Jan Serce (serial telewizyjny)
- 1981 - Spokojne lata
- 1982 - Matka Królów
- 1983 - Nadzór
- 1983 - To tylko rock
- 1983 - Lata dwudzieste... lata trzydzieste...
- 1984 - Baryton
- 1984 - W starym dworku, czyli niepodleglość trójkątów
- 1984 - Yesterday
- 1984 - Zabawa w chowanego (telewizyjny)
- 1985 - C.K. Dezerterzy
- 1985 - Jezioro Bodeńskie. Nagroda za zdjęcia na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - łącznie z filmami Yesterday i Nadzór
- 1986 - Bohater roku
- 1986 - Nieproszony gość (telewizyjny)
- 1987 - Misja specjalna
- 1987 - Pociąg do Hollywood
- 1988 - Dekalog, sześć (telewizyjny)
- 1988 - Dotknięci
- 1988 - Krótki film o miłości. Nagroda za zdjęcia na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni 1988 - łącznie z filmami Dotknięci i Obywatel Piszczyk
- 1988 - Obywatel Piszczyk
- 1988 - Piłkarski poker
- 1988 - Les Possedes (Biesy)
- 1989 - Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce...
- 1989 - Le Retour d'Arsene Lupin (Powrót Arsena Lupin, serial telewizyjny)
- 1989 - Eminent domain (Prominent)
- 1990 - Marie Curie. Une femme honorable (Maria Curie, serial telewizyjny)
- 1991 - 30 Door Key (Ferdydurke)
- 1991 - Panny i wdowy (także serial telewizyjny)
- 1991 - Tak tak
- 1992 - Kim był Joe Luis?
- 1992 - Szwadron
- 1992 - Le violeur impuni (Sprawa kobiet, telewizyjny)
- 1993 - Do widzenia wczoraj (zdjęcia do Noweli polskiej)
- 1993 - Kolejność uczuć
- 1993 - Les Nouveaux Exploits d'Arsene Lupin (Nowe przygody Arsena Lupin, serial telewizyjny)
- 1994 - Diabelska edukacja (telewizyjny)
- 1994 - Spis cudzołożnic (telewizyjny)
- 1995 - Dido & Aeneas (telewizyjny)
- 1995 - Girl Guide
- 1995 - Matki, żony i kochanki (serial telewizyjny)
- 1996 - Bar Atlantic (serial telewizyjny)
- 1996 - Dzieci i ryby. Nagroda za zdjęcia na MFF w Phenianie 1999
- 1996 - Wezwanie (telewizyjny)
- 1998 - Matki, żony i kochanki (serial telewizyjny, seria II)
- 1998 - Poniedziałek (także reżyseria). Grand Prix Wielki Jantar, Srebrny Jantar za najlepszy film polski oraz Nagroda Młodych na Koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych "Młodzi i Film", 1999
- 1998 - Siedlisko (serial telewizyjny, także produkcja wykonawcza)
- 1998 - Złoto dezerterów
- 2000 - Daleko od okna (tylko produkcja)
- 2000 - To ja, złodziej
- 2000 - Żółty szalik (telewizyjny, z cyklu "Święta polskie")
- 2000-2001 - Rodzina zastępcza (serial telewizyjny, tylko reżyseria)
- 2001 - Wtorek (także scenariusz i reżyseria)
- 2002 - Miss mokrego podkoszulka (telewizyjny, z cyklu "Święta polskie", także reżyseria)
- 2004 - Czwarta władza (serial telewizyjny, także reżyseria)
- 2005 - Po sezonie (także produkcja)
- 2006 - S@motność w sieci (także scenariusz, reżyseria i produkcja)
- 2006 - Miłość w przejściu podziemnym (telewizyjny, z cyklu "Święta polskie")
- 2007 - Regina (serial telewizyjny)
- 2008 - Ile waży koń trojański?, (tylko zdjęcia)
- 2013 - Ambassada (tylko operator kamery, zdjęcia)
Autor: Konrad J. Zarębski, sierpień 2009, aktualizacja KM, luty 2016.