Artysta najprawdopodobniej pochodził z Dolnej Austrii - Wiednia lub jego okolic. W 1722 (może już w 1721) wstąpił na służbę hetmanowej Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej jako "starszy skulptor" ze stałą, roczną pensją. Od tego roku przez najbliższych dziesięć lat pracował przede wszystkim przy dekoracji pałacu Sieniawskich w Łubnicach (wszystkie prace zniszczone w 1945 lub wcześniej). Wykonywał tam prace projektowe, m.in. reprezentacyjnych schodów elewacji dziedzińcowej pałacu, ale przede wszystkim rzeźbiarską dekorację w kamieniu, m.in.: posągi zdobiące schody elewacji dziedzińcowej i ogrodowej (o tematyce mitologicznej) oraz portal tej ostatniej. Nadto dla wyposażenia łubnickiego pałacu wykonał prace w drewnie, m.in.: dekoracje ławek oraz dwa anioły ołtarza w kaplicy, a także szafy biblioteczne. Co najmniej od 1723 współpracował z Janem Eliaszem jego młodszy brat Henryk. W latach 1721-23 Hoffman wykonywał z polecenia Sieniawskiej zespół kamiennych rzeźb (nieistniejących), m.in. figury Herkulesa i Wenus, do dekoracji fasad oraz ogrodu pałacu w Przybysławicach (koło Lublina). W latach 1730-32 wykonał wespół z bratem drewniany ołtarz główny kościoła parafialnego w Końskowoli, a w 1731 kamienne rzeźby na fasadę tego kościoła. Od 1732 do ok. połowy lat 40. XVIII w. Jan Eliasz, zapewne we współpracy z bratem, realizował etapami wystrój pałacu w Puławach dla córki Sieniawskiej - Zofii (primo voto Denhoffowej) Czartoryskiej: najpierw kamieniarkę apartamentów, następnie rzeźbiarską dekorację (kamienne posągi mitologiczne i alegoryczne oraz dekoracyjne wazony) obu elewacji i paradnych schodów pałacu (większości zniszczona w XIX w.). Po 1738 wespół z bratem wykonał ambonę do kościoła w Końskowoli. W metryce końskowolskiej parafii Jan Eliasz notowany jest w 1733, a od roku następnego w metryce nieodległej parafii we Włostowicach. Hoffman wykonywał także zlecenia od innych niż Sieniawscy (potem Czartoryscy) dysponentów, np. w 1729 podpisał kontrakt na bliżej nieokreślone prace dla misjonarzy w Krakowie, w 1730 wykonał zlecenia dla Wołczyna (może z fundacji Poniatowskich), w 1731 zawarł umowę na ołtarz w kaplicy św. Romualda w kościele kamedułów na Bielanach pod Krakowem, w czerwcu 1741 zaś na ołtarz Ukrzyżowania dla kolegiaty Św. Michała w Lublinie (fundacji wielkiego kanclerza litewskiego Jana Fryderyka Sapiehy). Artysta zmarł 12 lipca 1751 roku w Puławach w wieku lat ok. 60. Wiadomo, że w 1724 ożenił się w Krakowie z córką tamtejszego piernikarza Ignacego Habermana. Miał co najmniej jedno dziecko syna Tomasza, później również czynnego w zawodzie rzeźbiarza.
Do pewnych, zachowanych dzieł Jana Eliasza Hoffmana należą: ołtarz w kościele kamedulskim na podkrakowksich Bielanach - 1731-32, ołtarz (część rzeźb wymieniona w latach między 1918 i 1939) w Końskowoli oraz kamienna figura (uszkodzona) Marii Niepokalanie Poczętej na fasadzie tej świątyni, a także ołtarz lubelskiej kolegiaty (dziś w tamtejszej katedrze) - 1741-42.
Na podstawie podobieństw stylu a także pewnych przesłanek historycznych przypisuje się Hoffmanowi wraz z warsztatem także autorstwo szeregu innych dzieł: o charakterze świeckim, np. kamiennych grup (pary) putt na balustradzie tarasu pałacu w Wilanowie (przypisywane też Johannowi Chrysostomusowi Redlerowi), podobnych grup dekorujących bramy przed pałacem w Puławach (pierwotnie zapewne z paradnych schodów pałacowych), oraz czterech drewnianych statuetek putt personifikujących Pory Roku (Wilanów, Muzeum Pałacowe); jak i sakralnym, m.in.: kapiteli pilastrów we wnętrzu kościoła misjonarzy w Krakowie - ok. 1729-30, kamiennych figur ewangelistów na elewacjach kościoła parafialnego w Wołczynie - początek lat 30. XVIII w., ołtarza głównego i bocznych z nieistniejącego eremu kamedulskiego w Szańcu (niekompletnie zachowane w kościół parafialnym w Chrobrzu) - przed 1732, wyposażenia kościoła Św. Ducha w Lublinie - ok. 1733-39, ołtarza głównego i trzech bocznych w kościele misjonarzy w Lublinie - ok. 1735-36, dekoracji ambony kościoła w Końskowoli - ok. 1738-40, kamiennych figur świętych Piotra i Pawła na fasadzie kościoła kapucynów w Lublinie, kamiennej grupy adoracji Marii Niepokalanie Poczętej na fasadzie fary w Lubartowie - ok. 1740, ołtarza głównego kościoła pijarów (obecnie parafialny) w Opolu Lubelskim - ok. 1743 lub 1747.
Twórczość Jana Eliasz Hoffmana cechuje rozmaitość materiału, technik, rozmiarów i funkcji dzieł oraz bardzo wysoki poziom wykonawstwa. Tworzył rzeźbę świecką i sakralną. Jak się wydaje, nie tylko wykonywał dzieła rzeźbiarskie, lecz także je projektował; projektował również małą architekturę (nastawy ołtarzowe).
Dzieła Hoffmana wpisują się zasadniczo jeszcze w nurt późnobarokowy. Figury świętych z nastaw ołtarzowych jego autorstwa cechują stateczne pozy, uspokojone układy draperii szat zgodnych z układem ciała oraz realizm w oddaniu szczegółów. Z czasem daje się zauważyć w twórczości Hoffmana ewolucja w kierunku większego uniezależnienia się draperii od postaci oraz powiększenia przestrzenności rzeźb. W przypadku znakomicie rzeźbionych postaci dziecięcych, zarówno o tematyce sakralnej jak i świeckiej, pojawiają się już znamiona rokoka.
Styl rzeźb Hoffmanna, przynajmniej w okresie pierwszych jego prac w Polsce, bliski jest italianizującej i klasycyzującej rzeźbie wiedeńskiej pierwszego dwudziestolecia XVIII w. Niewykluczone, iż artysta znał z bezpośrednich kontaktów rzeźbę północnowłoską, zwłaszcza regionu Veneto. Do Polski sprowadzić mógł go nadworny architekt Sieniawskiej, Giovanni Spazzio.Sztuka Jana Eliasza Hoffmana i jego warsztatu silnie oddziałała na rzeźbę sakralną Lublina oraz obszaru między Wisłą i Bugiem. Jej wpływ obecny jest aż do początku XIX w. Zapewne znaczny w tym udział mieli brat i syn artysty - Henryk i Tomasz.
Autor: Paweł Freus, listopad 2007.