Fundacja powstała w 1944 roku dzięki zabezpieczeniu finansowemu margrabiny Janiny z Sadowskich Umiastowskiej, która zmarła w Rzymie w 1941. Celem powołanej fundacji jest wspieranie nauki i kultury polskiej poprzez udzielanie stypendiów oraz współpracę z innymi instytucjami.
Realizację powyższych zadań rozpoczął na szerszą skalę w 1968 roku Emeryk Hutten Czapski. Jego praca kontynuowana jest do dnia dzisiejszego. Fundacja zawarła szereg umów o współpracy, m.in. z Instytutem Sztuki PAN w sprawie inwentaryzacji nagrobków polskich w Rzymie i we Florencji oraz z Biblioteką Narodową w sprawie rejestracji i katalogowania starych druków dotyczących Polski, a znajdujących się w bibliotekach rzymskich.
Od 1989 roku Zarząd Fundacji przeznacza środki finansowe na prowadzenie prac dokumentacyjno-badawczych na temat "Polacy we Włoszech w XX wieku". Uzupełniane są dane bibliograficzne dotyczące publikacji o powyższej tematyce. Inwentaryzuje się zbiory publiczne i archiwa prywatne. Zabezpiecza się ustne świadectwa osób, które przyczyniły się do ukształtowania i rozwoju wspólnoty polskiej we Włoszech oraz wspomnienia o nich samych. Gromadzona jest dokumentacja dotycząca bieżącej działalności Polaków we Włoszech oraz organizacji i instytucji polonijnych.
Biblioteka Fundacji specjalizuje się w polonikach włoskich. Staraniem pracowników jest zbieranie materiałów dotyczących stosunków polsko-włoskich (w szczególności obecności Polaków w Italii). Kolekcjonowane są też publikacje tak włoskie jak i krajowe.
Fundacja Rzymska Margrabiny J. S. Umiastowskiej w Rzymie
Via Piemonte 117
00 187 Roma
Tel/Fax: (+39 06) 481 42 63