Biblioteka Raczyńskich
fot. Piotr Lubomirski
Biblioteka Raczyńskich to jedna z najstarszych polskich książnic. Ufundowana (wraz z budynkiem) i oddana do użytku publicznego w 1829 r. przez hrabiego Edwarda Raczyńskiego, przez lata pełniła rolę głównego ośrodka kultury polskiej na terenie zaboru pruskiego. Księgozbiór, przeniesiony przez Raczyńskich z majątku w Rogalinie i uzupełniony m.in. zbiorami Juliana Ursyna Niemcewicza, uległ niemal całkowitemu zniszczeniu pod koniec II wojny światowej. Ocalała jedynie część rękopisów i starodruków. Budynek odtworzono w latach 50.
Od początku tworzona przede wszystkim jako biblioteka naukowo-dydaktyczna, Biblioteka Raczyńskich gromadzi publikacje i czasopisma głównie z dziedzin humanistycznych, a także politologii i nauk ekonomicznych oraz zbiory literatury polskiej i obcej, ze szczególnym uwzględnieniem poznańskiego środowiska literackiego. Osobny dział stanowi Archiwum Książki Dziecięcej. Najbardziej wartościową grupę zbiorów stanowią różnorodne zbiory specjalne, z których część pochodzi z pierwotnej biblioteki Raczyńskich. Szczególnie cenne są wśród nich rękopisy (głównie o charakterze historycznym i literackim, od XIII w. do współczesności), starodruki, zbiory kartograficzne, wśród których najcenniejsze są XV i XVII-wieczne atlasy. Biblioteka posiada takie unikaty jak XIII-wieczny rękopis pergaminowy z klasztoru cystersów w Paradyżu, list króla Zygmunta Augusta z 1517 r. do kanclerza wielkiego litewskiego Mikołaja Radziwiłła oraz jedyny zachowany egzemplarz kancjonału husyckiego z 1541 r. drukowanego w Pradze u Jana Roha. W Dziale Zbiorów Specjalnych przchowywane są także zbiory muzyczne.
Biblioteka prowadzi również trzy muzea-pracownie literackie: Henryka Sienkiewicza, Kazimiery Iłłakowiczówny oraz Ignacego Kraszewskiego. Muzeum Literackie Henryka Sienkiewicza założono w 1978 r. dzięki zbiorom prywatnym przekazanym bibliotece przez Ignacego Mosia. Na stałą ekspozycję składają się wizerunki pisarza, wielojęzyczne przekłady jego dzieł, korespondencja i fotografie. Również dzięki darowi prywatnego kolekcjonera powstało Muzeum-Pracownia Józefa Ignacego Kraszewskiego. Udostępniamy jest tam księgozbiór złożony z ponad 2000 woluminów, rękopisy, archiwa i zbiory muzealne. Szczególnie cenna jest kolekcja XIX- i XX-wiecznych pierwszych wydań dzieł Kraszewskiego, listy pisarza, a także autograf przemówienia wygłoszonego z okazji 50-lecia pracy twórczej. Muzeum eksponuje również liczne dary, jakie pisarz otrzymał z okazji owego jubileuszu. Pracownia-muzeum Kazimiery Iłłakowiczówny powstało w 1984 roku w mieszkaniu poetki, prezentuje przede wszystkim różnorodne pamiątki i przedmioty osobiste poetki.
W 1985 roku założono przy bibliotece Ośrodek Dokumentacji Wielkopolskiego Środowiska Literackiego, gromadzący i opracowujący materiały związane z twórcami z terenu Wielkopolski. Zbiera m.in. rękopisy i bruliony, archiwa, korespondencje oraz różnorodne pamiątki - fotografie, przedmioty użytkowe. W zbiorach znajdują się materiały związane m.in. ze Stanisławem Barańczakiem, Wojciechem Bąkiem, Kazimierą Iłłakowiczówną, Marią Wicherkiewiczową oraz Archiwum Związku Literatów Polskich w Poznaniu z lat 1929-1983.
Biblioteka Raczyńskich
Plac Wolności 19
61-739 Poznań
Tel: (+ 48 61) 852 94 42, 852 94 43
Fax: (+48 61) 852 98 68
WWW: www.bracz.edu.pl/