Studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, w końcu w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku gdzie w 2005 roku uzyskała dyplom w pracowni intermedialnej prof. Grzegorza Klamana (aneks w pracowni rzeźby prof. Zdzisława Pidka). Autorka projektu Post Performance. Mieszka i pracuje w Trójmieście.
Onitoja Gdańsk 2003
W 2007 roku Fojtuch współorganizowała projekt Dialog, oparty na wymianie kodów kulturowych. Grupa performerów odbyła podróż do miast polskich (Gdańsk, Poznań, Kraków) i austriackich (Wiedeń, Graz, Linz), z którymi byli związani, działając w ich lokalnych kontekstach.
Mamix Gdańsk 2002 | Lubię bawić się lalą Gdańsk 2003 |
W pracach wideo Angeliki Fojtuch wielokrotnie przewija się wątek kobiecości oraz różnych paradygmatycznych kalek służących do jej opisania - np. stereotyp kobiety-wariatki (Mamix, 2002) czy beznamiętnego obiektu działań mężczyzny (Lubię bawić się lalą, 2003). W filmie Onitoja (2003) podjęła problem tożsamości, więzów rodzinnych, przechodzącego z pokolenia na pokolenie dziedzictwa. Stanowiące swoisty autoportret artystki wideo zostało oparte na prostej konstrukcji: ukazuje jej twarz, gdy przedstawia się - na początku własnym imieniem, potem imionami rodziców, dziadków i dalszych przodków. W miarę cofania się w przeszłość następuje powolne rozbielanie obrazu, aż do jego całkowitego zatarcia.
Kochamy się, ale nie aż tak żeby Lublin 2004 fot. Wojciech Pacewicz | Święto kobiet Kraków 2004 |
Również w performances Angeliki Fojtuch, mających miejsce zarówno w galeriach, jak i przestrzeni publicznej, dominuje wątek feministyczny, kobiecej fizyczności, wykluczenia społecznego. Na przykład w działaniu Kochamy się, ale nie aż tak żeby (2004) wykorzystała motyw krwi menstruacyjnej. Wydalaną przez siebie cieczą (czerwonego barszczu imitującego krew) pobrudziła podłogę w pomieszczeniu. Znajdującym się wśród publiczności mężczyznom rozdała białe chusteczki higieniczne. Jedynie część z nich podjęła wysiłek sprzątania, starcia, przezwyciężając obrzydzenie. W trakcie Święta kobiet w Krakowie 8 marca 2004 roku przez kilka godzin Fojtuch stała unieruchomiona, oparta na stojaku (służącym zazwyczaj starym i zniedołężniałym osobom), ubrana w pieluchę dla dorosłych. W tej pozycji żebrała trzymając kartkę z napisem: "Jestem kobietą. Bóg zapłać". Działanie w wyraźny sposób odwoływało się do społecznego wykluczenia kobiet, ubezwłasnowolnienia, swoistej stygmatyzacji.
Jaka miłość, taka sztuka Gdańsk 2005 | |
Dyplom Angeliki Fojtuch w gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych stanowił performance Jaka miłość, taka sztuka (2005). Artystka użyła ciała mężczyzny do wytarcia ułożonego na podłodze z kłaków kurzu napisu "Miłość". Brudy chowała pod sukienką, co powoli tworzyło sugestię ciężarnego brzucha. W momencie gdy z napisu pozostała cząstka -ość, role się odwróciły, to mężczyzna wywlókł artystkę z pomieszczenia. Performance stanowił więc groteskowe odzwierciedlenie (obustronnych) rodzinnych relacji między kobietą a mężczyzną.
| |
Twoja Gdańsk 2005, fot. Anna Kalwajtys |
| |
... s'Hertogensbosch 2006, fot. Paulina Braun |
W niektórych performances Fojtuch zmusza swych widzów do reakcji, wyraźnie naruszając ich fizyczny komfort. Podczas działania Twoja artystka kurczowo chwytała się nogi nieznanego mężczyzny. Okrzykami "Biegnij, kurwa, biegnij!" czy "Szybciej!" próbowała zmusić go do aktywności. Kobieta stawała się tu przysłowiową "kulą u nogi" mężczyzny, performance odnosił się jednak do innego poziomu międzyludzkich kontaktów - ich warstwy czysto fizycznej, pewnej niewidzialnej bariery, tabu związanego z dotykiem drugiej osoby. Do odwrotnej sytuacji doszło w holenderskim miasteczku s-Hertogenbosch w 2007 roku, gdy artystka i filmująca działanie operatorka stały się obiektem agresji ze strony przypadkowych widzów. Fojtuch, związana od stóp do szyi białym bandażem, próbowała pełzać po miejskim deptaku. Okazała się problemem dla okolicznych kupców, którzy za wszelką cenę próbowali się jej pozbyć sprzed swoich stoisk, ale także "uwolnić" performerkę z pęt, sądząc, że została postawiona w tej sytuacji przez filmującą zdarzenie.
ZŁOdzieje Gdańsk 2005 | Do domu! Warszawa 2006 fot. Karolina Vyšata |
Problem przestrzeni publicznej, jej zawłaszczenia pojawiał się już we wcześniejszych działaniach Fojtuch. W trakcie performance'u ZŁOdzieje (2005) ukryta w ciemnym pomieszczeniu artystka krzyczała jak zwierzę, próbując zniechęcić widzów do wejścia. Jednocześnie podejmowała dyskusję z jednej strony (jak w wideo Mamix) z "kobiecymi" fobiami, szaleństwem, histerią, z drugiej - z tzw. "kobiecą wrażliwością". W ramach wystawy Przerwane połączenia w warszawskiej Zachęcie w 2006 roku odbył się performance Do domu!, który w wyraźny sposób odwoływał się do dyskusji i skandalu związanego z psimi odchodami na ulicach i ironicznym pomysłem jednego z dziennikarzy, by wtykać w nie miniaturowe polskie flagi. Artystka z obwiązanym bandażem ramieniem, gdzie trzymała swego psa, najpierw zasugerowała oddanie moczu na podłogę, który następnie zlizała, a z długich skarpet wysypała ziemię, z której uformowała kopczyk i wetknęła weń biało-czerwoną chorągiewkę. Performance zakończyło zanucenie piosenki Gdybym był bogaty ze Skrzypka na dachu przez artystkę stojącą na
Gniazdo Łódź 2007
fot. Galeria Manhattan
miniaturowym domku oraz spektakularne uwolnienie psa, który wybiegł z pomieszczenia za rzuconym przez nią jabłkiem. Działanie Fojtuch odwoływało się jednocześnie do sfery prywatnej, zacisza domowego, marzenia o własnym, spokojnym kącie, oraz do sfery publicznej, wspólnej i problemu zbiorowej odpowiedzialności za nią (i unikania tejże). Podobne zagadnienia można też łączyć z jednym z ostatnich performances artystki, w czasie którego głośno wołała mamę stojąc pod blokiem w Łodzi. Przywołała w ten sposób obraz nieobecny w polskich miastach dzisiaj, a powszechny jeszcze kilkanaście lat temu, wskazując na zmianę jaka zaszła w postrzeganiu przestrzeni, która znajduje się poza czterema ścianami mieszkań.
Więcej zdjęć na stronie: www.angelikafojtuch.net
Wszystkie fotografie publikujemy dzięki uprzejmości artystki.
Autor: Karol Sienkiewicz, grudzień 2007.
Wybrane akcje performance:
- 2004 - Kochamy się, ale nie aż tak żeby - Performance Festiwal Kontperformance, Galeria KONT, Lublin; Święto kobiet - Kraków
- 2005
- Jaka miłość taka sztuka - Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk; Motorenhalle, Drezno, Niemcy
- Ślady wierności - "KloszART", Gdańsk (z BBB.J. Deimling),
- Twoja 1 - Festiwal Performance "Problem", Galeria Szyperska, Poznań
- ZŁO-dzieje - "KloszART", Gdańsk
- Selekcja – "Absolwent", Instytut Sztuki Wyspa, Gdańsk - 2006
- Why you don't fuck me - Modelarnia, Gdańsk
- Jestem - Galeria Entropia, Wrocław
- Guilty - "Art Academy", Tallinn, Estonia
- Niewola - "Lover Art Festiwal", Gdańsk (z BBB.J. Deimling)
- Trust - Modelarnia, Gdańsk
- Genesis - "M3: Zündverteiler", Galeria Nord, Berlin, Niemcy
- Dialog - "KloszART", Gdańsk - 2007
- Za dużo, by patrzeć - za mało, by widzieć - "Zrób To", BWA, Zielona Góra
- Szukam tej osoby - BWA, Wrocław
- ... - s'Hertogenbosch, Holandia
- Gniazdo - Galeria Manhattan, Łódź
- After Saturday - Jerozolima, Izrael
Wystawy indywidualne:
- 2005 - "Ajababy" - Galeria Sztuki Wozownia, Toruń
Wybrane wystawy zbiorowe:
- 2002
- "Reset" - Bunkier Sztuki, Kraków
- "City Transformers" - Stocznia Gdańska, Gdańsk - 2003
- "Bachanalia - Noc Przesilenia" - Modelarnia, Gdańsk
- IV Festiwal Sztuki Nowych Mediów Videokont - Galeria KONT, Lublin
- "Precedens 06" - Tarnowskie Centrum Kultury, Tarnowskie Góry
- "Czas w obrazie" - BWA, Wrocław - 2004
- "Młoda Rzeźba Gdańska" - Galeria Rzeźby ZPAR, Gdańsk
- "8 marca Święto Kobiet" - Galeria Lokal, Kraków - 2005
- Zoon1 Politikon - Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej, Słupsk
- "Audiotourism" - Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk; Narodowe Centrum Sztuki Współczesnej, Kaliningrad, Rosja
- "Aktuelle Videoarbeiten aus Polen" - Künstlerhaus Bethanien, Berlin, Niemcy - 2006
- "You won't feel a Thing" - Kunsthaus Dresden, Drezno, Niemcy
- "Raj utracony (-ch) wzniosłości", Majówka Artystyczna, Modelarnia, Gdańsk
- "Panie proszą panów" - Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk
- "Przerwane połączenia" - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
- "Policja" - Bunkier Sztuki, Kraków - 2007 - The Sculpture speaks: Power and Freedom - Art Hall, Tallinn, Estonia
| Szukam tej osoby Wrocław 2007 |