Urodził się 28 sierpnia 1951 roku we Wrocławiu. W latach 1971-74 studiował kompozycję u Ryszarda Bukowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu, a następnie, w latach 1975-78, pod kierunkiem Henryka Mikołaja Góreckiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Równolegle studiował polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim (1969-74). Od 1973 roku jest pracownikiem Instytutu Filologii Polskiej tegoż uniwersytetu jako członek Zakładu Teorii Kultury i Sztuk Widowisk. W latach 1979-80 wykładał język polski w State University of New York at Stony Brook, Department of Germanic and Slavic Languages. W 1982 roku uzyskał dyplom doktora nauk filologicznych, zaś w 2014 roku – stopień doktora habilitowanego Akademii Muzycznej w Katowicach.
Rafał Augustyn był laureatem wielu programów stypendialnych, m.in. Stichting Eduard von Beinum, Foundation Acanthes, MacDowell Foundation, dwukrotnie Salzburg Seminar i Stiftung Kulturfonds. Zdobywał najwyższe lokaty w wielu konkursach kompozytorskich: w 1972 roku otrzymał I nagrodę na Festiwalu "Jazz nad Odrą" za "Rozmowę" na big-band, w 1973 - wyróżnienie w Międzynarodowym Konkursie Organowym w Szczecinie za "Laudes" na organy, w 1979 - II nagrodę w Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich im. Tadeusza Bairda za "Atlantydę I" na wielką orkiestrę. Obecnie sam jest członkiem jury Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego im. Karola Szymanowskiego. W 2005 uhonorowany został Nagrodą Związku Kompozytorów Polskich "za wybitne osiągnięcia kompozytorskie oraz programowe kreacje festiwalowe" oraz brązowym medalem Gloria Artis – Zasłużony Kulturze. W 2015 roku otrzymał srebrny medal Gloria Artis oraz Nagrodę Fundacji MEAKULTURA za wybitne osiągnięcia w dziedzinie krytyki muzycznej w ramach Konkursu Polskich Krytyków Muzycznych KROPKA.
Jego kompozycje wykonywano wielokrotnie na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień" i innych polskich festiwalach, a także w wielu krajach Europy, Stanach Zjednoczonych i na Dalekim Wschodzie. W 2001 z inicjatywy Christine Pryn odbyła się w Danii seria koncertów "Rafał Augustyn i Danmark" z udziałem muzyków zespołu Nordlys. Jako twórca muzyki teatralnej współpracował m.in. z Konradem Swinarskim, Tadeuszem Łomnickim, Henrykiem Tomaszewskim, Kazimierzem Braunem, Tadeuszem Mincem, Krzysztofem Zaleskim, Wiesławem Hejno i Jerzym Bielunasem, a jako konsultant muzyczny – z Jerzym Jarockim i Grzegorzem Jarzyną.
W 2010 roku wytwórnia CD Accord wydała jego pierwszą płytę monograficzną "Do ut des. Music for and with Quartet", która otrzymała trzy nominacje do nagrody Akademii Fonograficznej Fryderyk oraz Wrocławską Nagrodę Muzyczną w kategorii "muzyka poważna" (2011) . W 2016 nakładem tego samego wydawnictwa ukazała się druga płyta monograficzna Rafała Augustyna "Sub Iove" z nagraniami muzyki chóralnej.
– Płyta świetnie pokazuje, że kryzys wiary w muzykę nie dosięgnął go na żadnym z etapów twórczych. Augstyn nie pozwala sobie na mówienie, że wszystko już było i nie wiadomo, co robić dalej. Oznaczałoby to przecież intelektualne zwątpienie, tymczasem kto jak kto, ale Augustyn dysponuje umysłem niezwykle ruchliwym, niespokojnym, jego wrażliwość jest wciąż rozedrgana, co chroni go zarówno przed mieliznami danej estetyki, jak i nastrojem zniechęcenia. Augustyn nieustannie przemieszcza się, węszy, tropi. Zarejestrowane na płycie utwory reprezentują bardzo różne języki kompozytorskie. Rafał Augustyn jest jak kameleon, który zmienia kolory, tonacje, faktury, techniki… Niby wciąż słuchacz ma do czynienia z kwartetem smyczkowym (oczywiście mitem jest, że jego możliwości brzmieniowe i techniczne są ograniczone, ale jednak to tylko kwartet), za każdym razem pomysł na utwór jest inny. Jeśli styl potrafi być pułapką, w którą jak już się wpadnie, trudno z niej wyjść, to u Augustyna dzięki Bogu nie słychać stylu, syntetyzowania, rafinowania własnego języka muzycznego. Czuć za to pełną gotowość do zmiany. Dlatego słuchanie muzyki Rafała Augustyna jest atrakcyjne na wielu etapach. Przy pierwszym kontakcie jest ona – co zrozumiałe – zjawiskiem nie do ogarnięcia w całości, pozostaje niedostępna, wyślizguje się percepcji. Przy każdym kolejnym odbiera się ją już zupełnie inaczej: utwory odsłaniają powoli swe walory, subtelności, wyrafinowanie koncepcji i maestrię wykonania na poziomie czysto kompozytorskiego rzemiosła – fragment recenzji płyty "Do ut des" autorstwa Moniki Pasiecznik, "Odra" 3/2011.
Rafał Augustyn uprawia również krytykę muzyczną i teatralną na łamach prasy muzycznej i literackiej oraz w Polskim Radiu i Telewizji Polskiej. W 2014 Polskie Wydawnictwo Muzyczne opublikowało (po ponad 25 latach) jego przekład fundamentalnej monografii Charlesa Rosena "Styl klasyczny". Augustyn jest także współzałożycielem wydawnictwa muzycznego "Brevis".
W latach 1984-94 wraz z Markiem Pijarowskim kierował Festiwalem Polskiej Muzyki Współczesnej "Musica Polonica Nova" we Wrocławiu. W latach 1980-98 był członkiem Komisji Programowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień". Kompozytor był również wieloletnim prezesem Oddziału Wrocławskiego Związku Kompozytorów Polskich, funkcję tę pełnił do czerwca 2015 roku.
Ważniejsze kompozycje
- "Cztery pieśni śląskie" na chór mieszany (1970-71)
- "Utwory podróżne" na fortepian (1971-82)
- "Kwartet smyczkowy nr 1" (1973)
- "Monosonata" na fortepian (1976)
- "Trzy kaligramy Apollinaire'a" na sopran lub mezzosopran i fortepian (1976)
- "Ballada na smyczki" (1977)
- "Klangfarbenmelodie" na kwartet perkusyjny (1979)
- "En blanc et noir" [wersja I] na klawesyn (1979)
- "Romans" na puzon, kontrabas, kotły i dwa fortepiany (1979)
- "Atlantyda I" na wielką orkiestrę (1979)
- "Dedykacja" na sopran i kwartet smyczkowy (1979)
- "En blanc et noir" [wersja II] na klawesyn i orkiestrę kameralną (1979-87)
- "Carmina de tempore" na sopran, fortepian i altówkę do słów dawnych poetów polskich (1981)
- "Kwartet smyczkowy nr 2" z fletem ad libitum (1981)
- "A Life's Parallels" na głos wysoki i orkiestrę (1983)
- "Atlantyda II" na wielką orkiestrę i chór (1983)
- "Long Island Rail Road From Pennsylvania Station, N.Y.C. to Port Jefferson, Suffolk, L.I. (Eastbound), Change At Huntington; or From Nathan Milstein to Paul Zukofsky, For Solo Violin, for Lasrom Tychy for violin and accompanying objects" (1984)
- "Zeszłego roku w Elsynorze", dwa szkice na trąbkę i fortepian (1984)
- "Symfonia hymnów" na dwa soprany, trąbkę, elektronikę, chór i orkiestrę (1984-2004)
- "Figle szatana", balet w jednym akcie wg Adama Münchheimera i Stanisława Moniuszki (1984-85)
- "Sub Love", nokturn na chór mieszany (1986)
- "Utwór cykliczny nr 1" na skrzypce solo lub zespół skrzypcowy (1986)
- "Trzy nokturny rzymskie" na chór mieszany (1986-91)
- "Varesiana" na flet solo (1987)
- "Stela" [wersja I] na skrzypce solo (1987)
- "Wariacje na temat Paganiniego" na fortepian (1987-89)
- "Stela" [wersja II] na orkiestrę smyczkową (1987-91)
- "Król siedmiodniowy" pantomima (1988)
- "Auftakt" na orkiestrę (1989)
- "Utwór cykliczny nr 2" na amplifikowany kontrabas solo (1990)
- "Pięć kaligramów Apollinaire'a" na sopran i fortepian (1990)
- "Szczebrzeszyn", pięć łamańców językowych na trzygłosowy chór dziecięcy (1991)
- "SPHAE.RA" (utwór cykliczny nr 3), muzyka w 24 częściach na taśmy i solistów (1992)
- "Cantus puerorum", sacra rappresentazione, pantomima (1993)
- "A linea", 14 wariacji na wiolonczelę i orkiestrę smyczkową (1994-95)
- "In partibus colloquium" na chór męski i fortepian (1995)
- "Grand jeté. Kwartet nr 2 1/2" z elektroniką (1995-2005)
- "Cinque pezzi diversi per violino e pianoforte" (1996)
- "Toccata festiva" na orkiestrę symfoniczną (1997)
- "Per Sawa", minisłuchowisko na taśmę (1997)
- "Miroirs", dla pięciu wykonawców (1997)
- "Do ut des" na kwartet smyczkowy (1998)
- "Missa" na sopran, alt, organy i chór (1998)
- "Osobne", 4 wiersze Mirona Białoszewskiego na sopran, flet i harfę (1999)
- "IMAGE/ILLUSION", kolekcja dźwiękowa (instalacja audiowizualna, wspólnie z Jerzym Olkiem i Tadeuszem Sawą-Borysławskim) (1999)
- "Nie ma nic", madrygał na wiele głosów do słów własnych na chór mieszany (2000)
- "Wariacje na temat Marii Zduniak" na taśmę lub komputer (2000)
- "Au pair" na skrzypce i fortepian (2001)
- "Itinerarium", concertino na orkiestrę i fortepian (2001)
- "Małe narracje" dla dwóch recytatorów i zespołu (2003)
- "Against Method" na skrzypce solo (2004)
- "Od Sasa. Dźwięki-pauzy-zdarzenia" na chór mieszany (2004-2005)
- "Shadow, Inc. A parable for four players after H. Ch. Andersen" na klarnet, skrzypce, wiolonczelę i fortepian (2005)
- "A 4. Impresja podróżna" na wiolonczelę i fortepian (2005)
- "Rękopis znaleziony w Saragossie", akcja choreograficzna w 1 akcie według Jana Potockiego (2006-2007)
- "Hinta-palinta" dla trzech wykonawców (2009)
- "Acqua alta. Utwór cykliczny nr 4" na saksofon z elektroniką (2011)
- "SPHAE.RA – Utwór cykliczny nr 3.2", muzyka w 24 częściach na elektronikę i solistów (2014)
- "Rondeau" na kwintet dęty (2015)
- "Kwartet smyczkowy" (2016)
- "Ricercar sopra il corale Es ist genug" na klawikord, akordeon, fortepian i elektronikę (2016)
- "Descensus ad inferos", oratorium na chór mieszany (2016)
- "Pierwsze czytanie. Rapsodia (nie)parlamentarna'', kompozycja improwizowana (2016)
- ''Ricercar sopra il corale Es ist genug'' na klawikord i fortepian (2016)
- ''Krupówki'' na orkiestrę smyczkową (2016)
- ''Descensus Christi ad inferos'', oratorium apokryficzne na 3 chóry (2016)
- ''Krótka rozprawa. Ćwiczenia z retoryki stosowanej'' dla trzech wykonawców (2017)
Autor: Małgorzata Kosińska, Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, lipiec 2006, aktualizacja: czerwiec 2016, AG, marzec 2017 FL.