Wyróżnienia obejmują książki w czterech kategoriach: literatura piękna - proza, literatura piękna - poezja, literatura dziecięca - nagrody za tekst i za ilustracje, edycja o tematyce warszawskiej. Najważniejszą i jednocześnie najcenniejszą, piątą kategorią Nagrody jest tytuł Warszawskiego Twórcy - w tym wypadku nie podaje się osób nominowanych a jedynie ostateczny werdykt jury.
Kandydatów do Nagrody zgłaszają wydawcy, księgarze i bibliotekarze oraz czytelnicy. W szczególnych przypadkach do Nagrody pretendować mogą wznowienia wybitnych dzieł literackich.
Lista nominowanych książek:
Proza:
Poezja:
- "Muzeum dzieciństwa" - Leszek Engelking,
- "Place zabaw ostatecznych" - Przemysław Dakowicz,
- "Stojąca na ruinie" - Jacek Łukasiewicz.
Edycja warszawska:
- "Dzieje Warszawy nazwami pisane" - Kwiryna Handke,
- "Kronenberg. Dzieje fortuny" - Andrzej Żor,
- "Rozsypane fotografie" - Ewa Morycińska-Dzius.
Książka dla dzieci:
- "Dwa serca anioła" - Wojciech Widłak,
- "Kto to widział? Przewodnik dla dzieci po Łazienkach Królewskich" - Izabela Koczkodaj, Agata Dudek i Małgorzata Nowak,
- "Leśne głupki i coś" - Małgorzata Strzałkowska.
Laureaci tych nagród otrzymają po 20 tys. zł. Ich nazwiska zostaną podane 22 kwietnia 2012 podczas ceremonii w Teatrze na Woli. Autor uhonorowany za całokształt twórczości tytułem "Warszawski Twórca" otrzyma nagrodę w wysokości 100 tys. zł.
Po raz pierwszy wręczenie Nagród zostanie połączone ze Światowym Dniem Książki przypadającym 23 kwietnia. Dotychczas nagrody przyznawano jesienią - przypomniał przewodniczący jury prof. Andrzej Makowiecki. Wyjaśnił, że w piątej edycji nagrody zgłaszano książki wydane w drugim półroczu 2011.
W jury - obok prof. Andrzeja Makowieckiego - zasiadają: dziennikarz Tadeusz Górny, historyk literatury prof. Andrzej Kowalczyk, krytyk literacki Marek Wawrzkiewicz, historyk literatury prof. Grzegorz Leszczyński, znawca polskiej literatury XX w. Tomasz Wroczyński oraz historyk literatury Tomasz Burek.
Nagroda jest kontynuacją wyróżnienia o tej samej nazwie, przyznawanego w latach 1926-38. Pierwszym jego laureatem był najstarszy syn Adama Mickiewicza - Władysław, ostatnim zaś (przed II Wojną Światową) Leopold Staff (1938). Nagrodą tą wyróżniono również twórców tak wybitnych, jak Wacław Berent (1929), Tadeusz Boy-Żeleński (1933), Pola Gojawiczyńska (1935), Maria Kuncewiczowa (1937).
W okresie powojennym istniały w Warszawie nagrody o podobnym charakterze (spośród laureatów warto przypomnieć m.in. Mirona Białoszewskiego, Kazimierza Brandysa, Ernesta Brylla, Juliusza Wiktora Gomulickiego, Hannę Januszewską czy Jerzego Waldorffa), nie było jednak konsekwencji ani w nazwie, ani w zasadach ich przyznawania.
W sierpniu 2008 roku Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyjęła uchwałę reaktywującą Nagrodę Literacką. Innymi nagrodami literackimi przyznawanymi przez samorządy miast są m.in.: Nagroda Literacka Gdynia powołana do życia w 2006 roku przez prezydenta Gdyni oraz Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus przyznawana od 2006 roku i Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius przyznana po raz pierwszy w 2008 roku - obie ustanowione przez miasto Wrocław.
Dotychczas, w obecnej edycji Nagrody, tytułem Warszawskiego Twórcy zostali uhonorowani: Janusz Głowacki w 2011, Marek Nowakowski w 2010 roku, Józef Hen w 2009 i Tadeusz Konwicki w roku 2008.
Oficjalna strona Nagrody: http://www.kulturalna.warszawa.pl/nagroda-literacka.html.
Źródło: PAP, www.kulturalna.warszawa.pl, materiały własne; opr. ak