Barbara Hammer, "X", (1973), dzięki uprzejmości artystki i galerii KOW, Berlin, fot. materiały prasowe
Trzy wystawy składające się na "Oczy szukają głowy do zamieszkania" przywołują historyczne wydarzenie sprzed 80 lat: inaugurację Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy "a.r." w Miejskim Muzeum Historii i Sztuki w Łodzi 15 lutego 1931 roku.
Podstawą tej, wówczas lokalnie niedocenionej inicjatywy, były idee międzynarodowej awangardy rozwijane przez Władysława Strzemińskiego i Katarzynę Kobro i ich walka o społeczne uznanie nowej sztuki. W rezultacie 80 lat temu powstała nowa instytucja - dzisiejsze Muzeum Sztuki w Łodzi, pierwsze muzeum sztuki nowoczesnej w Europie, które istnieje do dziś.
Tytuł "Oczy szukają głowy do zamieszkania" jest metaforą, która odnosi się do przejmowania przestrzeni fizycznych i mentalnych przez awangardę. Mówi on o wyznaczaniu nowych kierunków myślenia, o próbach ich zakorzenienia w społeczeństwie. Przywołuje niezgodę na ustalone status quo oraz poczucie misji kształtowania "nowej sztuki", a przez nią także nowej rzeczywistości.
Z okazji osiemdziesiątej rocznicy inauguracji kolekcji, autorzy wystawy podejmują przy pomocy sztuki współczesnej próbę dialogu z z wybranymi tradycjami awangardy. Zgodnie z jej postulatami, sztuka powinna być laboratorium, w którym artyści konstruują prototypy nowych urządzeń społecznych, rozwiązań do budowania lepiej funkcjonującego i postępowego świata. Wystawa ukazuje sposoby, w jakie idee awangardy przekształcano, przekraczano czy radykalnie kwestionowano.
Na "Oczy szukają głowy do zamieszkania" składają się trzy wystawy w odrębnych budynkach, w których Muzeum Sztuki mieściło się w przeszłości lub istnieje dziś: w dawnym Ratuszu przy Placu Wolności (obecnie Archiwum Państwowe) oraz ms1 i ms2 - obecnej siedzibie muzeum. Wybór tych lokalizacji jest zdeterminowany historią przemieszczeń założycielskiej dla muzeum Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy "a. r.".
Wystawa w ms2 koncentruje się na awangardowej wierze w postęp i pragnieniu opanowania natury, "zwycięstwa nad słońcem". Pokazuje jak w nowym świecie kształtowałyby się relacje między sztuką a nauką, techniką, polityką i ekonomią. Zaproszeni do udziału w wystawie współcześni artyści wskazują na istniejące konflikty, różnice płciowe, rasowe, uwarunkowania językowe i historyczne, a jednocześnie poszukują nowych, nieopresyjnych form ludzkiej wspólnotowości i złożonych relacji z przyrodą.
W Archiwum Państwowym, gdzie po raz pierwszy, 1931 roku, "a. r." zaprezentowała kolekcję łódzkiej publiczności, obecna funkcja budynku - praca nad pamięcią miasta - zostaje spleciona z historią awangardy. Wkrótce po otwarciu kolekcji niewiele wskazywało, że będzie ona w przyszłości jednym z najważniejszych narzędzi awangardowej instytucjonalizacji. Sztuka abstrakcyjna, która stanowiła trzon kolekcji, postrzegana była wówczas jako wyraz obcej, bolszewickiej kultury. Nie była wystawiana w polskich muzeach. Dla członków grupy "a.r." - działających z własnej inicjatywy i współpracujących z międzynarodową wspólnotą artystów, założenie awangardowej instytucji w Łodzi wiązało się z wyobcowaniem i walką o jego przekroczenie. Współczesne prace pokazane na wystawie w Archiwum mówią o poczuciu zagubienia i eksterytorializacji, o migrowaniu między tożsamościami.
Projekty w bibliotece ms1 i ms cafe zapraszają do dyskusji, w której obecne są echa idei towarzyszących narodzinom kolekcji grupy "a.r.". Od ekonomii daru - gestu fundującego kolekcję a poprzez nią i muzeum - ku podważeniu indywidualnego autorstwa, od jednostkowości ku tworzeniu aktywnych wspólnot, od kontemplacji ku kreśleniu odważnych i radykalnych modeli uczestnictwa.
Artyści: Nevin Aladağ, Victor Alimpiev, Francisco Infante-Arana, Merce Cunningham / John Cage, Valdis Celms, Anetta Mona Chişa / Lucia Tkáčová, Welemir Chlebnikow / Aleksej Kruczonych / Kazimierz Malewicz / Michaił Matiuszyn, Le Corbusier / Edgar Varese / Iannis Xenakis, Andrzej Czarnacki, Josef Dabernig, Valie Export, Wojciech Fangor, Stano Filko, Vadim Fiškin, Leszek Golec / Tatiana Czekalska, Barbara Hammer, Haus-Rucker-Co, Rebecca Horn, Nikita Kadan, Frederick Kiesler, Katarzyna Kobro, Julius Koller, Paweł Kowzan, Yuri Leiderman, El Lisicki, Artur Malewski, Daniel Malone, Gordon Matta-Clark, Gustav Metzger, László Moholy-Nagy, Carsten Nicolai, Roman Ondak, Ruth Oppenheim, Anna Orlikowska, Gabriel Orozco, Walter Pichler, Agnieszka Piksa, Klaus Pinter, Adrian Piper, Jerzy Rosołowicz, Jadwiga Sawicka, Łukasz Skąpski, Władysław Strzemiński, Marijke van Warmerdam, Monika Zawadzki.
Kuratorki: Aleksandra Jach, Katarzyna Słoboda, Joanna Sokołowska, Magdalena Ziółkowska.
Czas trwania wystaw: 30 września - 11 grudnia 2011.
Miejsca:
• ms1, ul. Więckowskiego 36, Łódź
• ms2, ul. Ogrodowa 19, Łódź
• Archiwum Państwowe, Pl. Wolności 1, Łódź.
Źródło: informacje prasowe