Koncert inauguracyjny festiwalu w Filharmonii Narodowej, fot. Marek Dusza
Głównym tematem 53. "Warszawskiej Jesieni" jest szeroko pojęta klawiatura. Usłyszeć będzie można szereg utworów przeznaczonych na rozmaite instrumenty klawiszowe, "klawiatury" instrumentów perkusyjnych, a także klawiatury komputerów - wśród nich kompozycje na klawiatury nietradycyjne, z dźwiękami przestrojonymi, preparowanymi, z udziałem elektroniki, instalacje.
"Klawiaturą" twórcy festiwalu symbolicznie nawiązują do 200. rocznicy urodzin
Fryderyka Chopina i trwającego Roku Chopinowskiego. Bardziej bezpośrednio - poprzez spektakularne multimedialne instalacje Gdzie jest Chopin?
Jarosława Kapuścińskiego, Mapping Chopin Pawła Janickiego oraz Attention: Light! 2.0
Józefa Robakowskiego. Także poprzez instalację Akord Chopinowski, którą w przestrzeni miejskiej Warszawy przygotuje Gordon Monahan.
Podczas koncertu inaugurującego tegoroczną Warszawską Jesień odbędzie się prawykonanie nowego dzieła
Zygmunta Krauzego, powstałego na zamówienie festiwalu. Listy to utwór na cztery fortepiany i orkiestrę. Jest to obsada, jakiej w swojej kompozycji Omaggio (in memoriam Jorge Louis Borges) użył
Tomasz Sikorski. Omaggio poprzedzi utwór Krauzego, stanowiąc dlań rodzaj motta.
"Zawartość tych listów zostanie moją tajemnicą. Pisane są do przyjaciół - kompozytorów,muzyków. (...) Kompozytor ma możliwość mówienia poprzez swoją muzykę, wyrażania swoich odczuć i myśliw sposób zupełnie otwarty, szczery, bez potrzeby kontroli i autocenzury, bo treść semantyczna i takbędzie ukryta w dźwiękach. I 'Listy' takie są. Natomiast słuchacz może jedynie domyślać się, możewyobrażać sobie, co w nich jest, jaka jest ich zawartość. I niech tak pozostanie" - podkreśla autordzieła Zygmunt Krauze.
Tego wieczoru wykonane zostanie też Haags Hakkûh na dwa fortepiany z orkiestrą Louisa Andriessena.
Nową klawiaturowość egzemplifikują także w programie m.in. kompozycje Johannesa Marii Stauda One Movements and Five Miniatures na klawesyn przetworzony elektronicznie i zespół, Sama Haydena Emergence na akordeon solo, zespół i live electronics, Beata Furrera Concerto for piano and ensemble oraz Martijna Paddinga First Harmonium Concerto.
W przestronnej hali Konesera zaprezentowane zostaną Clavier of Pure Reason i Monad Rytisa Mažulisa - kompozycje na rozliczne fortepiany i mnogie klawesyny tak utopijne w swoim założeniu, że możliwe do prezentacji praktycznie jedynie za pomocą elektroniki. Słuchacze będą też świadkami prawykonania utworu nowego, zamówionego u Mažulisa na tę okazję.
"Klawiatury" perkusyjne zostaną użyte w koncercie "Les Percussions de Strasbourg" w nowej kompozycji
Włodzimierza Kotońskiego, a także w utworach Philippe'a Manoury'ego i Françoise'a B. Mâche'a, a fortepianowe i perkusyjne - w monumentalnym cyklu Różnia
Wojciecha Ziemowita Zycha oraz w ...Ex Machina Carlosa Sancheza-Gutierreza, utworze przeznaczonym na duet fortepianu z marimbą, któremu towarzyszy orkiestra. Będzie to koncert z udziałem
Sinfonii Iuventus, w którym ponadto zabrzmi m.in Homeobox Misato Mochizuki na inny duet z orkiestrą: skrzypce i fortepian.
We współpracy z ośrodkiem NOTAM (Oslo) odbędzie się koncert utworów elektronicznych, przeznaczonych głównie na klawiatury komputerowe i fortepiany typu disklavier. Zabrzmią m.in. kompozycje Krzysztofa Czaji, Natashy Barret, Clarence'a Barlowa,
Lidii Zielińskiej i Rolfa Wallina. Przy okazji obecności NOTAM w Warszawie pokazany zostanie Hammond Pops - projekt norweskiej muzyki elektronicznej noisy w wykonaniu Golden Serenades.
Blisko godzinna kompozycja Cornelisa de Bondta Karkas zabrzmi podczas koncertu finałowego. Utwór przeznaczony jest na dużą orkiestrę o nietypowym składzie instrumentów: oprócz udziału m.in. sześciu trąbek, sześciu puzonów, sześciu perkusji, ośmiu gitar elektrycznych eksponowane są także organy Hammonda i cztery fortepiany. Karkas to wg Andrzeja Chłopeckiego dzieło "transowe, hipnotyczne, o typie agresywnego repetitiv".
W kontrapunkcie do głównego tematu zaprezentowane zostaną także utwory na głosy wokalne (a więc na instrumenty najbardziej nie-klawiaturowe, w których dźwięk wydobywany jest i kształtowany bezpośrednio), którym towarzyszy zespół bądź orkiestra. Będą to: ostatnie, ukończone tuż przed śmiercią dzieło Maurizia Kagela In der Matratzengruft oraz aż do kwietnia 2010 nigdy wcześniej nie grana, pochodząca z 1972 roku, kompozycja Claude'a Viviera Hiérophanie (w koncercie musikFabrik). Wydarzeniem będzie z pewnością pierwsze polskie wykonanie Le Livre de Vie: Préface - ekstatycznego, orkiestrowego dzieła pochodzącego z wczesnych lat dwudziestych ubiegłego wieku, skomponowanego przez modernistę Nikołaja Obuchowa (główną partię wokalną zaśpiewa kontratenor Andrew Watts).
Dzień przed inauguracją Festiwalu, 16 września w Sali Koncertowej Filharmonii Narodowej odbędzie się nadzwyczajny koncert jubileuszowy z okazji 10-lecia
Instytutu Adama Mickiewicza. Wykonana zostanie kompozycja Pawła Szymańskiego a piú corde na osiem harf i fortepian, napisana na zamówienie Instytutu.
Paweł Szymański tak opisał swoje dzieło w książce programowej:
"Utwór powstał na zamówienie Instytutu Adama Mickiewicza z okazji dziesięciolecia istnienia Instytutu. Do napisania utworu na fortepian i harfy zainspirował mnie - już wiele lat temu - Paweł Potoroczyn i Jemu jest on dedykowany."
Na fortepianie zagra
Maciej Grzybowski, przy harfach zasiądą zaś Agnieszka Bemowska, Agata Fandri, Magdalena Miłaszewska-Delimat, Urszula Nowakowska, Natalia Ostrowska,
Anna Sikorzak-Olek, Grażyna Strzeszewska-Lis i Barbara Witkowska.
Koncerty festiwalowe odbywać się będą w m.in. w
Filharmonii Narodowej,
Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego, na
Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, w Centrum Kultury w Dawnej Wytwórni "Koneser", w Centrum Artystycznym Fabryka Trzciny.
Podczas 53. Warszawskiej Jesieni światowe prawykonania - poza wspomnianymi - będą miały kompozycje Gordona Monahana, Maji Ratkje, Ørjana Matre, Eivinda Buene, Christiana Eggena,
Marcina Bortnowskiego, Doiny Rotaru, Marcina Stańczyka,
Agaty Zubel,
Hanny Kulenty,
Lidii Zielińskiej, Jerzego Kornowicza, Cristiana Lolei. Większość z nich to zamówienia festiwalu.
Wystąpią orkiestry
Filharmonii Narodowej,
Sinfonia Iuventus,
Sinfonia Varsovia, Österreichisches Ensemble für Neue Musik, Oslo Sinfonietta, Les Percussions de Strasbourg,
Orkiestra Kameralna Miasta Tychy, Ensemble Nikel, European Workshop for Contemporary Music,
Kwadrofonik, De Ereprijs, musikFabrik.
Za pulpitami dyrygenckimi staną m.in. Reinbert de Leeuw, Christian Eggen,
Marek Moś, Rüdiger Bohn, René Gulikers, Emilio Pomarico, Etienne Siebens.
Wydarzenia towarzyszące - spotkania z kompozytorami, wystawy, instalacje dźwiękowe, dyskusje - odbywać się będą w Austriackim Forum Kultury, na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie,
Mazowieckim Centrum Kultury i Sztuki, Kościele św. Benona,
Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Lokalu Użytkowym.
Szczegółowy program dostępny jest na
stronie festiwalu.
Źródło:
www.warszawska-jesien.art.pl