Teatr w Zakopanem założyli w 1985 roku absolwenci Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Szefem grupy od początku jej istnienia jest Andrzej Dziuk (rocznik 1954), reżyser, który przed rozpoczęciem działalności zakopiańskiego teatru, w latach 1983-1985, współpracował ze sceną Starego Teatru w Krakowie. Zakopiański teatr mieści się przy ulicy Chramcówki 15. Jego siedziba to dawny budynek zakładu wodoleczniczego z 1910 roku. Sanatorium, znane kiedyś pod nazwą "Czerwonego Krzyża" było przed laty miejscem spotkań bohemy. Teatr wskrzesza dawną tradycję Zakopanego, które u progu XX wieku tętniło życiem artystycznym, do którego przybywali najwybitniejsi artyści okresu Młodej Polski. Zakopiańska scena jest "domem Witkacego". Poczynaniom teatru patronuje artystyczna myśl Stanisława Ignacego Witkiewicza, a dużą część repertuaru stanowią jego utwory dramatyczne.
Teatr odwołuje się do myślenia o teatrze jako o wspólnocie, miejscu spotkania. Andrzej Dziuk mówi:
"Wierzę w taki wymiar sztuki, który zakłada odpowiedzialność traktowaną jako odpowiedzialność za spotkanie z drugim człowiekiem. Z szacunkiem traktujemy widza. Czekamy na niego, nawet jeśli się spóźnia czy przychodzi rozdrażniony. Jeśli widzę, że ktoś biegnie, zdejmuje płaszcz w pośpiechu, mówię, żeby się uspokoił, wypił herbatę. Po to, by przed spektaklem miał chwilę ciszy i kontemplacji." ("Kaleidoscope" 2003, nr 4).
"Sam spektakl w ustanowieniu partnerstwa stanowi element najważniejszy, ale bynajmniej nie jedyny; to, co dzieje się przed spektaklem i po nim, winno również partnerstwo umacniać." - pisała Małgorzata Szpakowska. - "Taka zapewne jest geneza herbaty podawanej wszystkim oczekującym, o czym pisze się niemal w każdej recenzji; stąd pewno witanie widzów w drzwiach teatru i żegnanie ich po przedstawieniu. Ale stąd i coś więcej: zrozumienie, że sytuacja poprzedzająca spektakl także jest sytuacją teatralną i że wystarczy tylko trochę pomóc, aby się ta teatralność ujawniła. Toteż nawet rozmieszczenie publiczności na widowni - Teatr Witkacego z reguły ma do czynienia z nadkompletami i liczba widzów czasem kilkakrotnie przewyższa zaplanowaną - odbywa się według starannie obmyślanego scenariusza, często realizują go zresztą ci sami aktorzy, którzy za chwilę wejdą na scenę." ("Dialog" 1987, nr 1).
W takiej atmosferze odbywają się kolejne przedstawienia Teatru Witkacego, począwszy od pierwszego spektaklu, który inaugurował działalność zespołu - PRAGMATYSTÓW Stanisława Ignacego Witkiewicza w reżyserii Andrzeja Dziuka (1984). Od początku głównymi reżyserami zespołu byli Dziuk i Julia Wernio. Na zakopiańskiej scenie Dziuk przygotował m.in. takie przedstawienia jak rozegrany w poetyce rautu WITKACY-AUTOPARODIA. NIESMACZNY GÓRLASKO-CEPERSKI SKECZ ZAKOPIAŃCZYKOM (PRAWDZIWYM?) POŚWIĘCONY (1985), ŻYCIE JEST SNEM Calderona de la Barca (1985), DR FAUSTUSA Christophera Marlowe'a (1986), CABARET VOLTAIRE. SEANS DADAISTYCZNO SURREALISTYCZNY (1986), antymusical ŁYSA wg ŁYSEJ ŚPIEWACZKI Eugene'a Ionesco (1987), BENEDICTUSA ma motywach SALOME Oscara Wilde'a (1989), KATZENJAMMER wg MATKI Witkacego (1990), PUSZKĘ PANDORY Franka Wedekinda (1991), WYZWOLENIE-NOWE Witkacego (1992), OL 12-7 (StEG WIEN) wg SZALONEJ LOKOMOTYWY Witkacego (1994), KOBIETĘ WEDŁUG PUCCINIEGO (1996), SEANS Bogusława Schaeffera (1997), CALIGULĘ Alberta Camusa (1999) oraz SZEKSPIRA, ALBO CO CHCECIE (2002). Julia Wernio zrealizowała w Teatrze Witkacego m.in. HISTORIĘ Witolda Gombrowicza (1986), GRACZA Fiodora Dostojewskiego (1987), KATASTROFĘ Samuela Becketta (1990). Z teatrem współpracowali też tacy reżyserzy jak: Krzysztof Najbor, Piotr Dąbrowski i Tomasz Gołębiowski.
W teatrze odbyło się do tej pory ponad 70 premier, które układają się w dwa nurty. Z jednej strony w Teatrze Witkacego obecny jest surrealistyczny humor, purenonsenowy dowcip, widowiska iskrzące się teatralną zabawą. Z drugiej strony refleksja nad kondycją człowieka, misteryjne rozważania nad naturą świata. Teatr Witkacego nie jest miejscem, gdzie krzyżują się drogi nowej dramaturgii i poetyki najnowszej inscenizacji. Zakopiańczycy pozostają wierni klasycznym tekstom i "klasycznej" awangardzie wystawiając ją zawsze stylowo, za każdym razem udowadniając, że swobodnie czują się w świecie teatralnych konwencji. Teatr Witkacego ze swoimi spektaklami wielokrotnie gościł za granicą. Działalność Teatru im. Stanisława Witkiewicza obejmuje również współpracę z założoną w 1990 roku Tatrzańską Fundacją Sztuki im. Stanisława Witkiewcza. Przy Chramcówkach istnieje Galeria Teatru, odbywają się Zakopiańskie Prezentacje Artystyczne, koncerty muzyczne oraz spotkania z ludźmi teatru. Każdego roku teatr organizuje Karnawał u Witkacego oraz imprezy uświetniające kolejne rocznice urodzin artysty.
Monika Mokrzycka-Pokora wrzesień 2003 | |
Teatr im. Stanisława Ignacego Witkiewicza
ul. Chramcówki 15
34-500 Zakopane
Województwo małopolskie
Tel/Fax: (+48 18) 20 00 660, 20 68 297
WWW: www.witkacy.zakopane.pl