W latach osiemdziesiątych XX wieku londyński "Puls", obok Instytutu Literackiego w Paryżu, był najważniejszym emigracyjnym wydawcą polskiej literatury, przede wszystkim prozy i eseistyki. Wydawnictwo powstało w reakcji na wydarzenia 13 grudnia 1981 roku w Polsce - w Londynie kontynuowało inicjatywę, jaką było ukazujące się w kraju bezdebitowo pismo "Puls". Kwartalnik ten, stworzony przez środowisko łódzkich humanistów, pisarzy i poetów, był wydawany poza cenzurą w latach 1977-1981, do wprowadzenia stanu wojennego. Jego twórcami byli między innymi Jacek Bierezin, Witold Sułkowski, Zbigniew Mentzel i Janusz Anderman. Spiritus movens nowego - emigracyjnego - "Pulsu" stał się Jan Chodakowski, edytor i równocześnie szef wydawnictwa Polonia Fund Books. Do zespołu pisma należeli Grzegorz Sowula, Bartosz Pietrzak i Witold Sułkowski, a w kraju Antoni Libera i Zbigniew Mentzel.
Początkowo działalność koncentrowała się na wydawaniu kwartalnika. W Londynie "Puls" ukazywał się od 1982 do 1991 roku (do 1989 roku w kraju była kolportowana jego wersja "kieszonkowa", a także przedruki), a następnie przez trzy lata w Warszawie. Nieco później w 1982 roku zespół "Pulsu" zaczął również wydawać serię książek skierowanych do emigracyjnych i krajowych odbiorców. Książki "Pulsu" były doskonale rozpoznawalne dzięki fotograficznym okładkom z dominantą czerni. Przez kilkanaście lat działalności oficyna wydała około dwustu tytułów.
W latach osiemdziesiątych dorobek Puls Publications był imponujący, bogaty i różnorodny. Londyński wydawca współpracował z twórcami krajowymi i emigracyjnymi, wydawał autorów z różnych generacji i środowisk, prezentujących rozmaite poglądy polityczne.
"Puls" opublikował między innymi antologię Poezja stanu wojennego (1982), Brak tchu Janusza Andermana (1983), Podróż do Burmy. Dziennik Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (1983), Zagładę świętego miasta Bronisława Maja (1986), trzytomowy zbiór eseistyki Leszka Kołakowskiego Pochwała niekonsekwencji (1989, pod redakcją Zbigniewa Mentzla). Bardzo ważnym tytułem "Pulsu" był tom Poeta pamięta. Antologia poezji świadectwa i sprzeciwu 1944-1984, ułożony przez Stanisława Barańczaka. W "Pulsie" debiutował Jerzy Pilch prozą Wyznania twórcy pokątnej literatury erotycznej (1988).
Inni autorzy publikowani wówczas przez "Puls" to Władysław Bartoszewski, Marian Brandys, Ryszard Bugajski, Janusz Głowacki, Jakub Karpiński, Sławomir Mrożek, Kazimierz Orłoś i Piotr Wierzbicki. Z autorów zagranicznych wydawanych wtedy przez "Puls" warto wspomnieć George'a Orwella (Eseje) i Artura Koestlera (Krucjata bez krzyża), a nieco później Mirceę Eliadego (Religia, literatura i komunizm. Dziennik emigranta).
W drugiej połowie lat osiemdziesiątych książki "Pulsu" były bardzo często przedrukowywane przez bezdebitowe wydawnictwa w kraju, przede wszystkim przez Niezależną Oficynę Wydawniczą (NOWA).
"Krajowy" etap "Pulsu", który jako wydawca działał energicznie do schyłku lat dziewięćdziesiątych, próbując rozszerzyć swoją ofertę - ostatnie tytuły opublikował w 1999 roku - przyniósł Zebrane utwory poetyckie Janusza Szpotańskiego (1990), Dwa zbiory wierszy Zbigniewa Macheja (1990), wznowienie Weisera Dawidka oraz pierwsze wydanie Opowiadań na czas przeprowadzki (1991) Pawła Huellego, nową edycję Miazgi Jerzego Andrzejewskiego (1992), szkice Andrzeja Dobosza Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia (1993), tom Pegaz zdębiał. Poezja nonsensu a życie codzienne. Wprowadzenie w prywatną teorię gatunków Stanisława Barańczaka (1995), Tysiąc spokojnych miast Jerzego Pilcha (1997) i zbiór małych próz Laufer Zbigniewa Mentzla (1998). Jedną z ostatnich książek "Pulsu" była praca Andrzeja Franaszka Ciemne światło, poświęcona twórczości Zbigniewa Herberta (1998).
Na temat działalności wydawnictwa i kwartalnika "Puls" powstał film dokumentalny Redaktorzy podziemia w reżyserii Jolanty Kessler-Chojeckiej (1995).
Filip Modrzejewski
lipiec 2008