Pierwsze próby zorganizowania profesjonalnego kształcenia lalkarzy podjęto na terenie Krakowa tuż po wojnie. Jesienią 1946 roku powstała pod dyrekcją Juliusza Osterwy średnia, zawodowa Państwowa Szkoła Dramatyczna, która w 1949 roku uzyskała status czteroletniej szkoły wyższej i zmianę nazwy na Państwową Wyższą Szkołę Aktorską. Jesienią 1954 roku powołano przy Wydziale Aktorskim PWSA Oddział Lalkarski, którego kierownikiem w latach 1954-59 był Eugeniusz Fulde, a następnie przez dwa lata Jerzy Merunowicz. Kierownikiem Katedry Lalek był natomiast Władysław Jarema. W organizowaniu tego oddziału popełniono jednak podstawowy błąd - przejęto wszystkich chętnych, którzy odpadli przy egzaminach na wydział aktorski. Nie byli oni zatem bezpośrednio zainteresowani lalkarstwem, specyfiką animacji, stąd po ukończeniu studiów większość z nich zatrudniała się w teatrach dramatycznych. Z początkiem października 1961 Władysław Jarema został kierownikiem całego Oddziału Lalkarskiego i prowadził go aż do 1964 roku, kiedy to Zarząd Szkół Artystycznych zlikwidował chaotycznie zorganizowany oddział lalkarski. Tzw. Szkoła Jaremy przestała istnieć, wiadomo jednak, że uczyli się w niej m. in. Maja Komorowska, Ryszard Cieślak i Kazimierz Kaczor.
Po nieudanym starcie oddziału lalkarskiego, centrum kształcenia lalkarzy przeniosło się do Wrocławia. Już w 1966 roku Stanisław Stapf - ówczesny dyrektor Państwowego Teatru Lalek "Chochlik" we Wrocławiu - zgłosił do ministerialnego wydziału teatrów lalek możliwość powołania Studium Aktorskiego Teatrów Lalkowych, przeznaczonego dla pracowników teatru. Na początku lat 70. SATL działało bez zezwolenia ministra, oficjalnie wydział lalkarski przy Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego zainaugurował działalność 1 października 1972 roku, pierwszym dziekanem został Stapf. Podstawą opracowania programu nauczania był program ułożony przez Klemensa Krzyżagórskiego zrealizowany w latach 1968-70 w SALT przy wrocławskim Teatrze. W gronie wykładowców znaleźli się natomiast aktorzy lalkarze, aktorzy teatrów dramatycznych oraz pracownicy dydaktyczno-naukowi wyższych wrocławskich uczelni, zajęcia z historii teatru i dramatu, w tym dzieje teatru lalek, wykładał Henryk Jurkowski. Zajęcia początkowo odbywały się w siedzibie teatru, w 1975 roku wydział otrzymał budynek przy ul. Powstańców Śląskich 22.
Po trzech latach Stapf zrezygnował z funkcji dziekana i w latach 1975-1978 sprawował tę funkcję Henryk Jurkowski. Po czterech latach działalności wydziału pokazano pierwsze dyplomy: Szewczyka Dratewkę w reżyserii Wiesława Hejny, Ostatnią pieśń Pulcinelli i Poliszynela w beczce w reżyserii Jana Plewaki oraz Komedię Pietruszki i Punch i Judy w reżyserii Anny Proszkowskiej.
15 czerwca 1979 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki powołało we Wrocławiu filię krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, oprócz Wydziału Lalkarskiego rozpoczął swoją działalność również Wydział Aktorski. Początkowo siedziba obu wydziałów mieściła się w budynku przy ul. Powstańców Śląskich 22, później jednak Wydział Aktorski przeniósł się do obecnej swojej siedziby - willi przy ul. Jastrzębiej 18/20.
Pierwszym dziekanem Wydziału Aktorskiego został aktor Igor Przegodzki, a prorektorem PWST do spraw Filii - Janusz Degler, historyk teatru z Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1983 roku odbyła się premiera pierwszego w historii uczelni spektaklu dyplomowego w sali Klubu Budowlanych przy ul. Braniborskiej 59, gdzie od 25 lutego 1991 roku mieści się Teatr PWST. Była to sztuka Demokracja - Kopulacja - Rewolucja na motywach dzieła Petera Weissa Męczeństwo i śmierć Jean-Paul Marata... w reżyserii i inscenizacji Eugeniusza Korina, scenografii Barbary Hanickiej, z muzyką Janusza Walczyńskiego.
W 1990 roku powołano Wydziały Zamiejscowe we Wrocławiu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie. Stanowisko prorektora ds. Wydziałów Zamiejscowych objął Wiesław Hejno. Od 1992 roku Wydział Aktorski jako jedyny w Polsce kształci studentów na specjalizacji pantomimiczno-ruchowej.
W 1992 przy wrocławskim Wydziale Lalkarskim powstało pierwsze w Polsce Podyplomowe Studium Reżyserii Teatru Dzieci i Młodzieży, a w 2006 roku powołano przy Wydziale Reżyserii Dramatu w Krakowie specjalizację: Reżyseria Teatru Lalek we Wrocławiu. W porozumieniu z wrocławskimi uczelniami artystycznymi wrocławska szkoła teatralna przygotowała program tej specjalizacji oparty na kształceniu integracyjnym. Oprócz PWST biorą w nim udział: Akademia Sztuk Pięknych i Akademia Muzyczna we Wrocławiu. Sygnatariuszem porozumienia o współpracy uczelni jest również Wrocławski Teatr Lalek. Program studiów można realizować w ramach trzech specjalizacji: reżyseria teatru lalek na PWST we Wrocławiu, scenografia teatru lalek oraz teatru alternatywnego na ASP przy Architekturze Wnętrz we Wrocławiu, kompozycja muzyki teatralnej i filmowej na AM we Wrocławiu.
Wydział Lalkarski współpracuje z europejskimi uczelniami (np. Divadelni Fakulta Akademie Muzickych Umeni w Pradze) i instytucjami kulturalnymi (np. Międzynarodowy Instytut Lalkarski w Charleville-Mezieres we Francji, Theatre Jeune Public w Strasburgu) realizując międzynarodowe projekty artystyczne. Od 1991 roku Wydział Lalkarski organizuje Międzynarodowe Spotkania Szkół Teatralnych Wydziałów Lalkarskich.
Obecnie we władzach uczelni zasiadają: prof. Krzysztof Kuliński - Prorektor ds. Filii we Wrocławiu, ad. Elżbieta Czaplińska-Mrozek - Dziekan Wydziału Aktorskiego (Filia we Wrocławiu), ad. Bożena Klimczak - Prodziekan Wydziału Aktorskiego (Filia we Wrocławiu), ad. Anna Kramarczyk - Dziekan Wydziału Lalkarskiego (Filia we Wrocławiu), prof. Jolanta Góralczyk - Prodziekan Wydziału Lalkarskiego (Filia we Wrocławiu).
Autor: Alicja Rubczak, grudzień 2008
Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Filia we Wrocławiu
ul. Powstańców Śląskich 22
53-333 Wrocław
Tel: (+48 71) 367 40 15
Fax: (+48 71) 367 16 27
WWW: www.pwst.wroc.pl
Email: pwst@pwst.wroc.pl