Filharmonia Częstochowska zainaugurowała działalność w 1945 roku koncertem w sali Teatru Miejskiego. Wkrótce orkiestra usamodzielniła się i otrzymała pierwszą siedzibę przy ulicy Dąbrowskiego 16, która służyła jej przez 20 lat. W 1965 roku przeniosła się do nowego gmachu z dwiema salami: koncertową i kameralną. Odtąd do Częstochowy chętniej przyjeżdżali wybitni dyrygenci i soliści. Poza tradycyjnymi formami koncertów symfonicznych, kameralnych i szkolnych, orkiestra stała się gospodarzem i organizatorem trzech festiwali: Polskiego Festiwalu Skrzypcowego, Ogólnopolskiego Festiwalu Jeunesses Musicales "Pro Musica" i Festiwalu Muzyki Młodzieżowej. Dwa pierwsze przez wiele lat były kontynuowane. W gronie pierwszych szefów Filharmonii znaleźli się wybitni dyrygenci, m.in.: Krzysztof Missona, Zygmunt Szczepański i Zygmunt Hassa, który tę funkcję piastował aż 14 lat (1972-86).
W 1976 roku Orkiestra zyskała rangę Filharmonii. Od tego momentu zwiększyła się liczba koncertów, zróżnicowały się również ich formy, obejmując wszystkie gatunki muzyczne, od dzieł oratoryjno-kantatowych poprzez symfoniczne, popularne i rozrywkowe do koncertów kameralnych i recitali. Powstały również instrumentalne zespoły kameralne złożone z muzyków Orkiestry. Bardzo liczną część imprez stanowiły koncerty dla dzieci i młodzieży, odbywające się nie tylko w siedzibie zespołu, ale również w wielu miejscowościach województwa. Z myślą o najmłodszych organizowane były również niedzielne poranki muzyczne, wznowione w 2006 roku. W roku 1984 powołany został do życia nowy festiwal - "Ars Chori", którego miejsce w 1991 roku, w czasie kiedy funkcję dyrektora naczelnego sprawował Ireneusz Kozera (1986-1992), zajął Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej "Gaude Mater".
W 1990 roku stanowisko dyrektora artystycznego, a następnie naczelnego objął Jerzy Kosek. W roku 1996 dyrektorem naczelnym Filharmonii został Leszek F. Hadrian, a dwa lata później stanowisko dyrektora artystycznego objął Jerzy Swoboda. Z inicjatywy Leszka F. Hadriana powstały: Festiwal Wiolinistyczny im. Bronisława Hubermana oraz Częstochowskie Spotkania Gitarowe. W ramach poszerzenia i uatrakcyjnienia oferty repertuarowej, od stycznia 1998 roku do grudnia 2002 roku działała przy Filharmonii Częstochowskiej Scena Operowo-Operetkowa, w ramach której odbyły się premiery dzieł m.in.: G. Donizettiego, St. Moniuszki i W. A. Mozarta. W kwietniu 2001 roku pod nazwą Scena Eksperyment odbyła się premiera "Panny Julii" A. Strindberga, w której zostały połączone dwa rodzaje sztuki: teatr i muzyka. Filharmonia Częstochowska stała się również współorganizatorem Międzynarodowego Festiwalu Piosenki "Majowa Nutka" oraz organizatorem Festiwalu Jazzu Tradycyjnego (przemianowanego w 2008 roku na Jazz Spring Częstochowa), którego pierwsza edycja miała miejsce w maju 2002 roku.
Od września 2005 roku dyrektorem artystycznym Filharmonii Częstochowskiej jest Jerzy Salwarowski, z którego inicjatywy organizowany jest od tego czasu Kurs Dyrygencki. Od 2006 roku funkcję dyrektora naczelnego sprawuje natomiast Beata Młynarczyk, która zainicjowała nowy edukacyjny projekt "Szkoła na Parnasie". Ponadto od 2008 roku Filharmonia Częstochowska czynnie włącza się w przywracanie pamięci rodzeństwu słynnych na całym świecie w XIX wieku śpiewaków, którzy swe losy związali z naszym regionem, organizując Konkurs Wokalny im. Jana, Edwarda i Józefiny Reszków.
Oprócz ożywionej działalności we własnej siedzibie orkiestra bierze udział w licznych festiwalach oraz występuje gościnnie w kraju i za granicą, m. in. w Bułgarii, Czechosłowacji, Włoszech, Hiszpanii, Austrii (w ramach Międzynarodowego Sympozjum Mozartowskiego w roku 1991), Francji (w Canes sur Mer w ramach obchodów 200 rocznicy Rewolucji Francuskiej w 1989 roku), Niemczech, Holandii, Szwecji i Korei Południowej.
Z Orkiestrą Filharmonii Częstochowskiej występowało wielu wybitnych polskich dyrygentów i solistów, m. in. Konstanty Andrzej Kulka, Krzysztof Jabłoński, Krzysztof Jakowicz, Piotr Paleczny, Krystian Zimerman, Karol Stryja, Tadeusz Strugała, Ewa Podleś, Teresa Żylis-Gara, Jerzy Maksymiuk, Andrzej Hiolski, Stefania Toczyska, Grażyna Brodzińska, Zofia Kilanowicz, Wiesław Ochman, Bogdan Paprocki, Kaja Danczowska, Tomasz Strahl, Wanda Wiłkomirska, Piotr Pławner, Janusz Olejniczak, Waldemar Malicki, Jadwiga Rappé i Andrzej Bauer. Zespół towarzyszył również artystom z Europy oraz krajów pozaeuropejskich, m. in. z Filipin, Japonii, Kanady, Kuby, Meksyku, Wenezueli i Stanów Zjednoczonych. W 1993 roku orkiestra brała udział w zorganizowanych przez USA Międzynarodowych Warsztatach Dyrygenckich. Orkiestra Filharmonii Częstochowskiej niejednokrotnie zapewniała oprawę muzyczną wydarzeniom o zasięgu międzynarodowym: Kongres Mariologiczny (1990), Światowy Kongres Polonii Medycznej (1991), Światowy Dzień Młodzieży z udziałem Papieża Jana Pawła II (1991).
Orkiestra Filharmonii Częstochowskiej ma na swym koncie liczne nagrania na płytach CD oraz dla Polskiego Radia i Telewizji.
Od marca 2010 roku dotychczasowy gmach Filharmonii Częstochowskiej jest modernizowany i rozbudowywany.
Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, styczeń 2002, aktualizacja: grudzień 2010.
Filharmonia Częstochowska
ul. Wilsona 16
ul. Legionów 58 [siedziba tymczasowa]
42-200 Częstochowa
Województwo śląskie
Tel: (+48 34) 324 42 30, 795 451 437
WWW: www.filharmonia.com.pl
Email: sekretariat@filharmonia.com.pl