Oprócz ogólnego określenia "uwertura fantastyczna" i znaczącego tytułu kompozycja nie posiada programu literackiego. Kompozytor wskazał jedynie na nastroje i charakter "opisywanych" muzyką zdarzeń - od lirycznych po dramatyczne, od pełnych humoru po niepokojące i tajemnicze. Dynamiczna narracja muzyczna, barwna instrumentacja, liczne kontrasty wyrazowe i - przede wszystkim - piękne, melodyjne tematy pozwalają jednak łatwo wyobrazić sobie hipotetyczną bajkę, zaczynającą się słowami: "Dawno, dawno temu..."
Pod względem formalnym, niespełna 15-minutowa kompozycja rozwija się swobodnie, podążając za planem emocjonalnym. Mistrzowski sposób jej kształtowania wskazał muzykolog Witold Rudziński, porównując "Bajkę" do ballad Fryderyka Chopina:
...mimo braku programu literackiego odnosimy wrażenie, że lepiej rozumiemy, o co chodzi w tej muzyce, gdy jej słuchamy, niż gdy o niej mówimy. [...] W 'Bajce' nawiązał Moniuszko do tego rodzaju muzyki epickiej, jakiej wzory dał na przykład Chopin w swoich balladach." [Witold Rudziński "Moniuszko, PWM, Kraków 1972, s.126]
Zarówno za życia kompozytora, jak i współcześnie uwertura "Bajka" często gości w programach koncertów. Obecnie mają ją w swym repertuarze tak znakomite zespoły orkiestrowe, jak Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej (jej nagranie pod dyrekcją Witolda Rowickiego znalazło się na płytach: długogrającej Muza XL0229 i CD - Olympia OCD 386), Sinfonia Varsovia (nagranie pod dyrekcją Grzegorza Nowaka na płycie CD z 2001 roku - CD Accord ACD 019-2 SE), czy Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, której wykonanie z pierwszego po wojnie koncertu w dniu 23 września 1947 roku pod batutą Grzegorza Fitelberga wydało na płycie CD w 2003 roku Polskie Radio (PRCD 184-185).
Autor: Anna Iwanicka-Nijakowska, lipiec 2010.