Konkurs urbanistyczno - architektoniczny na opracowanie koncepcji budowy Opery i Filharmonii Podlaskiej - Europejskiego Centrum Sztuki w Białymstoku rozstrzygnięto w kwietniu 2005 roku. Zwyciężył projekt prof. Marka Budzyńskiego, obejmujący gmach Opery, rozbudowę Białostockiego Teatru Lalek, amfiteatr oraz kino wielosalowe. Pokryty zielenią kompleks zabudowań wkomponowano w parkowe otoczenie. W zamyśle projektanta połączenie sztuki architektury i formowania ogrodów wyznacza model rozwoju miasta.
Formy architektoniczne głównego gmachu są trudne do określenia -częściowo przysypane ziemią, a częściowo porośnięte bluszczem i innymi pnącymi roślinami. Zdecydowanie wyodrębniono frontową kolumnadę i amfiteatr, natomiast wielka prostopadłościenna bryła mieszcząca salę koncertową wraz z zapleczem technicznym i przylegającymi parterowymi pomieszczeniami pokryje się łagodnie układającą zielenią. Główne wejście zaakcentowano stożkową formą opartą na gzymsie przerwanej w tym miejscu kolumnady. Pomiędzy nią, a ścianą budynku znalazł się hall zewnętrzny mieszczący restauracje, galerie i księgarnie.
Do wschodniego boku opery przylega amfiteatr, przesunięty w stosunku do poprzedniej lokalizacji i przebudowany, aby pomieścić 600 widzów. Podziemne przejście łączy go z głównym gmachem.
Najważniejszym pomieszczeniem jest sala opery. Ze względu na jej wielofunkcyjność (pełni rolę sali koncertowej, teatralnej oraz kongresowej) opracowano specjalny system ruchomych elementów, aby zapewnić zmienne warunki akustyczne. Dodatkowo, mobilne przegrody pozwalają na regulowanie wielkości widowni w pięciu wariantach (od 525 do 1000 miejsc). W głównym gmachu jest także kameralna sala na 200 osób.