Mirosław Bałka, BlueGasEyes, fot. dzięki uprzejmości Artysty i Gladstone Gallery
Między październikiem a styczniem z inicjatywy Instytutu Polskiego w Berlinie zaplanowano szereg wydarzeń, które uświetnią program promocji kultury polskiej podczas Polskiej Prezydencji w Radzie UE. W Berlinie odbędą się wystawy, instalacje, koncerty, spotkania poświęcone literaturze, teatrowi, architekturze, które zbadają aktualny status sztuki polskiej.
Projekt "Zmiana perspektywy. Dialogi artystyczne z Polską" Akademii Sztuk Pięknych i Instytutu Polskiego w Berlinie podkreśla napięcia pomiędzy narodową pamięcią i tradycją a aktualnymi uwarunkowaniami kulturowo-politycznymi. Zwraca uwagę na aktywność polskich twórców i przedstawicieli kultury, zorientowanych międzynarodowo w swoich ideach i poglądach. Przedstawiciele tej grupy z jednej strony wyraźnie odnoszą się do tradycji polskiej awangardy lat 60., 70. i 80. XX wieku, a z drugiej – nieustannie poszukują własnej tożsamości.
Głównymi wydarzeniami projektu będą dwie wystawy: w Akademii Sztuk Pięknych przy Hanseatenweg między 28 października a 1 stycznia dostępna będzie ekspozycja "Status obrazów" zestawiająca prace pionierów sztuki multimedialnej: Zbigniewa Rybczyńskiego, badacza artystycznych możliwości obrazu filmowego, z twórczością węgierskiego awangardzisty Gábora Bódy'ego. Natomiast w salach ASP na Pariser Platz na wystawie "Fragment" Mirosław Bałka zaprezentuje pochodzące z różnych lat zestawy swoich dzieł, w tym instalacje wideo. Ekspozycja czynna będzie między 29 października a 8 stycznia. Podczas otwarcia projektu i wernisażu "Statusu obrazów" 27 października wystąpią muzycy Europejskich Warsztatów Muzyki Współczesnej (European Workshop for Contemporary Music, EWCM) pod batutą Rüdigera Bohna. Tematem przewodnim koncertu będzie "Zmiana perspektywy”, a złożą się na niego utwory młodych polskich kompozytorów: Dariusza Przybylskiego, Jagody Szmytki i Agaty Zubel. Na zakończenie koncertu EWCM wystąpi DJ Lenar. Otwarte próby zespołu odbędą się między 24 a 26 października w studio Akademii na Hanseatenweg.
Zbigniew Rybczyński, Czwarty wymiar, fot. dzięki uprzejmości Artysty
Program towarzyszący wystawie "Status obrazów" to przegląd filmów Zbigniewa Rybczyńskiego i Gábora Bódy'ego, dyskusja panelowa poświęcona twórczości obu artystów oraz wykład autorski Rybczyńskiego. Materią wykładu będą filmy prezentowane na ASP – zarówno w swoich wersjach ostatecznych, jak i reżyserskich, dłuższych i publicznie nieeksponowanych. Wśród omówień znajdą się: "Plamuz", jeden z pierwszych polskich teledysków, "Kafka", czarno-biała animacja bazująca na obrazach malarskich, "Kroki", jedna z najbardziej znanych prac Rybczyńskiego, obfitująca w nawiązania do filmów Siergieja Eisensteina. Tematem pierwszej części wykładu będą teledyski oraz nagrodzony Oscarem film "Tango". Ton drugiej części nada kontemplacyjne nagranie "Imagine" (z muzyką Johna Lennona), po zaprezentowaniu którego autor omówi również wydłużone wersje filmów "Kroki", "Wdech-Wydech" i "Czwarty wymiar".
Z kolei głównym pokazu filmów Gábora Bódy'ego jego elementem będzie projekcja trzyczęściowego eposu "Narcyz i Psyche" (30 października) oraz ponad dwugodzinnej "Nachtlied des Hundes" (20 listopada) – filmu z gatunku "living history", dokumentującego codzienność zwykłych ludzi roku 1983.
Program teatralny obejmuje prezentację niemieckiego wydania "Teatra Polskie. Historie" krakowskiego teatrologa Dariusza Kosińskiego, w której wykłada historię polskiego teatru jako uwikłaną w rozbudowany kontekst kulturowy (10 listopada), a także dwudniowy slam teatralny (11-12 listopada) skupiony na tematyce młodej polskiej dramaturgii.
Polsko-niemieckie sympozjum architektoniczne "Rekonstrukcje architektoniczne jako zwierciadło kulturowej tożsamości" poruszy wspólne aspekty i zagadnienia rekonstrukcji architektonicznej w Polsce i w Niemczech. Złożą się na nie odczyt Aleidy Assmann "Pamięć miasta" (17 listopada) oraz dyskusja panelowa z udziałem m.in. Winfrieda Brenne, Detlefa Karga, Romualda Loeglera, Karola Guttmejera (18 listopada), którzy podzielą się swoimi refleksjami na temat tego, czy wizje przyszłości mogą rozwijać się na historycznych fasadach oraz jakie dawne obrazy miast kształtują naszą współczesną pamięć kulturową, a które spośród nich stymulować będą wyobraźnię i wrażliwość przyszłych pokoleń.
W kwestii dialogu literackiego między Polską a Niemcami odbędą się dyskusje, odczyty i wykłady na temat twórczości Czesława Miłosza i młodych polskich pisarzy , ujęte w cykl "Rodzinna Europa – Europa jako ojczyzna?" (7-9 grudnia). Tematem przewodnim spotkań 7 grudnia będzie przenikanie się historii Polski i Niemiec na przestrzeni miasta Gdańska. Przy tej okazji Paweł Huelle i Stefan Chwin czytać będą fragmenty swoich książek i dyskutować o Gdańsku jako o "miejscu literackim". 8 grudnia o ideach Czesława Miłosza oraz ich odbiciu w świecie literatury i jej czytelników rozmawiać będą Adam Zagajewski, Durs Grünbein, Michael Krüger i Olga Tokarczuk. Ostatni wieczór, 9 grudnia, poświęcony będzie najmłodszemu pokoleniu polskich pisarzy i ich wizji Europy. W spotkaniu udział wezmą: Joanna Bator, Daniel Odija, Wojciech Kuczok i Dorota Masłowska.
Źródło: Instytut Polski w Berlinie