Wojciecha Plewińskiego portret wielokrotny
Fotografie Wojciecha Plewińskiego cechuje wrażliwość na drugiego człowieka połączona z niezwykłym wyczuciem formy. Jak powstały najsłynniejsze prace portrecisty przez wiele lat związanego z "Przekrojem"?
Poszukiwanie formy
Wojciech Plewiński długo szukał własnej drogi. Po rocznej przygodzie na Wydziale Rzeźby krakowskiej ASP, przeniósł się na Architekturę na Politechnice Krakowskiej. W wywiadach podkreśla, że studia nauczyły go dyscypliny plastycznej, uwrażliwiły na formę. Już w trakcie studiów odkrył w sobie inną pasję – fotografowanie. Pierwsze nagrody otrzymał za zdjęcia wykonane pożyczonym od kolegi aparatem Leica. "To mnie podniosło na duchu, zobaczyłem, że to ma sens" – wspomni po latach.
Pierwszą pracę znalazł w krakowskiej pracowni konserwacji zabytków, jednak nie czerpał z niej satysfakcji. Na fali entuzjazmu odwilży gomułkowskiej (październik 1956) zrezygnował z niej, by zająć się fotografią. Odważna decyzja o pracy w charakterze wolnego strzelca opłaciła się. Rok później, dzięki znajomości Barbary Hoff, późniejszej projektantki mody, trafił do redakcji tygodnika "Przekrój". Z tego okresu pochodzi jedno z najbardziej znanych zdjęć Romana Polańskiego tańczącego w piżamie na stole...
... czy Krzysztofa Komedy, grającego żonie w łóżku.
Kociaki
Plewiński przez kilkadziesiąt lat był jedynym fotografem zatrudnionym w "Przekroju" na etacie. Portretował dla pisma młode dziewczyny, które trafiały na okładki i pojawiały się w rubryce "Kociaki".
Redaktor naczelny "Przekroju", Marian Eile, chciał zerwać z ikonografią socrealistyczną, gdzie kobiety przedstawiane były jako bohaterki wojny czy traktorzystki. Ich nowy wizerunek zapożyczony został z zachodnich czasopism i stanowił nową twarz liberalnych mediów epoki odwilży.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
Plewiński o ówczesnej partyzanckiej metodzie pracy powiedział:
Co tydzień zaczepiało się dziewczyny na ulicy i w stołówkach studenckich. Trzeba je było zauważyć, namówić, umówić. Wszystko robiliśmy sami, od makijażu, o którym one nie miały pojęcia, przez układanie fryzury, aż po pożyczanie ciuchów z szafy żony.
Sfotografowana kilkanaście lat później Anna Dymna w roku 1970 była na drugim roku studiów aktorskich i miała za sobą debiut w "Weselu" na scenie Teatru im. Słowackiego. Aktorka rok po publikacji sesji w "Przekroju" wystąpiła w pięciu filmach, a podczas pracy nad "Pięć i pół bladego Józka" (film ostatecznie nie powstał) poznała swojego przyszłego męża, Wiesława Dymnego. Poeta i aktor był jednym z twórców Piwnicy pod Baranami, z którą Plewiński również współpracował.
Plewiński dość szybko zyskał rozpoznawalność w Krakowie. Oprócz fanów pojawili się również naśladowcy.
Bywały przypadki zabawne, jak z taką dziewczyną, która była bardzo niepewna, jakby się czegoś obawiała. Pokazałem jej legitymację prasową, opowiedziałem jak to wygląda. A ona mówi: "Bo wie pan ja już byłam fotografowana przez Wojciecha Plewińskiego, tylko to nie był pan".
Sesja w Przekroju nie dla wszystkich kojarzyła się wyłącznie z niewinną zabawą. Beata Tyszkiewicz po publikacji "nadmiernie roznegliżowanych" zdjęć w tygodniku nie została dopuszczona do matury przez władze katolickiej szkoły.
Teatr
O początkach pracy w teatrze fotograf mówi skromnie:
Wszedłem w teatr trochę przypadkiem. Ktoś tam zachorował, ktoś inny nie mógł.
Pierwsze zlecenia otrzymał z Teatru Rapsodycznego, w którym występował m.in. przyszły papież, Karol Wojtyła. Przypadek mógł być pomocny w zdobyciu pierwszych kontaktów, jednak zamówienia z najbardziej znanych scen krakowskich to już efekt zdobytej renomy. Plewiński w teatrze fotografował spektakle Wajdy, Szajny, Grzegorzewskiego, czy Kantora.
Sanatorium pod Klepsydrą
Dobrym podsumowaniem bogatej twórczości Plewińskiego jest ciepłe zdjęcie z planu zdjęciowego "Sanatorium pod klepsydrą". Wojciech Jerzy Has uchwycony w reporterskim portrecie jest obecny i autentyczny, widać w nim zaufanie do fotografa. To cechy, które łączy wiele portretów wykonanych przez Wojciecha Plewińskiego.
Więcej informacji o fotografie można znaleźć w jego biogramie, a garść anegdot usłyszeć w filmie Małgorzaty Uberny.
Na podstawie: culture.pl, ninateka.pl, fototapeta.art.pl, fotopolis.pl.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]