TVP Kultura pokaże monodram Gajosa "Msza za miasto Arras"
- Po 20 latach przeczytałem ten tekst ponownie i doszedłem do wniosku, że świat od lat popełnia te same błędy. I że nie tylko warto, ale trzeba o nich rozmawiać - mówił Janusz Gajos tuż przed premierą "Mszy za miasto Arras" na deskach Teatru Narodowego. 15 grudnia 2015 transmisję scenicznego monologu pokazała TVP Kultura.
Wydarzenie to jest zwieńczeniem obchodów 250-lecia Teatru Narodowego i teatru publicznego w Polsce na antenie stacji. Spektakl, który swoją premierę miał w maju 2015 na scenie Teatru Narodowego, jest sceniczną adaptacją głośnej powieści Andrzeja Szczypiorskiego, której narratorem jest świadek pogromu Żydów w średniowiecznym mieście Arras. Jego opowieść służy refleksji o ponadczasowych mechanizmach terroru, źródłach nietolerancji i fanatyzmu. To również historia o tyranii władzy i pułapkach życia w społeczności. O niszczącej sile jednomyślności, różnych wymiarach wolności i o jej braku. Prawda o człowieku także naszych czasów w przejmującej kreacji Janusza Gajosa, który po dwóch dekadach powrócił do "Mszy za miasto Arras".
Książka powstała w 1968 roku i była autorskim komentarzem do marcowych wydarzeń. Ponowną chęć zmierzenia się z tekstem tak tłumaczy Janusz Gajos:
"Od tamtej pory minęło czterdzieści siedem lat, o wydarzeniach 1968 roku można przeczytać w podręcznikach historii, ale opowieść o ojcu Albercie, księciu Dawidzie, płonących stosach i makiawelicznej umiejętności sterowania ludzkimi uczuciami ma wymiar uniwersalny.
Powieść ukazuje schemat budowania wszelkich totalitaryzmów oraz sposoby manipulowania ludźmi przez ideologów, którym co jakiś czas przychodzi do głowy, że znaleźli panaceum na całe zło świata. Niezwykle wyraziste postaci, istniejące w wyobraźni narratora, możliwość prowadzenia z nimi dialogu i komentowania wszystkiego, co się w tej opowieści dzieje, jest dla aktora materiałem godnym poniesienia wszelkich trudów i każdego ryzyka.
W roku 1993 dostałem ten tekst w formie monodramu i nie miałem wątpliwości, że trzymam w ręku rzecz, która ma wszelkie atuty, aby zaistnieć na scenie. Przedstawienie Mszy za miasto Arras powstało w 1994 roku. Zostało wyprodukowane przez Teatr Powszechny w Warszawie. Reżyserii podjął się wtedy Krzysztof Zaleski. Po dwudziestu latach od tamtej premiery przeczytałem tekst ponownie i doszedłem do wniosku, że ciągle stanowi on memento, które powinno uzmysławiać nam, że świat od lat popełnia te same błędy, i że nie tylko warto, ale należy o tym rozmawiać."
Po premierze teatralnej Jan Bończa-Szabłowski pisał: "W monodramie »Msza za miasto Arras« odbijają się jak w lustrze upiory naszej współczesności. (…) Gajos przekonuje, że totalitaryzm, niezależnie od głoszonych haseł i metod, pozostaje ustrojem destrukcyjnym zarówno dla buntowników, jak i wyznawców. I że świat stale przechodzi lekcje barbarzyństwa i rozczarowań, które nielicznym pozostawiają wiarę i nadzieję, a większości pustkę. Ten głos »jedynego sprawiedliwego« jest przejmująco aktualny także dziś."
Autor: Andrzej Szczypiorski
Adaptacja sceniczna: Igor Sawin
Współpraca: Piotr Cieplak, Paweł Czepułkowski
Aranżacja przestrzeni, kostium: Dorota Roqueplo
Występuje: Janusz Gajos
Najbliższy spektakl: TVP Kultura, 15.12.2015, godz. 20.30 – PREMIERA/TRANSMISJA
źródła: TVP Kultura, Teatr Narodowy, oprac. AL
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]