Wisława Szymborska, Kraków, 1980, fot. Wojciech Plewiński / Forum
Wybór Polski może świadczyć o rosnącym zainteresowaniu kulturą krajów dawnego obozu socjalistycznego, wśród których Polska jest bez wątpienia najważniejszym – nie licząc oczywiście Słowacji – czeskim partnerem.
Program 3 Czeskiego Radia "Vltava", czyli największa czeska stacja radiowa poświęcona wyłącznie kulturze (średnio ponad 61 tys. słuchaczy dziennie), prawie co roku stara się o dogłębne przedstawienie kultury poszczególnych państw europejskich czeskiej publiczności. W ostatnich latach podobne projekty poświęcone były m.in. kulturze niemieckiej czy skandynawskiej.
"Vltava" to przede wszystkim stacja słowa mówionego, stąd tematem przewodnim Roku będzie literatura polska. Wybór ten świadczy również o coraz silniejszej pozycji polskiej literatury w Czechach. W ostatnich latach utrzymuje się ona stabilnie w pierwszej piątce jeżeli chodzi o ilość tłumaczeń ukazujących się na czeskim rynku wydawniczym, a pozycję tę wzmocniły duże wydarzenia: status gościa honorowego targów książki Svět knihy w 2010 roku czy festiwal literacki "Miesiąc Spotkań Autorskich" w 2011 roku, które łącznie odwiedziło około 50 polskich pisarzy, na czele z Wisławą Szymborską oraz najpopularniejszymi w Czechach polskimi autorami: Olgą Tokarczuk, Andrzejem Sapkowskim czy Dorotą Masłowską.
Inicjatywę redakcji literackiej "Vltavy" dzięki wsparciu finansowemu i merytorycznemu ze strony Instytutu Polskiego w Pradze realizuje liczne grono redaktorów, tłumaczy i polonistów. Można powiedzieć, że Rok Polski staje się wspólnym dziełem środowisk polonistycznych i polonofilskich w Czechach, ze szczególnym uwzględnieniem instytutu polonistyki na Uniwersytecie Masaryka w Brnie. Nad całością czuwa zespół redakcyjny prowadzony przez stałych współpracowników IP - cenionego dziennikarza i tłumacza polskich sztuk teatralnych Jiří Vondráčka oraz poety i dziennikarza Miloša Doležala.
Uroczyste rozpoczęcie Roku Polskiego odbędzie się 6 lutego i związane będzie – wyjątkowo – z wydarzeniem muzycznym. W "Studio 5" Czeskiego Radia wystąpi Motion Trio. Inicjatorem koncertu, który wysłucha zgromadzona w Studio publiczność a także słuchacze Radia, był Instytut Polski w Pradze.
Wyszliśmy z założenia, że ojczyzny Dvořáka i Smetany nie zaskoczy nawet najlepiej wykonana tradycyjna muzyka klasyczna – mówią organizatorzy z Instytutu Polskiego w Pradze - natomiast na pewno nie pozostawi Czechów obojętnymi grupa muzyków, którzy utwory wybitnych kompozytorów potrafią w niezwykły sposób zagrać na trzy akordeony.
Rok Polski na Wełtawie to łącznie grubo ponad setka audycji - od krótkich impresji i felietonów po komponowane audycje wieczorne. Głównym tematem będzie prezentacja historii i współczesności literatury polskiej, zarówno poprzez słuchowiska (czytanie w odcinkach) jak i wywiady z pisarzami i literaturoznawcami. Na uwagę zasługują szczególnie dwa projekty: 12 opowiadań na 12 miesięcy, czyli cykl współczesnych opowiadań przetłumaczonych na czeskich z okazji Roku Polskiego, które następnie zostaną wydane jako swoista miniantologia; a przede wszystkim trzy sztuki teatralne, które na zlecenie Czeskiego Radia i Instytutu Polskiego przygotowują Olga Tokarczuk (najbardziej czytana polska autorka w Czechach), Małgorzata Sikorska-Miszczuk (laureatka czeskiej nagrody teatralnej im. Ferdinanda Vanka) oraz Michał Walczak (którego sztuki regularnie prezentowane są przez czeskie teatry).
Spośród projektów pozaliterackich warto wymienić audycje poświęcone wybranym polskim miastom – przede wszystkim Warszawa i Wrocław - portrety osobistości polskiej muzyki i filmu, od Wojciecha Kilara po Roberta Brylewskiego, czy polskiej historii: rocznica powstania warszawskiego, upadku komunizmu itp. Ważną część projektu tworzy także prezentacja losów i dokonań czeskich polonistów. Losów - trzeba dodać - często dramatycznych, z uwagi na fakt, że zainteresowanie polską kulturą było w minionym systemie nieomal synonimem działalności opozycyjnej.
Źródło: Instytut Polski w Pradze, Uniwersytet Masaryka w Brnie.