Prof. Norman Davies na szlaku Armii Andersa
Prof. Norman Davies zbiera przez internet świadectwa o szlaku Armii Andersa. Relacje, zdjęcia i dokumenty umieszczone na stronie armiaandersa.pl rekonstruować będą losy polskich żołnierzy i cywilnych uchodźców ze ZSRR. Projekt nosi nazwę "Szlak nadziei".
"Szlak nadziei" - nazwa ta bardzo dobrze oddaje sens tej odysei, w której wzięło udział kilkaset tysięcy ludzi uciekających ze Związku Radzieckiego. Polacy, którzy się znaleźli albo w Armii Andersa, albo pod jej opieką, zostali deportowani z Kresów Wschodnich w 1939, 1940 i 1941 r. Skazano ich na gułag, skąd mało kto miał wrócić. W 1941 r. jedyny raz w historii ZSRR Stalin wydał tzw. amnestię dla ludzi, którzy byli zupełnie niewinni. Dzięki tej dziwnej amnestii jedyna grupa w historii wyszła z gułagu i wprost z obozów wstąpiła do Armii Polskiej. Był to pierwszy etap ucieczki z Rosji - przypomniał historyk. Armia Andersa przemierzyła drogę od łagrów ZSRR przez pustynie Azji Centralnej i Bliskiego Wschodu do Europy.
Historia tej odysei jest mniej znana w Polsce niż inne epizody z czasów drugiej wojny światowej - mówi prof. Davies. Według niego wędrówkę Armii Andersa przyćmiła - paradoksalnie - zwycięska bitwa pod Monte Cassino, w której walczyli żołnierze gen. Andersa oraz to, że przez kilkadziesiąt lat dzieje Armii Polskiej i jej dowódcy gen. Władysława Andersa były w Polsce tematem tabu.
Świadectwa zamieszczone na stronie wiosną 2015 r. zostaną wydane w albumie "Szlak nadziei"
autorstwa Daviesa. Publikacja ukaże się nakładem wydawnictwa Rosikon Press.
Wszystkie materiały na stronie internetowej zostaną zaznaczone na mapie, podzielone na tematy i
umieszczone na linii czasu. Ułatwi to porządkowanie świadectw i ich oglądanie. Każdy będzie też
mógł uściślić informacje już zamieszczone.
Norman Davies, brytyjski historyk (ur. 1939 r.), profesor Uniwersytetu Londyńskiego i członek
Polskiej Akademii Umiejętności. Doktoryzował się w 1973 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jest
autorem wielu prac dotyczących historii Europy i Polski. Napisał m.in. "Boże igrzysko", "Serce
Europy", "Wojna polsko-sowiecka 1919-1920", "Powstanie 44". Jest cenionym propagatorem polskiej historii za granicą.
Powstanie Armii Polskiej na terenie Związku Radzieckiego zapowiedziane zostało w układzie
Sikorski-Majski podpisanym 30 lipca 1941 r. Umowa wojskowa, zawarta w Moskwie 14 sierpnia 1941 r., przewidywała, że utworzone "w możliwie najkrótszym czasie" polskie wojsko walczyć będzie wspólnie z Armią Czerwoną przeciwko Niemcom.
Formowanie oddziałów rozpoczęło się we wrześniu. Sztab Armii Polskiej ulokowany został w Buzułuku, powstające oddziały wojska polskiego rozmieszczono w Tatiszczewie i Tockoje. Tam też zaczęli przybywać Polacy ze wszystkich stron Związku Sowieckiego. Zwalniani na mocy amnestii ze stalinowskich łagrów, więzień i miejsc zesłania byli wycieńczeni i często chorzy.
Tworzenie oddziałów odbywało się w bardzo trudnych warunkach. Żołnierzom i licznie przybywającej do nich polskiej ludności cywilnej doskwierały głód i zimno, a po przenosinach armii w okolice Taszkientu - epidemie czerwonki i tyfusu. Oddziały cierpiały na brak kadry oficerskiej. Polacy nie wiedzieli wówczas, że większość oficerów, którzy trafili do niewoli sowieckiej, została zamordowana z rozkazu Stalina.
Wiosną 1942 r. Stalin zgodził się na wyjazd polskich żołnierzy z ZSRR. Ewakuację do Iranu
zakończono do końca sierpnia. W dwóch etapach przetransportowano blisko 116 tys. ludzi, w tym ponad 78 tys. żołnierzy i 37 tys. osób cywilnych. Było to niespełna 10 proc. ludności wywiezionej ze wschodnich obszarów Rzeczypospolitej w głąb Związku Sowieckiego.
Źródło: PAP; oprac. SH
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]