Uroczysta gala wręczenia nagród nazywanych operowymi Oscarami odbyła się 7 kwietnia 2014 r. w Londynie. I to nie jedyny światowy sukces polskiej opery, bo napisany przed ponad ćwierćwieczem przez zapomnianego pianistę Andrzeja Czajkowskiego "Kupiec wenecki" w kategorii operowych prapremier rywalizował z glośną "Qudsją Zaher" Pawła Szymańskiego. O nagrodę publiczności walczył też Piotr Beczała, w kategorii najlepsza premiera nominowany był Krzysztof Warlikowski i jego zrealizowana w monachijskiej Staatsoper "Kobieta bez cienia". Ostatni polski akcent to nominowany w kategorii płytowego recitalu operowego Andrzej Dobber za album wydany przez polską firmę DUX.
"Kupiec wenecki"
18 lipca 2013 roku na festiwalu Bregenzer Festspiele nad jeziorem Bodeńskim odbyło się pierwsze wykonanie opery ''Kupiec wenecki'' , która w przyszłym sezonie będzie pokazywana w Warszawie.
Czajkowski pracował nad nią od 1968 roku, aż do 1982 roku, kiedy umarł – oprócz kilku stron orkiestracji udało mu się ukończyć niemal całą operę. Autorem libretta opartego na tekście Williama Shakespeare'a był przyjaciel kompozytora, John O'Brien. ''Kupiec wenecki'' to utwór rozpisany na trzy akty i epilog, wykonywany jest przez orkiestrę, w której skład wchodzi fortepian i klawesyn. Dyrektor festiwalu w Bregencji David Pountney opisał operę jako utwór ''politonalny, istniejący gdzieś pomiędzy światem Brittena a Berga''.
Jednym z głównych bohaterów ''Kupca weneckiego'' jest Shylock – wenecki lichwiarz, którego postać na stałe weszła do kanonu antysemickich wyobrażeń. Wielu komentatorów zastanawiało się, czemu Czajkowski – Żyd, który przeżył wojnę w warszawskim gettcie – zajął się właśnie tą kontrowersyjną sztuką. W operze Czajkowskiego Shylock jest przede wszystkim postacią tragiczną, którą śmiało można postawić obok Hamleta i Króla Leara.
''Było to zobrazowanie pewnych antyżydowskich nastrojów, ale nie można zrównać tego z antysemityzmem'' – mówił John O'Brien, autor libretta.
Organizatorzy Bregenzer Festspiele poświęcili osobie Andrzeja Czajkowskiego trwające trzy dni sympozjum, podczas którego głos zabrali zarówno naukowcy zajmujący się postacią polskiego kompozytora, jak i jego przyjaciele i współpracownicy – John O'Brien, András Schiff, Christopher Seaman i Uri Segal. Podczas festiwalu będzie można było także usłyszeć inne kompozycje Czajkowskiego: ''The Inventions, op.2'', ''Seven Sonnets on Shakespeare'', ''Kwartet smyczkowy nr.2'', ''Koncert fortepianowy, op.4'', ''Trio Notturno op. 6'', ''Trio Notturno p. 6'' i inne. Wśród wykonawców tych utworów możemy znaleźć pianistę Macieja Grzybowskiego – wielkiego popularyzatora sztuki Czajkowskiego.
André Tchaikowsky/ Andrzej Czajkowski
Kompozytor przyszedł na świat w 1935 roku jako Robert Andrzej Krauthammer w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, która podczas II wojny światowej została przeniesiona do getta warszawskiego. Razem ze swoją babcią Celiną uciekł z getta, i ukrywał się w domu polskiej rodziny jako Andrzej Czajkowski. Od drugiej połowy lat 50., kiedy zaczynała się jego międzynarodowa pianistyczna kariera, impresario Czajkowskiego zmusił pianistę do posługiwania się francuskim zapisem jego nazwiska – André Tchaikowsky.
Naukę gry na fortepianie Czajkowski rozpoczął w 1945 roku, pod kierunkiem Emmy Altberg, w 1951 roku zaczął pobierać lekcje kompozycji u prof. Kazimierza Sikorskiego. W 1955 został laureatem VIII Nagrody na Konkursie Chopinowskim (został też wyróżniony jako najmłodszy uczestnik), potem pojechał do Brukseli, gdzie jego nauczycielem został Stefan Askenasy. Wziął udział w Konkursie im. Królowej Elżbiety Belgijskiej – jednym z najważniejszych pianistycznych konkursów tamtych czasów – i zdobył w nim III Nagrodę.
Jako pianista Czajkowski koncertował na całym świecie, jego recitale cieszyły się dużym zainteresowaniem, były ciepło przyjmowane przez krytyków, jego twórczością zainteresował się Arthur Rubinstein. Był obdarzony niezwykłą pamięcią, obdarzony umiejętnością uczenia się utworu z dnia na dzień. Autentyczną pasją Czajkowskiego była kompozycja – pozostawił po sobie wiele interesujących utworów, pisanych przede wszystkim na fortepian.
Źródła: http://www.bregenzerfestspiele.com, http://www.operanews.com/, rp.pl, materiały własne