1953
9 lutego - Władze PRL wydają dekret podporządkowujący Kościół państwu.
5 marca - Umiera Józef Stalin. Na Kremlu rozpoczyna się walka o władzę pomiędzy Nikitą Chruszczowem, Ławrientijem Berią i Gieorgijem Malenkowem.
7 marca - Władze PRL postanowiły nadać miastu Katowice nową nazwę: Stalinogród.
8 maja - Biskupi polscy w memoriale "Non possumus" odrzucają dekret lutowy i próbę podporządkowania Kościoła przez komunistyczne państwo.
Czerwiec - Bunty więźniów w łagrach sowieckich w rejonie Norylska i Workuty stłumione przez wojsko.
1 czerwca - W Pilznie po ogłoszeniu wymiany pieniędzy i podwyżki cen doszło do demonstracji ulicznych, ataków na budynki publiczne i starć z siłami bezpieczeństwa. Zginęło co najmniej 6 osób, 256 postawiono przed sądem. Protesty i strajki miały miejsce także w innych miastach Czechosłowacji.
4 czerwca - zaostrza się spór między państwem a Kościołem w Polsce. Prymas Stefan Wyszyński
(sylwetka...) w kazaniu stwierdza: "Należy oddać, co jest Cezara Cezarowi, a co Bożego - Bogu. A gdy Cezar siada na ołtarzu to mówimy krótko: nie wolno!"
16-17 czerwca - W Berlinie i innych miastach wschodnioniemieckich wybuchają gwałtowne manifestacje i strajki. W trzydniowych walkach z milicją NRD i oddziałami sowieckimi zginęło 267 osób.
26 czerwca - W Moskwie aresztowano Berię.
4 lipca - Po krytyce stalinowskiej ekipy Matyasa Rakosi'ego i jego rezygnacji z funkcji szefa rządu premierem Węgier zostaje Imre Nagy, który zapowiada "nowy kurs".
25 lipca - Na Węgrzech ogłoszono częściową amnestią dla więźniów politycznych.
27 lipca - Rozejm w Panmundżonie kończy wojnę w Korei.
20 sierpnia - ZSRR dokonuje pierwszej próbnej eksplozji bomby wodorowej.
7 września - Nikita Chruszczow zostaje szefem KPZR.
22 września - W sfingowanym procesie przed sądem wojskowym w Warszawie na 12 lat więzienia zostaje skazany biskup Czesław Kaczmarek.
25 września - W Warszawie aresztowano głowę polskiego Kościoła, kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Wrzesień - Likwidacja Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego w Czechosłowacji.
Październik - kolejna amnestia dla więźniów politycznych na Węgrzech.
5 grudnia - Płk Józef Światło, wysoki rangą funkcjonariusz polskiej bezpieki, ucieka na Zachód.
17 grudnia - Episkopat polski, pozbawiony uwięzionego Prymasa, zostaje zmuszony do złożenia ślubowania na wierność PRL; podobne ślubowania musieli składać wszyscy księża.
26 grudnia 1953 - Rozstrzelanie Berii; Chruszczow pozbywa się najgroźniejszego konkurenta do władzy.
1954
1 marca - Na atolu Eniwetok na Pacyfiku Stany Zjednoczone dokonują pierwszej eksplozji bomby wodorowej.
13 marca - Gabor Peter, były szef komunistycznej policji politycznej na Węgrzech (AVH) zostaje skazany na dożywocie za "pogwałcenie praworządności socjalistycznej".
Kwiecień - W procesie tzw. słowackich nacjonalistów Gustaw Husak zostaje skazany na dożywocie; z więzienia wyjdzie dopiero w 1960 roku.
Maj - W ZSRR ukazuje się powieść Ilji Erenburga Odwilż
(więcej o autorze...), uznana za krytykę czasów stalinowskich.
6 maja - 16 czerwca - Bunt więźniów łagru w Kengirze, w Kazachstanie krwawo stłumiony przez Armię Czerwoną.
7 maja - W Wietnamie armia francuska ponosi klęskę pod Dien Bien Phu.
20 lipca - W Genewie podpisano układy kończące wojnę w Indochinach i dzielące Wietnam na Północ i Południe. Francja uznaje też niepodległość Kambodży i Laosu.
28 września - Rozgłośnia polska Radia Wolna Europa nadaje pierwszą z cyklu szeroko słuchanych audycji Józefa Światło pt. "Za kulisami bezpieki i partii", w których opisuje on zbrodniczą działalność partii i aparatu bezpieczeństwa.
9 października - W Budapeszcie Janos Kadar, były minister spraw wewnętrznych, aresztowany w 1951 roku i skazany na dożywocie, zostaje zrehabilitowany.
1 listopada - W Algierii rozpoczyna się antyfrancuskie powstanie.
8 listopada - W Warszawie aresztowano Jacka Różańskiego, szefa departamentu śledczego Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego (MBP).
17 listopada - Władzę w Egipcie przejmuje Gamal Abdel Naser.
29 listopada - W Warszawie na naradzie centralnego aktywu partyjnego dochodzi do ostrej krytyki kierownictwa PZPR i aparatu bezpieczeństwa.
7 grudnia - W Polsce następuje likwidacja MBP.
13 grudnia - Władysław Gomułka, były sekretarz generalny PPR, uwięziony od 1951 roku, odzyskuje wolność.
1955
Styczeń - Na III plenum KC PZPR pojawiają się żądania zmian w polityce partii.
Styczeń - Debiut filmowy
Andrzeja Wajdy. Film Pokolenie daje początek polskiej szkole filmowej.
Marzec - W Warszawie rozpoczął działalność dyskusyjny Klub Krzywego Koła. Wkrótce podobne kluby niezależne zaczęły powstawać w całej Polsce.
Kwiecień - Odwilż Erenburga ukazuje się w Polsce.
14 kwietnia - Na Węgrzech Imre Nagy zostaje odwołany ze wszystkich stanowisk w partii i rządzie. Władzę odzyskuje grupa Rakosiego, nowym premierem zostaje Andras Hegedős.
18-24 kwietnia - Konferencji w Bandungu (Indonezja) zgromadziła 29 krajów z Azji i Afryki, które w 1961 utworzą tzw. Ruch państw niezaangażowanych.
5 maja - Niemcy zachodnie zostają przyjęte do NATO.
14 maja - Albania, Bułgaria, Czechosłowacja, NRD, Polska, Rumunia, Węgry i Związek Sowiecki podpisują Układ Warszawski.
15 maja - Stany Zjednoczone, Francja, Wielka Brytania i Związek Sowiecki podpisują w Wiedniu "Traktat państwowy", przyznający Austrii suwerenność. Kraj opuściły sowieckie wojska okupacyjne, a parlament uchwalił wieczystą neutralność Austrii.
26 maja - Chruszczow jedzie do Belgradu, gdzie ogłasza, że każda partia komunistyczna ma prawo do "własnej drogi do socjalizmu".
Czerwiec - KPCz podejmuje decyzje o wznowieniu kolektywizacji. Do 1958 roku cała ziemia rolna w Czechosłowacji została skolektywizowana, a sektor prywatny w rolnictwie uległ likwidacji.
Lipiec - Na malarskiej Wystawie Młodej Plastyki "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi", zorganizowanej w warszawskim "Arsenale" i będącej imprezą towarzyszącą Międzynarodowemu Festiwalowi Młodzieży i Studentów, pokazano po raz pierwszy prace zrywające z socrealizmem (malarstwo, rzeźba). Obrazy symboliczne dla wystawy to: Napiętnowani
Marka Oberlaendera, Akt Przemysława Brykalskiego, Pożoga
Waldemara Cwenarskiego, Szczęka Hilarego Krzysztofiaka, Matki
Andrzeja Wróblewskiego.
6 lipca - W jednym z ostatnich procesów stalinowskich w Polsce Włodzimierz Lechowicz, były minister aprowizacji, zostaje pod fałszywymi zarzutami o szpiegostwo skazany na 15 lat więzienia.
18-23 lipca - W Genewie na konferencji poświęconej bezpieczeństwu europejskiemu spotykają się premierzy ZSRR, Francji, Wielkiej Brytanii i prezydent USA. Było to pierwsze spotkanie przywódców Wielkiej Trójki od czasu konferencji w Poczdamie w 1945 roku.
21 lipca - Uroczyste przekazanie Pałacu Kultury i Nauki im. Józefa Stalina w Warszawie jako "daru narodu radzieckiego dla bratniego narodu polskiego".
31 lipca - 14 sierpnia - W Warszawie odbywa się Światowy Festiwal Młodzieży, z udziałem 30 tysięcy gości z zagranicy.
21 sierpnia - W Polsce poeta
Adam Ważyk publikuje Poemat dla dorosłych
(krótko o autorze...), zrywając z socrealizmem i pokazując prawdę o rzeczywistości społecznej.
22 sierpnia - Władze sowieckie zezwalają na repatriacje Polaków przetrzymywanych od czasów wojny w ZSRR.
4 września - W Warszawie tygodnik "Po prostu", organ młodzieżowej organizacji komunistycznej deklaruje: "Jesteśmy grupą niezadowolonych" i staje się trybuną partyjnych reformatorów.
8-13 września - Kanclerz Niemiec Konrad Adenauer składa wizytę w ZSRR i uzyskuje zwolnienie niemieckich jeńców wojennych.
18 października - Memorandum pisarzy węgierskich w obronie swobód twórczych i polityki "nowego kursu".
3 grudnia - Imre Nagy zostaje usunięty z węgierskiej partii komunistycznej.
1956
W Warszawie powstaje dwutygodnik literacko-artystyczny "Współczesność", w którym publikują pisarze debiutujący około roku 1956, tworzący tzw. "Pokolenie W" (m.in.
Ernest Bryll,
Stanisław Grochowiak,
Marek Hłasko,
Marek Nowakowski,
Włodzimierz Odojewski,
Władysław Terlecki). "Współczesność" ukazuje się do roku 1971.
14-25 lutego - W Moskwie obraduje XX Zjazd KPZR.
19 lutego - Międzynarodówka Komunistyczna wydaje oświadczenie rehabilitujące Komunistyczną Partię Polski, zlikwidowaną przez Stalina.
25 lutego - Nikita Chruszczow wygłasza referat o zbrodniach Stalina na zamkniętym posiedzeniu XX zjazdu KPZR.
Marzec - W Budapeszcie rozpoczyna działalność "Klub Petofiego", miejsce spotkań inteligencji i nieskrępowanych dyskusji.
12 marca - W Moskwie umiera Bolesław Bierut, przywódca PZPR.
21 marca - W Warszawie kierownictwo PZPR z nowym szefem partii Edwardem Ochabem podejmuje decyzję o powieleniu i szerokim rozpowszechnieniu referatu Chruszczowa.
12 kwietnia - W Warszawie grupa intelektualistów kieruje list do Przewodniczącego Rady Państwa, w którym piętnuje nadużycia komunistycznych sądów i bezpieczeństwa. "Naród polski - pisano - żąda Polski sprawiedliwej, żąda poszanowanie prawa, moralności i czystości w wykonywaniu państwowej władzy i nie może pogodzić się z bezprawiem zalegalizowanym prawomocnymi wyrokami sądowymi."
17 kwietnia - W Moskwie zlikwidowano Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych (Kominform).
23 kwietnia - W Warszawie aresztowano wysokich funkcjonariuszy bezpieki gen. Romkowskiego i płk. Fejgina pod zarzutem "łamania praworządności".
22-29 kwietnia - Zjazd Związku Pisarzy Czechosłowackich krytykuje politykę komunistów.
27 kwietnia - W Polsce uchwalono amnestię dla więźniów politycznych.
Maj - W Chinach Mao Zedong rzuca hasło "Niech rozkwita sto kwiatów", zachęcając intelektualistów do swobodnej wymiany myśli i głosów krytycznych.
2 maja - W Pradze kierownictwo KPCz ogłosiło zamknięcie dyskusji o XX Zjeździe KPZR.
4 maja - W Warszawie z kierownictwa partii i rządu odchodzi Jakub Berman, odpowiedzialny w ekipie stalinowskiej za aparat represji, politykę zagraniczną, ideologię i propagandę.
Czerwiec - Referat Chruszczowa zostaje rozpowszechniony w audycjach Głosu Ameryki i Radia Wolna Europa.
20 czerwca - Tito jest przyjmowany w Moskwie, radziecko-jugosłowiańska deklaracja potwierdza możliwość wyboru różnych "dróg do socjalizmu".
27 czerwca - W Budapeszcie podczas burzliwego zebrania "Klubu Petofiego" poświęconego prasie i wolności słowa ostro krytykowano kierownictwo partii węgierskiej.
28-29 czerwca - W Poznaniu strajk robotników zakładów Cegielskiego przeradza się w wielotysięczną manifestację, a później zbrojny bunt przeciwko władzy komunistycznej. Protestujący zaatakowali siedzibę partii, więzienie i gmach Urzędu Bezpieczeństwa, domagając się "chleba i wolności". Demonstracje stłumiło wojsko. Ginie ponad 70 osób.
29 czerwca - Premier Józef Cyrankiewicz ostrzega w przemówieniu radiowym: "Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewien, że mu tę rękę władza odrąbie."
19 lipca - Matyas Rakosi ustępuje ze stanowiska szefa partii, zastępuje go Erno Gero; do kierownictwa partii powraca Janos Kadar.
26 lipca - W Egipcie prezydent Naser przyjmuje radziecką pomoc gospodarczą i ogłasza nacjonalizację Kanału Sueskiego.
Sierpień - W Sopocie odbył się pierwszy w Polsce festiwal jazzowy z tłumnym udziałem publiczności. Wystąpił na nim, oprócz kilu artystów zagranicznych, m.in. Kwintet Komedy
(sylwetka Krzysztofa Komedy-Trzcińskiego...). Dwa lata później, na wieść o tym, że władze nie zezwoliły na dalszą organizację festiwalu w Sopocie, po raz pierwszy zorganizowano festiwal jazzowy w Warszawie. Później został on nazwany
Jazz Jamboree (autorem nazwy jest
Leopold Tyrmand).
4 sierpnia - W Warszawie ogłoszono decyzję o rehabilitacji i przywróceniu członkostwa w partii Władysławowi Gomułce.
26 sierpnia - W Częstochowie setki tysięcy ludzi bierze udział w obchodach święta Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, przygotowanych pod egidą wciąż uwięzionego Kardynała Wyszyńskiego
27 września - W pierwszym procesie uczestników czerwcowego buntu w Poznaniu zapadają wyroki więzienia.
6 października - W Budapeszcie następuje rehabilitacja i manifestacyjny pogrzeb Laszlo Rajka, który padł ofiarą czystek stalinowskich w 1949 roku. Pisarz Bela Szasz mówił podczas pogrzebu: "Setki tysięcy ludzi, którzy przeszli obok tej trumny, pragną nie tylko uczcić śmierć człowieka; mają też gorącą nadzieję i niezłomną wolę pogrzebania całej epoki. Bezprawie, samowola i moralny rozkład tych strasznych lat muszą być pogrzebane na zawsze; także groźba, którą stanowią węgierscy zwolennicy władania siłą i kultu jednostki, musi być na zawsze zażegnana."
14 października - Imre Nagy zostaje z powrotem przyjęty do partii.
16 października - W Szegedzie studenci węgierscy tworzą niezależną od władz organizację akademicką.
18/19 października - Stacjonujące w Polsce oddziały sowieckie rozpoczęły marsz na Warszawę, gdzie trwała próba sił między reformatorami a grupą zachowawczą w partii.
19 października - Rano do Warszawy przybywa bez zapowiedzi Chruszczow z innymi członkami sowieckiego Politbiura i marszałkiem Koniewem, dowódcą wojska Układu Warszawskiego. Po całym dniu i nocy dramatycznych rozmów, w których wziął udział dokooptowany do kierownictwa partii Gomułka, delegacja sowiecka uznała, że polskie władze gwarantują utrzymanie systemu komunistycznego i opuściła nad ranem Warszawę. Marsz wojsk sowieckich został zatrzymany.
20-21 października - W przemówieniu na VIII plenum KC PZPR Gomułka krytykuje politykę stalinowską, kolektywizację, zapowiada reformy i proklamuje "polską drogę do socjalizmu". Zostaje wybrany szefem partii. Na wiecach w całej Polsce formułowane są wyrazy poparcia dla niego i postulaty liberalizacji systemu. W Budapeszcie gazeta "Szabad Nep", organ partii, wydrukowała przemówienie Gomułki w całości.
22 października - Podczas wielkiego wiecu studentów na Politechnice budapeszteńskiej padają żądania wolnych wyborów i wycofania z Węgier wojsk sowieckich. Sformułowane wówczas 16 punktów stają programem demokratycznej rewolucji.
23 października - W Budapeszcie studenci organizują wielotysięczną demonstrację pod hasłem solidarności z Polską i żądania podobnych reform (niesiono transparenty: "Polska dała nam przykład! Wybierz węgierską drogę!"). Wieczorem obalono gigantyczny pomnik Stalina. Demonstranci domagali się też opublikowania w środkach masowego przekazu żądań studenckich z poprzedniego dnia. Gdy pod rozgłośnią radiową padły strzały ze strony sił policyjnych tłum odpowiedział ogniem; rozpoczęło się zbrojne powstanie.
23 października - W Warszawie grupa katolickich intelektualistów (z udziałem m.in. Tadeusza Mazowieckiego i Stanisława Stommy) zakłada niezależny od władz Klub Postępowej Inteligencji Katolickiej.
24 października - W Budapeszcie w nocy do kierownictwa partii powrócił Imre Nagy, obejmując z powrotem funkcje premiera. Władze ogłosiły stan wyjątkowy i poprosiły ZSRR o pomoc w przywróceniu porządku. Rano do Budapesztu wjechały jednostki sowieckie, napotykając zbrojny opór kilkunastu tysięcy powstańców. W mieście większość fabryk strajkuje.
24 października - W Warszawie na półmilionowym wiecu, transmitowanym przez radio, Gomułka zapowiedział dalsze reformy i destalinizację, ale też wezwał do powściągliwości i uspokojenia nastrojów.
25 października - W Budapeszcie trwają walki z oddziałami sowieckimi. Przed parlamentem ginie ponad stu uczestników pokojowej demonstracji. Szefem partii zostaje Kadar.
26 października - Sporadyczne walki wybuchają także na węgierskiej prowincji, władzę przejmują komitety rewolucyjne i rady robotnicze tworzone w strajkujących zakładach.
28 października - Na Węgrzech premier Nagy ogłasza rozejm, rozwiązanie bezpieki i wycofanie wojsk sowieckich. Rząd uznaje powstanie za narodową rewolucję demokratyczną. Na uniwersytecie tworzy się Rewolucyjny Komitet Węgierskiej Inteligencji grupujący przedstawicieli organizacji studentów, "Klubu Petofiego", Związku Pisarzy i innych niezależnych stowarzyszeń.
28 października - Kardynał Stefan Wyszyński zostaje uwolniony i powraca do Warszawy.
29 października - Wojska izraelskie atakują Egipt.
30 października - Rząd ZSRR w specjalnym oświadczeniu stwierdza, że każdy kraj komunistyczny ma prawo do własnej drogi reform pod warunkiem, że nie prowadzi ona do wyjścia z bloku. Nagy zapowiada budowę rządu szerokiej koalicji z udziałem partii demokratycznych zdelegalizowanych po wojnie przez komunistów. Powstaje Rewolucyjny Komitet Obrony z udziałem powstańców, wojska i policji. Prymas Węgier, kardynał Jozsef Mindszenty, uwięziony od 1948 roku, zostaje uwolniony. Partia komunistyczna ulega samorozwiązaniu, by odrodzić się pod nową nazwą i nowym kierownictwem z Kadarem na czele.
31 października - Wycofywanie wojsk sowieckich zostaje wstrzymane. Nagy ogłasza rozpoczęcie rozmów w sprawie wystąpienia Węgier z Układu Warszawskiego. Oddziały sowieckie z Rumunii i Ukrainy kierują się w stronę Węgier.
1 listopada - Nagy apeluje do ONZ o uznanie neutralności Węgier i informuje ambasadora sowieckiego, że wobec ruchów wojsk sowieckich Węgry występują z Układu Warszawskiego. Kadar ucieka do Moskwy.
2 listopada - Nagy apeluje do sekretarza generalnego ONZ o potępienie agresji sowieckiej na neutralne Węgry. Chruszczow przekonuje Rumunię, Bułgarię i Czechosłowację o konieczności interwencji militarnej. Moskwę popiera także Jugosławia (po nocnym spotkaniu Chruszczow-Tito na wyspie Brioni) i Polska.
3 listopada - Powstaje nowy gabinet Nagya z udziałem wszystkich partii, które tworzyły koalicję w 1945 roku. Kardynał Mindszenty wygłasza orędzie radiowe, w którym apeluje o budowę systemu wielopartyjnego i społeczeństwa opartego na "sprawiedliwie ograniczonej własności prywatnej". W nocy Sowieci aresztują przybyłego na negocjacje generała Pal Maletera, ministra obrony demokratycznego rządu węgierskiego.
4 listopada - O świcie oddziały sowieckie atakują Budapeszt. Siły powstańcze stawiają im zaciekły opór. Kadar wraca z Moskwy na Węgry i ogłasza powstanie "rewolucyjnego rządu robotniczo-chłopskiego", który z pomocą sowiecką podejmie "walkę z kontrrewolucją". Nagy chroni się do ambasady jugosłowiańskiej. W kraju wybucha strajk generalny. Kardynał Mindszenty znajduje azyl w ambasadzie amerykańskiej, gdzie będzie przebywał do 1971 roku.
5 listopada - Na Bliskim Wschodzie zwycięska ofensywa izraelska osiąga Kanał Sueski. W strefie kanału ląduje desant brytyjskich i francuskich spadochroniarzy, by przejąć nad nim kontrolę.
7 listopada - Pod presją USA i ONZ Francja i Wlk. Brytania powstrzymują działania zbrojne i zobowiązują się wycofać swe wojska do 22 grudnia. Ze strefy kanału wycofują się także Izraelczycy.
7 listopada - Kadar wraz ze swym rządem wkracza do Budapesztu wraz z oddziałami sowieckimi i obejmuje władzę pod egidą ZSRR.
10 listopada - Upadek ostatniego punktu węgierskiego oporu zbrojnego w przemysłowej dzielnicy Csepel w Budapeszcie. Ogółem w powstaniu zginęło ok. 20 tysięcy Węgrów; blisko 200 tysięcy udało się na emigrację.
13 listopada - Rosyjski marszałek w polskim mundurze Konstanty Rokossowski, zostaje odwołany z funkcji ministra obrony narodowej PRL. Wraz z nim z Polski wyjeżdża 32 generałów i pułkowników sowieckich służących w wojsku polskim.
14 listopada - W Budapeszcie powstaje Centralna Rada Robotnicza, kierująca oporem społecznym wobec rządu Kadara.
15-18 listopada - Podczas wizyty w Moskwie Gomułka podpisuje układ normujący stosunki polsko-sowieckie w duchu "wzajemnego poszanowania, nieinterwencji i suwerenności" i uzyskuje rekompensaty za straty na eksporcie węgla polskiego do ZSRR oraz zwiększenie repatriacji Polaków do kraju.
18 listopada - W Bydgoszczy manifestanci zdemolowali urządzenia zagłuszające zachodnie radiostacje, interweniowało wojsko.
22 listopada - W Budapeszcie Nagy i inni przywódcy powstania wraz z rodzinami zostają, mimo gwarancji bezpieczeństwa, aresztowani po opuszczeniu azylu w ambasadzie jugosłowiańskiej. Następnego dnia przewieziono ich do więzienia w Rumunii.
5 grudnia - W Warszawie powstaje pierwsza Rada Robotnicza w fabryce samochodów na Żeraniu. W ciągu następnego roku rady robotnicze powołano w pięciu tysiącach zakładów.
8 grudnia - Rząd polski odwołał antykościelny dekret z 1953 roku, przywracając Prymasowi swobodę w obsadzaniu stanowisk kościelnych i religię do szkół.
10 grudnia - W Szczecinie odbyła się demonstracja antysowiecka.
10 grudnia - Władze węgierskie delegalizują Centralną Radę Robotniczą i aresztują jej przywódców. Ogłoszono stan wyjątkowy.
11-12 grudnia - Strajk powszechny na Węgrzech. W kilku miastach siły bezpieczeństwa otworzyły ogień do pokojowych manifestacji. Zginęło kilkadziesiąt osób.
17 grudnia - Nowa umowa o statusie prawnym wojsk radzieckich stacjonujących w Polsce stanowiła, że nie mogą one ingerować w wewnętrzne sprawy PRL.
28 grudnia - w Polsce Sąd Najwyższy uchylił wyrok na biskupa Kaczmarka.
1957
7 stycznia - Po wprowadzeniu dekretu przewidującego karę śmierci za "odmowę pracy" Centralna Rada Robotników w Csepel rozwiązuje się. Był to koniec oporu społecznego wobec władzy Kadara. Demonstracje, które odbyły się w następnych dniach zdusiły czołgi sowieckie; byli liczni zabici i ranni.
19 stycznia - Dowódcy powstania węgierskiego Jozsef Dudas i Janos Szabo zostają straceni.
20 stycznia - W wyborach do Sejmu PRL mandaty poselskie zdobyła reprezentacja krytycznych wobec władzy środowisk katolickich. Powstaje poselskie koło Znak, związane z Klubami Inteligencji Katolickiej.
25 marca - Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja, Niemcy zachodnie i Włochy zakładają w Rzymie Europejską Wspólnotę Gospodarczą.
25 marca - Rządy PRL i ZSRR zawierają umowę znacznie poszerzającą repatriację Polaków z Rosji.
Kwiecień - Na Węgrzech rozpoczyna się faza masowego terroru skierowanego przeciwko uczestnikom powstania. Tylko w roku 1957 rozpoczęto 20 tysięcy procesów politycznych.
22 maja - Nikita Chruszczow formułuje program dla ZSRR: "Dogonić i przegonić Amerykę!"
Czerwiec - Władze Chin zaniepokojone zakresem krytyki ujawnionej przez ruch Stu Kwiatów zamykają okres odwilży i rozpoczynają Kampanię przeciwko Prawicowcom, w wyniku której blisko milion osób zostaje poddanych represjom.
Sierpień - ZSRR dokonuje udanej próby wystrzelenia rakiety międzykontynentalnej mogącej przenosić ładunki nuklearne.
2 października - Władze likwidują "Po prostu", czołowe pismo ruchu reform Października'56. W Warszawie i innych miastach dochodzi do kilkudniowych ulicznych protestów, brutalnie spacyfikowanych przez milicję.
4 października - ZSRR wystrzeliwuje pierwszego sztucznego satelitę Ziemi - Sputnik.
25 października - W Waszyngtonie prezydent USA Eisenhower i premier Wlk. Brytanii Harald Macmillan piętnują "uciemiężenie wolności we wschodniej Europie".
Listopad -
Jerzy Andrzejewski i kilku innych niepokornych pisarzy występuje z PZPR w proteście przeciwko ograniczaniu reform.
11 listopada - W Warszawie w procesie wysokich funkcjonariuszy bezpieczeństwa (Romkowski, Rożański, Fejgin) zapadają wyroki od 13 do 15 lat więzienia.
13 listopada - Na Węgrzech zapada wyrok w procesie pisarzy zaangażowanych po stronie powstania. Tibor Dery skazany na dziewięć lat więzienia.
30 grudnia - Egzekucja Laszlo Ivana-Kovacsa, jednego z dowódców powstania węgierskiego.
1958
27 marca - Przywódca Centralnej Rady Robotniczej Budapesztu, Sandor Racz skazany na dożywocie.
Maj - Po wizycie na Węgrzech Gomułka oświadcza, że "naród węgierski z pomocą Związku Radzieckiego i przy poparciu państw socjalistycznych rozgromił kontrrewolucję".
29 maja - We Francji generał Charles de Gaulle staje na czele "rządu ocalenia narodowego".
16 czerwca - W Budapeszcie wykonano wyroki śmierci przez powieszenie na przywódcach powstania węgierskiego: Imre Nagy, Pal Maleter i Miklos Gimes.
21 lipca - Najście policji na klasztor w Częstochowie znamionuje koniec odprężenia w stosunkach państwo-Kościół w Polsce.
2 sierpnia - Istvan Bibo i Arpad Goncz (późniejszy prezydent Węgier w latach 1990-2000) skazani na dożywocie za udział w rewolucji.
28 września - W referendum Francuzi popierają projekt nowej konstytucji i utworzenia V Republiki.
23 października - Rosyjski pisarz, Borys Pasternak otrzymuje literacką Nagrodę Nobla, jednak pod naciskiem władz sowieckich nie przyjmuje jej.
7 grudnia - Władze węgierskie decydują się na całkowitą kolektywizację rolnictwa.
20 grudnia - W Polsce rady robotnicze, ostatnia instytucjonalna zdobycz Października, zostają podporządkowane partii.
Jan Skórzyński październik 2006 | |