Powieści
"Księgi Jakubowe" Olgi Tokarczuk to z pewnością jedna z najbardziej oczekiwanych książek ostatnich lat. Początkowo miała ukazać się w 2012 r., jej fragmenty można było przeczytać już w 2006 r. (czytaj fragment na Culture.pl). I choć data premiery wciąż pozostaje nieznana, Wydawnictwo Literackie zapewnia, że książka pojawi się jeszcze w tym roku. “Księgi” zapowiadane są jako wielka powieść historyczna, której akcja toczy się w XVIII wieku przede wszystkim na Podolu. Jej bohaterem jest Jakub Frank, charyzmatyczny przywódca żydowskiej sekty.
Wydawca nowej powieści Ingi Iwasiów "W powietrzu" (Wielka Litera) określa ją jako powieść psychologiczno-obyczajową o erotycznym zabarwieniu. Iwasiów w odważny sposób opisuje pierwsze platoniczne doświadczenia erotyczne swojej bohaterki: zmysłowe doznania, wczesne szkolne "miłości" czy wreszcie inicjację seksualną z nauczycielem, a także szereg późniejszych przygód, romansów, trójkątów, w które popada bohaterka, "by chociaż na chwilę zaspokoić swoje skomlące 'ja'". (Premiera: 24 września)
To samo wydawnictwo wyda też zbiór opowiadań Eustachego Rylskiego. "Szara lotka" to dziewięć opowiadań – nowych i najsłynniejszych, w których anegdota jest tylko punktem wyjścia, pretekstem do przekazania czegoś istotniejszego, ulotnego, niepokojącego i zdumiewającego. Czytaj też o nominowanej do Nike powieści "Obok Julii" Eustachego Rylskiego
Najnowszą powieść Magdaleny Tulli wydawca (Znak) zapowiada jako najodważniejszą i najbardziej osobistą książkę autorki "Włoskich szpilek". W "Szumie" Tulli opowiada naznaczoną emocjonalną intensywnością historię kobiety, próbującej przełamać towarzyszące jej od zawsze poczucie wyobcowania i poszukującej porozumienia z matką.
Na 22 października W.A.B. zaplanowało premierę nowej powieści Jacka Dehnela. "Matka Makryna" to monolog przeoryszy klasztoru bazylianek w Rzymie i przy okazji oszustki, która w latach 40. XIX wieku stała się obiektem fascynacji i uwielbienia polskiej emigracji i europejskiej prasy (podziwiali ją kolejni papieże i Juliusz Słowacki). Sięgnęła szczytów władzy, zarówno świeckiej jak i kościelnej, a jej prawdziwa historia wyświetlona została wiele dziesięcioleci po jej śmierci.
Kryminały
Za pierwszy kryminał jesieni uznać można "Betonowy pałac" Gai Grzegorzewskiej (premiera: 28 sierpnia). Nowa książka laureatki Nagrody Wielkiego Kalibru - i aktualnie najgorętszego chyba nazwiska polskiego kryminału - toczy się w bandyckim półświatku Osiedla, odrębnego państwa w mieście rządzonego przez Opiekuna. "Tym razem to nie znana z poprzednich powieści Julia Dobrowolska, detektywka z blizną, jest narratorką, tylko właśnie Profesor, jej przyrodni brat. W najnowszej powieści Grzegorzewska rozwinęła najbardziej ryzykowny wątek z poprzedniego, wspaniałego "Grobu", czyli kazirodczą miłość" - pisze o książce w "Polityce" Justyna Sobolewska. (Premiera: 28 sierpnia, Wydawnictwo Literackie)
We wrześniu Znak wyda nowy kryminał Marka Krajewskiego. "Władca Liczb" to powrót do Wrocławia, tym razem jest to jednak Wrocław powojenny - akcja powieści dzieje się w 1956 roku, a jej bohater - znany z lwowskiego cyklu komisarz Edward Popielski - we "Władcy..." dobiega siedemdziesiątki. Detektyw zachował jednak dawną bystrość umysłu, która przyda mu się w śledztwie w sprawie tajemniczych samobójstw. Śledztwie, które - jak zapowiada pisarz - "zaprowadzi go w świat, którego jego racjonalny umysł nie potrafi pojąć. Świat matematyki, mistyki i zbrodni, który jest naznaczony piętnem złowrogiego demona – tytułowego Władcy Liczb". (Premiera: 8 września 2014, Znak)
22 października premierę będzie miała ostatnia część kryminalnej trylogii o Szackim Zygmunta Miłoszewskiego. Autor "Gniewu" zapowiada, że tym tomem kończy też przygodę z kryminałem, który jego zdaniem jest gatunkiem zbyt ciasnym. - Interesuje mnie proza z trochę większym rozmachem. "Bezcenny" był taką próbką i myślę, że albo pójdę dalej w stronę powieści przygodowej, łotrzykowskiej, albo spróbuję jeszcze czegoś innego - zapowiadał na radiowej antenie. (polskieradio.pl).
Choć Miłoszewski od kryminału powoli już się odżegnuje, wkrótce - w 2015 r. - drugi tom jego trylogii będzie można zobaczyć na dużym ekranie. Reżyserem ekranizacji "Ziarna prawdy" jest Borys Lankosz, w głównej roli wystąpi Borys Szyc.
Non-fiction
Postać Sławomira Mrożka - przeszło rok po śmierci - przypomni Wydawnictwo Literackie pozycją "Mrożek w odsłonach". O pisarzu opowiedzą koledzy po piórze, fotograficy, przyjaciele i znajomi. Można liczyć na wiele smakowitych anegdot, pokazujących Mrożka, który nie znosił Krupniczej 22, nosił przykrótki płaszczyk, wstydził się dziewcząt, gotował makaron z mięsem dla Gombrowicza, a z Beckettem milczał przy irlandzkiej whisky, dbał o wąsy i za pomocą kombinerek rozprawiał się z homarem.
Prószyński wyda drugi tom "Dziennika" Agnieszki Osieckiej, obejmujący rok 1951. Autorka ma 15 lat, ciężko przeżywa rozstanie rodziców i snuje wiele nad wiek dojrzałych rozważań o filozofii, religii, o… życiu. Nakładem Wydawnictwa Literackiego ukaże się również 2. tom "Dziennika" Julii Hartwig.
Prószyński opublikuje wywiad rzekę z Wiesławem Michnikowskim, wybitnym artystą kabaretu i estrady, w ostatnich latach raczej wycofanym z życia zawodowego. W "Tanim draniu" wybitny aktor o swoim bogatym życiu opowiada synowi Marcinowi Michnikowskiemu. (premiera: 21 października)
W listopadzie ukaże się 2. tom rozmowy rzeki z prof. Marią Janion przeprowadzonej przez jej uczennicę Kazimierę Szczukę. W tomie "Prof. Misia" bohaterka opowiada o życiu po katastrofie marca 68'. Przywołuje Güntera Grassa i Wernera Herzoga, których twórczość pojawiała się w ramach prowadzonych przez profesor w latach 70. i 80. gdańskich „Transgresji” , a także Jarosława Iwaszkiewicza i Mirona Białoszewskiego. Rozmowa zabiera czytelnika w epokę demonicznych i wampirycznych interpretacji profesor, by doprowadzić jej biografię do Sierpnia 80'.
Na jesieni Krytyka Polityczna wyda jeszcze nową książkę Agnieszki Graff "Jestem stąd", a także nowe wydanie "Homobiografii" Krzysztofa Tomasika, w którym autor życie najbardziej znanych postaci polskiej kultury zostało pokazuje od innej strony - przez pryzmat ich często nieortodoksyjnej seksualności. Nowe wydanie przyniesie uzupełnienie życiorysów i prezentacje kolejnych postaci.
Po biografii Feliksa Dzierżyńskiego Sylwia Frołow idzie za ciosem. Wkrótce ukaże się jej nowa książka "Bolszewicy i apostołowie" zawierająca życiorysy ośmiu fascynujących postaci, które wywarły znaczny wpływ na dzieje dwudziestowiecznej Rosji, m.in. Maksyma Gorkiego, Mikołaja II, czy Marii Spiridonowej, która stała się pośród rewolucjonistów świętą.
Na październik Wydawnictwo Iskry zapowiada książkę "Genialni" Mariusza Urbanka poświęconą twórcom lwowskiej szkoły matematycznej. Matematycy ze Lwowa, wsród nich Stefan Banach, Hugo Steinhaus, Stanisław Mazur, Antoni Łomnicki i Stanisław Ulam, dokonali wielu odkryć, zdobyli sławę, zaszczyty i zrobili międzynarodowe kariery wykładowców (Ulam został współtwórcą pierwszej bomby atomowej).
W tym samym wydawnictwie ukaże się nowa biografa Edwarda Stachury ("Buty Ikara" Mariana Bychowskiego) oraz nowe wydanie pełnych erudycji felietonów legendarnego redaktora "Wiadomości Literackich" Mieczysława Grydzewskiego ("Silva Rerum"). Na jesieni pojawi się też kolejny tom historii polskiej muzyki rozrywkowej Dariusza Michalskiego, poświęcony muzyce lat 1958–1973 ("Trzysta tysięcy gitar nam gra").
O komunizmie i jego powolnym upadku w krajach Europy Wschodniej opowie Włoch Luigi Geninazzi w "Czerwonej Atlantydzie" (Znak, premiera: 8 września).
We wrześniu Wydawnictwo Literackie wyda monografię historyczną Grzegorza Motyki, autora "Od rzezi wołyńskiej do akcji 'Wisła'". W będącej poniekąd jej kontynuacją "Na białych Polaków obława" autor opisuje proces zwalczania polskiego podziemia przez wojska NKWD w latach 1944-1953, pokazując że z Sowietami walczyli ci sami ludzie, którzy wcześniej przeciwstawiali się Niemcom. Wydarzenia te Motyka pokazuje nie tylko z polskiej, ale w znacznym stopniu z rosyjskiej perspektywy, wykorzystując m.in. materiały z archiwów moskiewskich.
W Czarnym 6 października ukaże się biografia Vaclava Havla pióra Aleksandra Kaczorowskiego.
Reportaż
Jak zwykle od kilku lat najbogatszą ofertę reportaży przedstawi na jesieni Wydawnictwo Czarne, które w tym roku obchodzi 18. urodziny (i z tej okazji otwiera w Warszawie mikroksięgarnię przy ul. Hożej 42, lokal 1, od 1 września).
Najwcześniej, już 15 września, do sprzedaży trafi antologia "Zwrotnik Ukraina" pod red. Jurija Andruchowycza, zbierająca głosy pisarzy, historyków, socjologów i świadków wydarzeń na Majdanie. Opowie o dniach, które zapisały się na kartach historii narodu, a których konsekwencje wciąż oddziałują na naszą teraźniejszość. Wśród autorów: Katia Pietrowska, Martin Pollack, Jurko Prochaśko, Mykoła Riabczuk, Timothy Snyder, Andrzej Stasiuk, Anton Szechowcow, Serhij Żadan.
Na 24 września zaplanowano premierę najnowszej książki Andrzeja Stasiuka "Wschód". Tym razem będzie to zapis podróży sentymentalnej - do obrazów z dzieciństwa spędzanego u dziadków na Podlasiu, a także bardziej realnej - tam, "skąd wyszły oddziały Czyngis-chana", do Rosji, Chin i Mongolii. - To próba uchwycenia cienia Wschodu, który na nas pada - zapowiada Wydawnictwo Czarne..
Także jeszcze we wrześniu można się spodziewać nowej książki Beaty Chomątowskiej, autorki "Stacji Muranów". Jej bohaterami będą dwaj architekci Bohdan Lachert i Józef Szanajca, którzy w międzywojniu stworzyli jeden z najbardziej niezwykłych tandemów architektonicznych. Tworząc własny styl architektoniczny i upowszechniając idee awangardy (spod znaku Grupy Praesens) Lachert i Szanajca zdążyli przed wojną stworzyć ponad sto pięćdziesiąt nowatorskich projektów. Po wojnie - i śmierci Sznajcy w 1939 r. - Lachert zaangażował się w budowę Polski Ludowej, tworząc m.in. socrealistyczne Osiedle Muranów.
Na jesieni pojawią się też książki Mikołaja Grynberga "Oskarżam Auschwitz" (29 wrzesień), stanowiąca zbiór rozmów przeprowadzonych przez autora z dziećmi ocalałych z Holokaustu i Martina Pollacka "Skażone krajobrazy", będąca esejem o miejscach masowych mordów, dokonywanych w ukryciu, w ścisłej tajemnicy.
Będzie też nowa książka reportażowa o Rumunii (po nagradzanym "Kurzu i krwi" Małgorzaty Rejmer): "Rumun goni za happy endem" Bogumiła Lufta to bardzo osobista, obejmująca ponad 30 lat przeżyć opowieść dziennikarza, publicysty i dyplomaty, ambasadora RP w Rumunii i Mołdawii.
Wciąż aktualnego fenomenu homo sovieticus na obszarze poradzieckim dotyczyć będzie nowa książka piszącej po rosyjsku białoruskiej autorki Swietłany Aleksiejwicz. "Czasy Second Hand. Koniec czerwonego człowieka" ukażą się 8 października.
Pod koniec października ukaże się jeszcze tom reportaży Ewy Winnickiej z Wielkiej Brytanii. "Angole" to Wyspy widziane z perspektywy "najeźdźców", czyli kilkuset tysięcy emigrantów, którzy w ciągu ostatnich 10 lat wyjechali z Polski i osiedlili się w Anglii.
W innym wydawnictwie, W.A.B., ukaże się reportaż Konrada Piskały o jednym z najbardziej zapomnianych państw świata. Autor pisze o Somalii pokazując jednak jej inne oblicze - dalekie od stereotypowej wizji przemocy.
Wydawnictwo Literackie wyda zaś najnowszą książkę Ludwiki Włodek "Wystarczy przejść rzekę", w której autorka przeniesie czytelnika do krajów Azji Środkowej: Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu.
Poezja
Największym poetyckim wydarzeniem jesieni może się okazać publikacja niedoszłego debiutu Wisławy Szymborskiej, książki która nigdy się nie ukazała. Jak pisała Szymborska circa 1948, a więc przed socrealizującym debiutem "Dlatego żyjemy" (1952)? Dowiemy się już w październiku. "Czarną piosenkę" opublikuje Wydawnictwo Znak, które tym samym zapoczątkuje kolekcję wydawniczą, w ramach której przez najbliższe 10 lat ukazywać się będą kolejne tomy dzieł noblistki.
Tej jesieni możemy też liczyć na nowy tom wierszy Piotra Szewca (Wydawnictwo Literackie) i Krystyny Dąbrowskiej, zeszłorocznej laureatki Nagrody Kościelskich i Nagrody Szymborskiej. "Czas i przesłona" ukaże się w Znaku w październiku.
Wiele interesujących pozycji przygotowało tradycyjnie Biuro Literackie, wśród nich nowe książki poetyckie Bohdana Zadury ("Kropka nad i", 22 września), Krzysztofa Jaworskiego (".byłem" 20 października), Dariusza Sośnickiego ("Spóźniony owoc radiofonizacji", 3 listopada), Julii Szychowiak ("Intro", 17 listopada) i Marcina Sendeckiego "Przedmiar robót" (1 grudnia). Na 15 grudnia wydawnictwo zapowiada tom rozmów z Ryszardem Krynickim.
Najwcześniej jednak, bo już 8 września, ukaże się w Biurze Literackim antologia „Połów" zbierająca poetyckie debiuty 2013 roku pod red. Konrada Góry i Marty Podgórnik.
Autor: Mikołaj Glińśki, źródło: materiały prasowe, 28.08.2014