Jeszcze do niedawna street art był w Polsce zjawiskiem undergroundowym, jego twórców oskarżano o akty wandalizmu i nielegalne działania w przestrzeni miasta. Dopiero kilka lat temu stał się przedmiotem debat historyków i krytyków sztuki. Prezentowana w najlepszych muzeach i galeriach, sztuka ulicy stała się oficjalnym nurtem w sztuce.
Polski street art zaliczany jest do najlepszych na świecie, o jego twórcach piszą największe światowe media. Na początku 2014 roku telewizja CNN wyemitowała program "Więksi niż Banksy" o polskich muralach w Łodzi, która słynie z wielkoformatowych dzieł stworzonych przez światowej sławy artystów. Portal boredpanda.com stwierdził nawet, że Łódź w sztuce ulicy ustępuje jedynie Nowemu Jorkowi.
Do miast rywalizujących z Łodzią o tytuł europejskiej stolicy street artu dołączył ostatnio Kraków. Bezpłatne wycieczki "Krakowskim Szlakiem Street Artu" organizuje Galeria Krakowska we współpracy z Urzędem Miasta i Krakowskim Biurem Festiwalowym. Odbywają się one w każdą sobotę w godzinach 11.00-14.00. Uczestnikom meleksowych ekskursji towarzyszy przewodnik. Aby wziąć udział, należy zarejestrować się za pośrednictwem strony: szlakmurali.mallwallart.com.
Oto nasz krótki przegląd twórców krakowskich murali i ich dzieł.
Justyna Posiecz-Polkowska
To jeden z największych murali w Europie – zwycięzca konkursu Mall Wall Art w 2013 roku. Jego autorka Justyna Posiecz-Polkowska jest związana z Gdańską Szkołą Muralu – niezależną platformą, której celem jest tworzenie sztuki zaangażowanej społecznie i politycznie, odpowiadającej na aktualne wydarzenia. Justyna Posiecz-Polkowska czerpie inspiracje ze sztuki polskiej, odważnie ją przekształcając. Na ścianie Galerii Krakowskiej stworzyła projekt przywołujący płaskorzeźby Jana Szczepkowskiego, jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy pierwszej połowy XX w.
Mayamural
Mural łączy grę Tetris z hieroglifami Majów. Znaki i symbole pochodzą z inskrypcji z Tortuguero, która przepowiadała zgodnie z kalendarzem Majów koniec świata w 2012 roku. Monumentalne malowidło na Józefińskiej 24 stworzyła grupa Mayamural, czyli Aleksandra Toborowicz i Artur Wabik – finaliści prestiżowego konkursu European Design Awards 2012.
M-city
Na bocznej ścianie Domu Józefa Mehoffera (ul. Krupnicza 26) M-city stworzył alegoryczny malunek przedstawiający Kraków jako miasto-parowiec, dryfujące po wodach gigantycznego akwarium. Mariusz "M-City" Waras jest obecnie najbardziej rozpoznawalnym polskim artystą street artu, którego prace można oglądać m.in. w Berlinie, Paryżu, Dżakarcie, Sao Paulo, Nowym Jorku i Londynie. Mural "M-city 658" powstał w ramach Festiwalu ArtBoom.
Nawer
Mural u zbiegu ulic Kupa i Nowej to wspólna praca czołowego twórcy street artu Nawera i częstochowskiego duetu Monstfur. Łączy dwa style – "graffuturyzm" tego pierwszego, oparty na utrzymanych w kontrastowych barwach geometrycznych liniach oraz szablonowe, monochromatyczne wrzuty Monstfura, nawiązujące do motywu rozpadu.
Blu
Włoski artysta Blu, którego murale zdobią budynki na całym świecie, na zamówienie krakowskiego Festiwalu ArtBoom stworzył malunek na rogu ul. Józefińskiej i Piwnej. Tematem muralu "Ding Dong Dumb" jest wpływ kościoła na społeczeństwo. Ojciec święty przemawia do anonimowego tłumu przez wielki megafon w kształcie dzwonu.
Pil Peled
Pil Peled jest nie tylko znanym izraelskim muralistą, ale także projektantem okładek płyt i rysunków do kolekcji ubrań. Znakiem rozpoznawczym tego artysty jest negatywowe użycie bieli i czerni. Mural "Yehuda" namalowany na rogu ul. Wąskiej i św. Wawrzyńca w krakowskiej dzielnicy żydowskiej przedstawia biblijną postać Lwa Judy. Monochromatyczne dzieło przypomina o przeszłości narodu żydowskiego. Mural powstał w ramach 23. Festiwalu Kultury Żydowskiej.
Koczenasz
Bartolomeo Koczenasz zrealizował mural "Barcelona" tam, gdzie jeszcze do niedawna stał budynek ze znanym barem Barcelona, miejscem spotkań krakowskich artystów i intelektualistów (róg ulic Straszewskiego i Piłsudskiego). Artysta zainspirowany historią lokalu i wierszem poety Adama Ziemianina stworzył malowidło składające się z tekstu i wielkoformatowej fotografii nieistniejącego już budynku. Praca powstała w ramach Festiwalu ArtBoom.
Źródło: szlakmurali.mallwallart.com, wyborcza.pl, boredpanda.com, cnn.com
Autorka: Agnieszka Sural, 19.90.2014