Grażyna Kulczyk, mecenas sztuki, która od lat realizuje misję promocji polskiej sztuki współczesnej, została zaproszona do objęcia prestiżowej funkcji doradczej w nowojorskim MoMA. Polka dołącza do Modern Women’s Fund Committee, zrzeszającego wpływowych znawców i filantropów z całego świata. Komitet ma silny wpływ na politykę programową i wystawienniczą, a także na kolekcjonerskie zakupy Muzeum. Grażyna Kulczyk będzie w nim pierwszą reprezentantką naszej części Europy i drugą Europejką (obok Turczynki, Oya Eczqcibasi, która zarządza Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Istambule).
"Motywacją budowy mojej kolekcji oraz zaangażowania w projekty międzynarodowe jest od zawsze chęć promocji poza krajem wybitnych polskich twórców. Jeżeli mój głos w ciałach programowych ważnych instytucji za granicą może sprawić, że trafią do nich dzieła polskich artystów, uważam, że warto o to zabiegać. Mamy się czym pochwalić" – mówi Grażyna Kulczyk, która od lat reprezentuje Polskę także w Radzie londyńskiego Tate Modern, a w 2015 roku rozpoczęła budowę polskiego muzeum w Szwajcarii.
Symbolicznym otwarciem współpracy jest fakt, że Grażyna Kulczyk przekazała w tym roku Muzeum bardzo cenny podarunek – wybitną pracę Edwarda Krasińskiego "Nr 124". Krasiński, jeden z czołowych artystów polskiej awangardy, współtworzył środowisko artystyczne Warszawy skupione wokół Galerii Krzywe Koło i Galerii Foksal. Pasjonaci sztuki na całym świecie kojarzą go z charakterystyczną niebieską linią, którą od 1970 roku zawsze umieszczał w swoich pracach na wysokości 1,3 m. MoMA, która w ramach nowej misji rozszerzania swojej kolekcji o artystów z Polski, od dłuższego czasu planuje dołączenie do zbioru prac właśnie tego artysty, starała się skompletować wszystkie 9 paneli składających się na "Interwencję z niebieską kreską" z 1972 roku. Praca przekazana przez Grażynę Kulczyk dopełniła zbiór i od czerwca tego roku jest już oficjalnie częścią kolekcji MoMA.
Modern Women’s Fund Committee dziś liczy 14 członkiń – wśród nich postaci ikoniczne dla amerykańskiej filantropii, takie jak Marie-Josée Kravis (doradczyni Banku rezerw Federalnych w Nowym Jorku, członkini zarządów Publicis i LVMH, uznawana jest za jedną z 25 najpoważniejszych filantropów w historii USA – wspólnie z mężem była m.in. głównym donatorem Lincoln Center of Performing Arts w Nowym Jorku) czy Agnes Gund (amerykańska filantropka, orędowniczka edukacji kulturalnej – jest doradcą Prezydenta Baracka Obamy, zasiada w radach instytucji takich jak J. Paul Getty Trust czy Frick Collection). Przynależność do Komitetu związana jest zarówno z zaangażowaniem w prace programowe, jak i z regularnymi donacjami na rzecz zbiorów.
Muzeum Sztuki Nowoczesnej (Museum of Modern Art) w Nowym Jorku, zwane potocznie MoMA, jest jedną z pierwszych i najbardziej znanych instytucji poświęconych całkowicie sztuce współczesnej i nowoczesnej. Pomysł stworzenia takiej instytucji narodził się w środowisku prywatnych donatorów – jego inicjatorką była Abby Aldrich Rockefeller, która wraz z dwiema przyjaciółkami otworzyła je publicznie 7 XI 1929 r. Dziś Museum of Modern Art, położone na Manhatanie, w niedalekim sąsiedztwie Centrum Rockefellera i Times Square, jest czołowym muzeum sztuki nowoczesnej na świecie. Posiada największą i najbardziej wszechstronną kolekcję współczesnego malarstwa i rzeźby, począwszy od prac artystów z końca XIX w. do czasów współczesnych. Zbiory muzeum obejmują także rysunki, grafikę, ilustracje, modele architektoniczne, nowoczesne wzornictwo, fotografię i film. Zgodnie z ideami fundacyjnymi MoMA niezbędne jest podkreślanie znaczenia samych artystów – ich idei, osobowości, geniuszu, a także kontekstów twórczości (historycznych, geograficznych, kulturalnych, społecznych). Na tej kanwie powstał jeden z komitetów programowych MoMa: Modern Women’s Fund Committee.
Dziś Kolekcja Grażyny Kulczyk obejmuje ponad 500 dzieł – to największa prywatna kolekcja sztuki w Polsce i jedna z najważniejszych w tej części Europy. Wartość zbiorów GK Collection jest szacowana nawet na 100 mln Euro. Kolekcja jest zapisem dialogu polskich twórców XX i XXI wieku z artystami i nurtami artystycznymi na świecie. Twórczość takich artystów, jak Władysław Strzemiński, Zofia Kulik, Tadeusz Kantor, Roman Opałka oraz Paweł Althamer i Piotr Uklański jest tu szeroko reprezentowana i ceniona na równi z najwybitniejszymi artystami światowej sławy. Od kilku lat kolekcjonerka nadaje zbiorom coraz bardziej międzynarodowy profil. Do kolekcji trafiły m.in.: fotografie Andreasa Gursky'ego, obrazy Sama Francisa, Joan Mitchell i Anselma Kiefera; prace wybitnych artystek Yayoi Kusamy i Rosemarie Trockel, obrazy, obiekty i rzeźby minimalistów Donalda Judda, Sol LeWitta i Agnes Martin, zbiór dzieł artystów kręgu Grupy ZERO – Heinza Macka, Otto Piene, Güthera Ueckera, instalacje Lorisa Gréauda, i Olafura Eliassona.
Co ważne, kolekcja jest jednym z licznych elementów, które składają się na realizację szerokiej misji społecznej – wszystkie inwestycje Grażyny Kulczyk łączą biznes ze sztuką. Prototypem i najlepszym przykładem tego myślenia, idei 50/50, stał się Stary Browar. Od 2004 roku ma tutaj swoją siedzibę założona przez Grażynę Kulczyk prywatna galeria, a także Fundacja Art Stations, zajmująca się organizacją wystaw bazujących na Kolekcji, performansów, koncertów oraz realizująca programy edukacyjne i promująca sztukę współczesną w przestrzeni codziennego życia.
Kulturalna działalność Grażyny Kulczyk nie ogranicza się do terytorium Polski. Kolekcjonerka wspiera działalność m.in. Kunsthalle w Zürichu oraz londyńskiego Tate Modern, jako członek Russia and Eastern Europe Acquisitions Committee. Zaangażowała się także w renowację zabytkowego Browaru w Szwajcarii, w którym planuje otworzyć polskie muzeum sztuki współczesnej.
"(…) Polska jest jednym z największych europejskich państw. Powinniśmy dążyć do "grania w pierwszej lidze" - kształtować dyskusję i trendy. Dziś w gronach światowych liderów opinii o wadze danego kraju decyduje nie tylko polityka, armie czy gospodarka, ale także to czy potrafimy coś kreatywnie tworzyć, czy mamy kapitał społeczny. I dlatego niezwykle ważne dla pozycji Polski jest akcentowanie jej roli i wielkiego wkładu w dziedziny takie, jak kultura i sztuka" – mówi Grażyna Kulczyk. "W światowych galeriach pojawiają się dzieła polskich artystów, ale wciąż pozostaje na tym polu wiele do zrobienia."
Kolekcjonerka nadal poszukuje partnera instytucjonalnego w Polsce, z którym – na wzór projektów publiczno-prywatnych w Stanach Zjednoczonych – mogłaby stworzyć polskie muzeum sztuki nowoczesnej i przekazać swoją kolekcję dla celów społecznych.
Źródło: Art Stations Foundation by Grazyna Kulczyk, oprac. AS, 10.06.2015