Filozof znaczy tyle co "myndrol", a pierwszymi filozofami nie byli żadni Grecy, tylko górale, co udawali Greka. Proste? Tak właśnie od słowa do słowa ksiądz Józef Tischner i jego przyjaciele górale mówią nam o prawdzie, miłości i, rzecz jasna, o filozofii. "Gdzie radość, tam cnota. Wariacje Tischnerowskie" to pełne pozytywnej energii, ciepła i humoru widowisko, w którym mieszają się ze sobą wybitny intelekt księdza Tischnera oraz góralska gwara, muzyka i taniec.
Dla Artura "Barona" Więcka znajomość z Tischnerem rozpoczęła się jeszcze w latach osiemdziesiątych.
"W całym Krakowie mówiło się wtedy o niezwykłym księdzu, który w Kolegium Witkowskiego prowadzi wykłady z filozofii za pomocą góralskiej gwary. Ja sam jestem z Limanowej, więc oczywiście zacząłem chodzić na te wykłady jako wolny słuchacz" - opisywał Więcek swoje pierwsze spotkanie z ks. Tischnerem.
Ponownie zetknęli się w trakcie nagrywania cyklu telewizyjnych "Rozmów na koniec wieku". Wreszcie reżyser wpadł na pomysł stworzenia serialu na podstawie "Filozofii po góralsku" napisanej przez Tischnera w góralskiej gwarze, w którym zagrał Jerzy Trela. Ksiądz, bardzo już wtedy chory, zdążył jeszcze obejrzeć pierwsze odcinki.
"Mija jedenaście lat od śmierci księdza Tischnera i coraz mocniej widać, jak bardzo w debacie publicznej brakuje jego głosu - mówi Artur 'Baron' Więcek. - Spokojnego, ironicznego, ale też pełnego zgody na zastaną rzeczywistość. Tischner mawiał: 'Świat zbyt mi się podoba, żebym chciał go zmieniać', i podobne myślenie chcemy przekazać w tym przedstawieniu. Nie rewolucyjne, ale dające nadzieję, uczące optymizmu i umiejętności rozpoznania tego, co jest naprawdę ważne."
W roli wzorowanej na osobie księdza Tischnera wystąpi Mariusz Wojciechowski, który w serialu telewizyjnym grał jednego z górali z jego otoczenia. Teraz wciela się - jak sam mówi - w złożoną osobowość człowieka, który w sposób piękny postrzegał i opisywał otaczający go świat.
Oprócz Wojciechowskiego, widzowie zobaczą w przedstawieniu między innymi Justynę Sieńczyłło, Mariusza Benoita i Tomasza Sapryka.
"Przez nasze przedstawienie chcemy pokazać, jak ksiądz Tischner myślał - dodaje Więcek. - On miał naprawdę niezwykły sposób myślenia, taki, który daje nadzieję, uczy optymizmu i dystansu. Uczy rozumienia tego, co jest naprawdę ważne, a co nie."
Według reżysera spojrzenie Tischnera na świat było pełne pozytywów, optymizmu, wolności i tolerancji. Wyznał również, że "służy mu przebywanie w świecie Tischnera".
Ks. prof. Józef Tischner nie zostawił po sobie spuścizny czysto dramaturgicznej. Utworów, które można by od razu przenieść na scenę. Dlatego Więcek skupił się na fragmentach dialogowych jego dzieł. Stworzone przez niego przedstawienie opiera się na "Historii filozofii po góralsku" i "Wieściach ze Słuchanicy".
Reżyser dodał, że te fragmenty tworzą kolaż, mający widzom przybliżyć dokonania i filozofię ks. Tischnera.
"Jest tu trochę Podhala, trochę ludowości, trochę góralskiego humoru, ale przede wszystkim dużo Tischnerowskiej mądrości - podkreśla reżyser. - Siła Tischnera tkwi w prostocie. On mówił, że czarne jest czarne, a białe jest białe."
Józef Tischner (1931-2000) był katolickim księdzem, filozofem i pisarzem związanym z Podhalem. Studiował prawo i filozofię. W czasie studiów, w 1955 roku przyjął święcenia kapłańskie. Swoje przemyślenia zawierał w artykułach, publikowanych w "Tygodniku Powszechnym", esejach i książkach. Opublikował między innymi "Świat ludzkiej nadziei" (1975), "Myślenie według wartości" (1982). Pod koniec lat siedemdziesiatych w książce "Polski kształt dialogu" (1979) podjął również polemikę z marksizmem.
Od 1982 roku kilkakrotnie piastował stanowisko dziekana Wydziału Filozoficznego Papieskiej Akademii Teologicznej. Pełnił funkcję wieloletniego prezesa Wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku. Wykładał w krakowskiej szkole teatralnej. Był też związany ze środowiskiem Solidarności.
Jako kapelan Związku Podhalan, propagował góralską kulturę. Literackim owocem wspierania góralszczyzny były kazania wygłaszane w gwarze oraz teksty pisane, przede wszystkim "Historia filozofii po góralsku" (1997).
Artur Więcek (urodzony w 1967 roku) jest scenarzystą i reżyserem. Na ekranie kinowym zadebiutował w 2002 roku filmem "Anioł w Krakowie". Otrzymał za niego nagrodę za debiut reżyserski na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W 2005 roku nakręcił kontynuację swojej debiutanckiej produkcji, czyli "Zakochanego Anioła". W obu filmach główną rolę zagrał Krzysztof Globisz.
Premierze przedstawienia będą towarzyszyć różne wydarzenia: w sobotę, 3 grudnia w Teatrze Powszechnym odbędzie się koncert zespołu Trebunie Tutki, poświęcony Tischnerowi (osoby z biletami na przedstawienie "Gdzie radość, tam cnota. Wariacje Tischnerowskie" otrzymają bezpłatne zaproszenie na koncert), a w dzień premiery w teatrze o godz. 12.00 odbędzie się debata na temat "Kościół, demokracja, konflikt", z udziałem między innymi prof. Jana Hartmana, filozofa i etyka oraz dr Dominiki Kozłowskiej, redaktor naczelnej miesięcznika "Znak".
"Gdzie radość, tam cnota. Wariacje Tischnerowskie", na podstawie tekstów Józefa Tischnera i Wandy Czubernat; scenariusz, reżyseria, muzyka: Artur "Baron" Więcek; scenografia: Marek Braun; światło: Piotr Trela; ruch sceniczny: Janusz Skubaczkowski; występują: Paulina Chruściel, Justyna Sieńczyłło, Jacek Beler, Mariusz Benoit, Tomasz Sapryk, Mariusz Wojciechowski; premiera (Scena 200): 4 grudnia 2011; kolejne przedstawienia: 7, 8, 9, 27, 28 grudnia 2011.
Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie
ul. Jana Zamoyskiego 20
03-801 Warszawa
Tel: (+48 22) 818 00 01, 818 00 13
Fax: (+48 22) 818 00 46
WWW: www.powszechny.art.pl
Źródło: informacje prasowe, www.powszechny.art.pl