W 2019 roku świat ten zawędrował nawet do Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Zaprojektowana przez Bartosza Wójcika i Monikę Borys wystawa "Disco Relaks" przygląda się disco polo jako systemowi estetyczno-społecznemu i towarzyszącym mu zmianom w obyczajowości. W końcu disco polo jest jednym z dzieci polskiej transformacji, mogło powstać tylko na wolnym, niekontrolowanym przez nikogo rynku. Oprócz discopolowej ikonografii i teledysków – klasycznych, ale i reinterpretujących disco polo, jak np. "Disco Polka" Gangu Śródmieście – na wystawie pokazano eksponaty z kolekcji Muzeum (np. obrazy Teofila Ociepki). Muzealne rekwizyty nie odnoszą się bezpośrednie do muzyki, raczej komentują ducha tamtych czasów. Życie codzienne miesza się tu z wyobraźnią: fotelom z epoki towarzyszy kapliczka, w której figurkę Marii otaczają morskie muszle. O tym, że wystawa jest daleko od rekonstrukcji historycznej, może świadczyć to, że duży nacisk w jej narracji położony jest na twórczość kobiet. W końcu opowiadanie o przeszłości może być również swego rodzaju interwencją w historię – feminopolo stanowiło zawsze niewielkie peryferia gatunku.
Nowe discopolowe produkcje są do siebie bardzo podobne, w końcu powstają w tych samych programach komputerowych oferujących identyczne sample – nikt już nie zatapia się w dźwięku starych syntezatorów, brzmienie nowej polskiej muzyki biesiadnej jest nudne i przewidywalne, do tego dość przaśne. Nie wspominając o tekstach, które zazwyczaj mówią o imprezach, pieniądzach i dziewczynach, czy raczej obiektach seksualnych – klasyczne disco polo było o wiele bardziej romantyczne. W obydwu książkach zabrakło mi osobistej historii autorek, źródeł ich zainteresowania. Co prawda, u Sierakowskiej możemy znaleźć szczątki tej opowieści, ale zdecydowanie nie są one satysfakcjonujące.
Na marginesie dyskusji i badań nad znaczeniem i historią disco polo warto pamiętać, że w twórczości lat 90. można znaleźć wiele piosenek ciekawych estetycznie, których można słuchać zupełnie nieironicznie. Doskonale zdaje sobie z tego sprawę wrocławski producent i zbieracz muzycznych ciekawostek – DJ Duch (znany też jako DJ Ryan R). Wytwórnia The Very Polish Cut-Outs opublikowała właśnie kasetę zawierającą badawczy mikstejp poświęcony undergroundowym marginesom muzyki elektronicznej, obrzeżom piosenki chodnikowej. To idealna lektura uzupełniająca do dyskusji o pierwszej dekadzie III RP.
Monika Borys, "Polski bajer. Disco polo i lata 90."
wydawnictwo: W.A.B., Warszawa 2019
oprawa: miękka ze skrzydełkami
liczba stron: 288
ISBN: 9788328069923
"Disco Relaks"
Kuratorzy wystawy: Bartosz Wójcik, Monika Borys
Muzeum Etnograficzne w Warszawie
Wystawa czasowa, 18.10.2019 – 01.03.2020
DJ Duch, "Labirynt śmierci"
wydawnictwo: The Very Polish Cut-Outs
Kaseta, Mixtape, Stereo
projekt okładki: Kornel Nurzyński
mastering: Bartosz Kruczyński
TVPCTAPE001
Judyta Sierakowska, "Nikt nie słucha. Reportaże o disco polo"
wydawnictwo: Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2019
oprawa: twarda
liczba stron: 404
ISBN: 978-83-66381-91-9