Aleksijewicz o Krall i Kapuścińskim
"Odkrywałam świat przez takie postaci jak Hanna Krall i Ryszard Kapuściński" - powiedziała laureatka literackiej Nagrody Nobla Swietłana Aleksijewicz na konferencji prasowej w Mińsku.
Konferencja prasowa Aleksijewicz, której książki od 20 lat nie są publikowane przez państwowe wydawnictwa na Białorusi, odbyła się 8 października 2015 w maleńkiej siedzibie niezależnego tygodnika "Nasza Niwa", gdzie na ok. 20 m kw. udało się wcisnąć nielicznym dziennikarzom.
O Kapuścińskim Aleksijewicz wspomniała po raz pierwszy, gdy mówiła o tym, że sukces książki nie zależy od tego, gdzie się mieszka, tylko od jej jakości. "Ryszard Kapuściński zaproponował swoje własne spojrzenie i zaczęto go wszędzie wydawać" - powiedziała.
"Bardzo mnie interesowało jego spojrzenie. Kiedy pierwszy raz przeczytałam jego książkę, to było chyba "Imperium", zobaczyłam, jak interesująco poszukiwał w sferze dokumentalnego reportażu, w którym ja pracuję" - odpowiedziała Aleksijewicz na pytanie Polskiej Agencji Prasowej, czy pisarstwo urodzonego w Pińsku Kapuścińskiego miało wpływ na jej twórczość.
Dodała, że podoba się jej także twórczość Hanny Krall.
"U was w Polsce książka dokumentalna to cała warstwa kultury. Rosyjska i białoruska kultura jak gdyby jeszcze nie dopuściły do siebie świata, są troszkę tradycyjne, piszą w sposób samowystarczalny, jak gdyby sami dla siebie. Odkrywałam świat właśnie przez takie postaci jak Hanna Krall i Ryszard Kapuściński" – oznajmiła Noblistka.
Bardzo wiele stawianych jej pytań dotyczyło tematów politycznych - sytuacji na Białorusi, Ukrainie i w Rosji. Aleksijewicz, która urodziła się w Stanisławowie na Ukrainie, mieszka na Białorusi, a pisze po rosyjsku.
"Byliśmy zbyt naiwni w latach 90-tych - mówię tu o sobie - kiedy myśleliśmy, że raz-dwa staniemy się wolni. Jak się okazało, jest to niemożliwe. Wydawało się, że jak ludzie przeczytają Sołżenicyna, to od razu się oczyszczą, a ludzie codziennie kogoś zabijali na klatce schodowej. Myślę, że najtrudniejszym dziedzictwem, jakie pozostało po socjalizmie, jest skaleczony człowiek" – podkreśliła Aleksijewicz, która zamierza nadal mieszkać na Białorusi i zajmuje się teraz tematami bardziej metafizycznymi, takimi jak miłość i szczęście.
"Bardzo ucieszyła mnie informacja, że nagrodę otrzymała w tym roku właśnie Swietłana Aleksijewicz. Przyznanie nagrody reporterce to charakterystyczne zjawisko dla piśmiennictwa w ogóle, zwłaszcza tego ostatnich kilkudziesięciu lat" - uważa teoretyk literatury prof. Michał Głowiński. "Dawniej na świecie też tworzyli znakomici reporterzy, chociażby Egon Kisch, ale reportaż jako gatunek w ostatnich latach niezwykle awansował" - zauważył. "Nastąpił wzrost jego popularności, tak jak paralelnego doń filmu dokumentalnego. To znak czasu, że Nobla dostała pisarka będąca reporterką" - dodał.
Redaktor naczelna wydawnictwa Czarne Monika Sznajderman zwróciła uwagę, że "reporterka zawsze zajmowała się pomijaną, wypieraną historią widzianą przez zwykłego, pojedynczego człowieka, a nie tą przez wielkie H". W swoich książkach zbierała głosy m.in. uczestników radzieckiej interwencji w Afganistanie, walczących podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej czy pokrzywdzonych w Czarnobylu. Na Białorusi po dojściu do władzy Alaksandra Łukaszenko zabroniono wydawania jej książek, ponieważ była otwartą komentatorką jego reżimu. Swietłana Aleksijewicz zajmowała się także "człowiekiem radzieckim", którego jej bohaterowie określają w książce "Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka", uhonorowanej Nagrodą im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki.
Reporter Wojciech Jagielski przypomniał, że jako kandydat do Nobla wiele razy wymieniany był m.in. Ryszard Kapuściński. "Dlatego w jakimś sensie ja tę nagrodę dla niej także traktuję jako nagrodę dla nich" - dodał Jagielski. Jego zdaniem literatura faktu przeżywa teraz rozkwit, co być może ma związek z kryzysem mediów.
"Literatura faktu w jakimś sensie zastępuje media w tej roli informacyjnej, którą kiedyś pełniły. Mam wrażenie, że ludzie sięgają po książki tego gatunku, literatury faktu, żeby się dowiedzieć o świecie czegoś więcej, bo się tego więcej nie mogą dowiedzieć z gazet, z telewizji, z rozgłośni radiowych" - powiedział Jagielski.
Źródło: PAP, 09/10/2015
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]